Advertentie
carrière / Nieuws

Overheid wordt minder aantrekkelijk

De overheid wordt als gevolg van krimp en vergrijzing minder aantrekkelijk voor jong talent. Ook reductie van de personeelsomvang leidt tot verlies van talent.

21 oktober 2011

De overheid wordt als werkgever voor jong talent minder aantrekkelijk als gevolg van krimp en vergrijzing. Reductie van de personeelsomvang leidt bovendien tot verlies van talent.

Dat blijkt uit een enquête van Binnenlands Bestuur onder 1.589 ambtenaren. De enquête werd begin deze maand gehouden in samenwerking met de Ien Dales Leerstoel, verbondenaan de Universiteit van Amsterdam.

Volgens de respondenten - meest ambtenaren en bestuurders - nemen hun organisaties amper maatregelen om de grote uittocht van oudere medewerkers op te vangen. Afhankelijk van de organisatie, komt de echte uitstroom van ervaren medewerkers in 2015 echt op stoom.

Slechts twee op de tien respondenten geven aan dat hun werkgever daadwerkelijk anticipeert op die ontwikkeling. Uit de reacties blijkt ook dat veel organisatie wel begonnen waren met strategische personeelsplanning, maar dat daar door bezuinigingen ‘de klad in is gekomen.’

Personeelsplanning

 

 Op de vraag of ze concrete voorbeelden kunnen geven van strategische personeelsplanning, geven minder mensen thuis: 85 procent van de respondenten slaagt er niet in zo’n voorbeeld te noemen. Voor lichtende voorbeelden wordt opvallend vaak gewezen naar de Belastingdienst, de gemeente Den Haag, de provincie Noord-Brabant, Rijkswaterstaat en de gemeente Zwolle.

Twee op de drie respondenten zijn van mening dat de huidige ontwikkelingen binnen de overheid (krimp en vergrijzing) een nadelig effect hebben op de aantrekkelijkheid van de overheid als werkgever bij jong talent.

Er leven overigens volop ideeën om die aantrekkelijkheid van de overheid op de arbeidsmarkt te behouden. In dit verband wordt het ‘betalen van marktconforme salarissen’ en ‘verbetering van de secundaire arbeidsvoorwaarden met vooral veel mogelijkheden om thuis te werken’ veel genoemd.

Organisaties zullen verder volgens de respondenten moeten inzetten op het binnenhalen van jong talent - bijvoorbeeld door middel van traineeships - en het afschaffen van het principe van last in, first out bij reorganisaties.

Zorgwekkend

 

Professor Roel Nieuwenkamp, als bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen verbonden aan de Ien Dales Leerstoel, zegt niet verrast te zijn over de uitkomst.

‘Maar zorgwekkend is het wel’, zegt hij. ‘Het duidt erop dat veel organisaties zo aan het bezuinigen zijn, dat er geen aandacht meer is voor het probleem van de vergrijzing van het personeelsbestand dat er op middellange termijn aankomt. Alle energie gaat naar het bezuinigen, terwijl ze tegen de stroom in zouden moeten investeren in het boeien en binden van talent.’

Zie voor een interview met Roel Nieuwenkamp: 'Overheid trapt te veel op de rem'

Reacties: 10

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Peter de Jong / Ambtenaar
''Zouden moeten'' ... daar heb je niks aan in de voetballerij. En ook niet in de ambtenarij. Doe iets. Make shit happen. Nu.

