Drie akkefietjes zijn reden voor ontslag

In de clinch is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht.

Als Tim Doornick* bijna twintig jaar in dienst is van de gemeente Kerkrade, bevindt hij zich – in zijn hoedanigheid als buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) – met twee stagiaires op een dump. Dat staat vast, wat daar gebeurde niet. In ieder geval wordt Doornick verweten dat hij twee of drie henneptoppen in zijn broekzak heeft gestopt en deze mee naar huis heeft genomen. Dat mag niet, en het college legt Doornick de disciplinaire straf van ongevraagd ontslag op.

Die straf verdient Doornick ook omdat hij, ondanks eerdere waarschuwingen, het gezag van zijn leidinggevende onvoldoende accepteert en dit gezag ondermijnt – neem dat voorval in december 2015, waarbij sprake was van ‘schelden en tieren’. En ook omdat Doornick heeft laten zien dat hij af en toe een loopje met de waarheid neemt. Kijk maar naar de verzwegen schade aan de dienstscooter in januari 2016. Het college bestempelt deze verwijten ieder afzonderlijk en in combinatie als ernstig plichtverzuim. Vandaar dat ontslag.

Doornick ontkent echter dat hij henneptoppen in zijn zak heeft gestoken. Wat die twee stagiaires verklaren, daar moet voorzichtig mee worden omgegaan – dit is geen objectieve vaststelling van de feiten. Dat laatste doet de rechtbank Limburg wel in zijn uitspraak op 12 december 2017.

De rechtbank pakt het ambtenarenreglement CAR/UWO erbij om te bepalen wat plichtsverzuim precies is. Dat is zowel het overtreden van enig voorschrift als het doen of nalaten van iets dat een goed ambtenaar in gelijke omstandigheden behoort na te laten of te doen. Kan Doornick plichtsverzuim worden verweten? Dat ligt eraan wie de rechtbank gelooft. Doornick zegt niks verkeerds te hebben gedaan, de stagiaires daarentegen verklaren gedetailleerd dat Doornick de henneptoppen oppakte.

Ze hoorden hem zeggen dat hij ze wilde meenemen voor zijn vrouw, want die wist wel hoe ze henneptoppen moest drogen. Dat één stagiair wél zag dat Doornick de henneptoppen vervolgens in zijn zak stak en dat de andere dat niet zag, maakt voor de rechtbank juist dat deze verklaringen betrouwbaar overkomen. De verhoren worden op een later tijdstip nog eens overgedaan, en ook dan blijven de stagiaires bij hun verhaal. De rechtbank gelooft dat. Plichtsverzuim aangetoond.

En dat tweede verwijt? Doornick ontkent niet dat hij wel eens is ‘ontploft’. Hij kan het gezag van zijn leidinggevende niet altijd accepteren en weet dat wel eens te ondermijnen. Daarin is hij te ver gegaan, plichtsverzuim twéé. Dat geldt ook voor het derde verwijt: hij is niet altijd eerlijk. Toen er schade werd geconstateerd aan de dienstscooter had Doornick in zijn positie van BOA de waarheid moeten vertellen en niet, zoals is vastgesteld, ‘doelbewust onjuist’ over die schade verklaren.

Wat betekent drie keer plichtsverzuim? Waar het college in elk plichtsverzuim reden zag voor ontslag, legt de rechtbank de lat iets hoger. Ongevraagd ontslag is alleen terecht als de verwijten in hun onderlinge samenhang worden bezien. Het resultaat is echter hetzelfde. Door Doornicks gedrag is zijn positie als ambtenaar in het algemeen en die van een BOA in het bijzonder onhoudbaar is geworden. Hij heeft met zijn gedrag het vertrouwen van gemeente onherstelbaar beschadigd. Three strikes and you’re out.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:RBLIM:2017:12140