Anderzijds liggen hier voor de jonge generatie wel kansen: lekker met z'n allen gaan freelancen en je na 2015 voor veel geld laten inhuren.
Marielle Habraken / freelance webredacteur en tekstschrijver
Zorgelijke ontwikkeling inderdaad: de 'jonkies' op veelal tijdelijke contracten worden ontslagen; de 'oudjes' hebben niemand om hun kennis aan over te dragen als ze met pensioen gaan. Na ruim twintig werkzame jaren weet ik dat een gevarieerd personeelsbestand (man/vrouw, jong/oud) voor iedereen het beste werkt.
Dat 'voor veel geld laten inhuren' loopt overigens ook wel los. Tarieven staan onder druk - of worden meer marktconform? Freelancen heeft helaas nog steeds het imago om 'duur' te zijn voor een organisatie. Uit onderzoek blijkt dat dat niet per se zo is. Denk aan de besparingen voor een organisatie omdat ze geen premies, ziekteverzuim of scholing hoeft te betalen voor freelancers. In de meeste gevallen huurt een organisatie met een freelancer een ervaren, betrokken professional in, die letterlijk en figuurlijk weet wat hij/zij waard is en dat wil bewijzen. Een mentaliteit die wat mij betreft ook bij de overheid (en daarbuiten) meer de norm mag worden.
Hans Visser / Organisatievitalisator
Op verhalen dat het ergens leuk, fijn en dus aantrekkelijk is komen veel mensen af. Dat werkt als een magneet. Maar als die magneet meer aantrekt maar af stoot gebeurt dat omdat mensen die bij de overheid werken i'buiten' verhalen vertellen die 'binnen' niet (meer) gehoord willen worden. Geen leuke, fijne verhalen. Verhalen die zij in een te onveilige organisatiecultuur 'binnen' niet meer uit durven spreken. Omdat die verhalen 'binnen' niet als belangrijke signalen gezien en gehoord worden. Maar als kritiek en afwijzing gelezen worden. En dat mensen die zich 'binnen' nog zo open durven en willen uitspreken gezien worden als lastig, als interne imagovervuilers of als managementaanklagers. En ja, wil je het al met al nog een beetje leuk kunnen houden is het slimmer om dat maar niet meer te doen. Om het dan maar op je werk binnen te houden om er na je werk, war het geen kwaad meer kan, leeg te kunnen lopen en af te kunnen fakkelen. Omdat je die emoties en gevoelens er toch echt uit moet gooien wil je er van binnen niet door aangevreten worden. Maar ja, 'binnen' eerlijk bekennen dat je dat 'buiten' doet is ook niet handig. Nee, wacht dan maar tot je BD (Buiten Dienst) bent, gepensioneerd of overgegaan nar de marktsector. Dan komt de werkelijkheid die 'binnen' niet benoemd mocht worden er in alle eerlijkheid uit. En is het niet verwonderlijk dat Minister Donner maar niet mee wil werken aan het verruimen van de bescherming van Klokkenluiders? Zou het zo kunnen zijn dat dat in eerste instantie bedoeld is om de echte werkelijkheid 'binnen' te houden? Zou het zo kunnen zijn dat dat bedoeld is om te voorkomen dat het naar 'buiten' maskeren en mooi oppoetsen wat 'binnen' echt vaak anders ervaren wordt, kan worden doorgeprikt? En ja, als dat gebeurt dat er dan echt werk gemaakt moet gaan worden van het mentaal schoon en veilig maken van de organisatiecultuur? Dat er dan echt eerst naar het organisatiegedrag e.a. voorbeeldgedrag gekeken gaat worden alvorens medewerkers op hun gedrag aan te spreken? En zou het zo kunnen zijn dat dat aanspreken van ongewenst gedrag van medewerkers 'binnen' zo verrekte moeilijk is voor leidinggevenden die zelf ook de last ervaren van ongewenst - en dus onaantrekkelijk - organisatiegedrag? Het wordt hoog tijd achter de façade van schone schijn de echte oorzaken van toenemend Mentaal Verzuim aan te pakken. Dat zal bezuinigen overbodig maken en vang je twee vliegen in een klap: En de oorzaak weg en de gevolgen behandeld. Make my Day.
Nuala Burns / beleidsmedewerker
HALLO: INHOUD!! - toch wel jammer, dat er met geen woord wordt gerept over inhoud van het werk. Is dat niet wat een baan aantrekkelijk maakt? Is dat niet de reden dat je bij de overheid gaat werken? En bij die inhoud zit juist een ontwikkelingskans. Dat je de kans en vrijheid krijgt om je werk niet langs allerlei regels en vastigheden te doen, maar dat je vrijheid krijgt om te experimenteren. Niet projecten managen langs de oude lijn 'omdat we het altijd zo doen' maar experimenteren met nieuwe mogelijkheden. Dàt is wat ik als kans zie voor organisaties. Als jij als jonkie binnenkomt in een vastgeroeste omgeving, dan is dat afschrikkender dan wel of niet een PC Privé-regeling. Vertrouwen krijgen, kansen mogen aangrijpen, dàt spreekt aan. Op deze manier wordt de jongere generatie neergezet als een stel grijpgrage nieuwelingen die kiezen voor de luxe in plaats van de inhoud. Onterecht. Geef mij maar die vrijheid, gun mij die passie, dan koop ik die leuke Apple zelf wel :-)
Mark de Vries / Adviserend Partner
Aantrekkelijkheid van een werkgever dient van binnenuit te komen. Hiermee voorkom je dat nieuwe medewerkers die met allerlei mooie verhalen zijn binnengehaald het gevoel krijgen dat ze een 'kat in de zak hebben gekocht'.
Ook bij strategische personeelsplanning zal blijken dat men eerst zal kijken naar de manier waarop men de huidige medewerkers zo goed mogelijk kan blijven inzetten. Daarbij is het belangrijk om in te spelen op die dingen die deze mensen belangrijk vinden in hun werk. Daarmee help je ook mee aan een effectievere inzet van deze mensen. (meer motivatie = meer verzet werk, met hogere kwaliteit).
Als je dit op orde hebt, dan heb je 'de achterdeur' van je gemeentehuis gecontroleerd dicht (passende mensen blijven, minder passende mensen zijn mobieler). Vervolgens kun je je richten op dié mensen die je uit de arbeidsmarkt wilt halen; wat drijft hen en hoe bereik ik ze?
Bij strategische personeelsplanning heb je in kaart gebracht welke arbeidskrachten en kennis je nodig hebt. Deze mensen moeten zich goed voelen bij de huidige medewerkers. (Sfeer is een belangrijke motivatie bij baankeuze).
Als je constateert dat de groep tot 35 jaar een zeer laag percentage van je totale werknemerspopulatie inhoudt, dan zou ik me eerst richten op de werving van 30-35-jarigen. De (generatie-)kloof tussen 20-25 jarigen wordt wellicht anders te groot om die jonge mensen zich thuis te laten voelen, zich met hun collega’s te kunnen laten identificeren.
Daarbij kun je je afvragen wat de waarde is van traineetrajecten als bij de overige medewerkers veel minder aan ontwikkeling wordt gedaan. Welk effect heeft het als je een groep met jonge honden apart zet in een organisatie en –in de beleving van anderen- als high potential neerzet?
De kans dat je daarmee een kloof genereert tussen trainees en de rest van je organisatie is best groot.
Terwijl je juist het tegengestelde wilt bereiken; jonge mensen die zich thuis voelen in het openbaar bestuur en zich daar met passie willen inzetten en samen met hun collega’s echt iets willen bereiken…
Frits / beleidsmedewerker
Het gaat ook om beeldvorming. Ambtenaren hebben een werkgever die ze vaak als noodzakelijk kwaad neerzet: hoe vaak roept de politiek niet om 'minder ambtenaren'. Daar lok je jong talent niet echt mee.
Niels
@Mark: Helemaal mee eens. Goede programma's voor talent houden niet op bij de eerste 2 jaar (en beginnen ook niet bij de eerste 2 jaar). Goede programma's screenen de organisatie continue. Goede programma's zorgen ook voor opvolgingsplanning, wat echt een voorwaarde is voor loopbaanplanning.
Ik ben ook van mening dat het Rijk er niet in zal slagen om jongeren aan te trekken en zich beter richt op 30-40 jarigen en vervolgens de kloof naar onder gaat dichten. Nu ontbreekt deze generatie geheel en 20-30 loopt de deur uit, omdat ze zich niet thuis voelen.
Wat m.i. nog belangrijker is, is een cultuur creeeren van verantwoordelijkheid, prestatie, realisatie en afrekening. Volgens mij is dat iets waar veel jongeren op zitten te wachten.

Ik geloof er niet in dat het probleem in salaris zit, that's the easy way out.
Broadcaster / gemeenteambtenaar
Voor deze conclusie had je toch helemaal geen enquete hoeven te houden?
Eelko / Adviseur Jongerencommunicatie en arbeidsmarktbeleid
80 % van de werkenden kijkt inderdaad in eerste instantie naar de inhoud van het werk en niet naar de werkgever. 20% van de werkenden kijkt vooral naar de werkgever. Hier liggen dus genoeg kansen voor de overheid, er vanuit gaande dat er veel interessante banen in de overheidssector zijn.

Er is inderdaad een kloof binnen de overheid, hierdoor kunnen jongeren (20-30) zich minder thuis voelen bij een overheidsorganisatie. Dit kan je deels oplossen door jongeren serieus te nemen binnen een organisatie. Creëer een podium voor ze, kijk naar hun talenten en ambities en neem ze serieus. Jongeren die niet serieus worden genomen of er wordt niet naar ze geluisterd zullen een werkgever snel verlaten.
Hannes Haganum / kritisch lezer
Het moet niet alleen gaan om een briljante elite van hoogopgeleiden die via een traineeschap worden binnengehaald, maar ook mensen met vakmanschap en maatschappelijke betrokkenheid. Helaas geven politieke bestuurders weinig blijk ervan dat zij hun personeel serieus nemen. Een horizon van krap 4 jaar is wel het maximaal haalbare, waarbij eigen politiek gewin dan ook nog voorop staat.
Advertentie