Valpartij op trap: staat schendt zijn zorgplicht

Een ambtenaar valt van de trap in een overheidsgebouw. Had zij beter moeten uitkijken of voldeed de trap niet aan de veiligheidsnormen? En heeft de Staat dan zijn zorgplicht geschonden?

Daar ligt Mirjam Evendorp*, onder aan de trap. Haar kantoor, in het ministerie van Buitenlandse Zaken, is kort daarvoor grondig verbouwd. Daarbij is ook de inrichting van de trappen aangepast. Ze hebben nu een opstaand randje aan het eind van elke trede, door de Staat aangeduid als ‘anti-sliprichel’.

Desondanks struikelt Evendorp erover en loopt ernstig en blijvend letsel op aan haar rechtervoet. Ze stelt de Staat aansprakelijk voor de materiele en immateriële schade die zij door het ongeval lijdt. De Staat wijst dat af, maar betaalt wel ruim 20.000 euro als voorschot op de schade. Te weinig, vindt Evendorp. Nu ze er niet uitkomen, mag de kantonrechter van de rechtbank Den Haag het oordeel vellen.

Evendorp stelt dat de inrichting van de trappen in strijd is met de veiligheidsnormen. Ook was de beloopbaarheid van de trap niet optimaal door een hoogteverschil in de treden van een centimeter. Dat leidt tot een gevaarzettende situatie waarbij een groot risico op struikel- en valpartijen bestaat.

Volgens de bedrijfsarts, een veiligheidsdeskundige en de arbeidsinspectie was het ‘voorzienbaar’ dat medewerkers ten val konden komen als zij niet voldoende acht zouden slaan op de opstaande rand. Ze noemen het gevaar op het ontstaan van een ongeval ‘reëel en groot’.

Binnen een jaar zijn er al zeker vier valpartijen op deze ‘designtrappen’ gerapporteerd. Zeker nu het algemeen bekend is dat struikelen op een trap kan leiden tot letsel, rustte op de Staat een zorgplicht om passende maatregelen te treffen. Zo moeilijk was dat niet: na Evendorps val zijn de treden geëgaliseerd. Nu is de Staat tekortgeschoten in zijn zorgplicht en daarom aansprakelijk.

De Staat ziet het anders. De zorgplicht strekt zich niet uit over huis-tuin-enkeukenongevallen en alledaagse en algemeen bekende gevaren – zoals bij traplopen. Voor deze trap was het risico niet meer dan ‘alledaags’. Trappen bevatten vaker richeltjes en gebruikers moeten daarmee rekening houden. Waarschijnlijk is Evendorp niet gestruikeld over het richeltje, maar heeft zij haar voet verkeerd neergezet en is zo blijven haken achter de traptrede zelf.

De kantonrechter wijst op de ‘omkeringsregel’: de Staat is aansprakelijk, tenzij deze kan aantonen dat hij niet is tekortgeschoten in zijn zorgplicht, of dat de schade is ontstaan door opzet of bewuste roekeloosheid van Evendorp. Dat laatste is niet gebleken.

Het verweer van de Staat, dat Evendorp met haar hak bleef haken, verwerpt de kantonrechter: dat is slechts een theorie zonder verdere aanwijzingen. Ook de Staat heeft toegegeven dat het anti-slipricheltje zorgt voor oneffenheden op de trede waardoor het voorstelbaar is dat iemand die zijn voeten niet goed optilt erover kan struikelen. De bedrijfsarts heeft verklaard dat wie hoge hakken draagt en niet volstrekt geconcentreerd de trap afloopt, achter het uitstekende randje kan blijven haken.

Na eerdere incidenten heeft de Staat een QuickScan Veiligheid laten uitvoeren en heeft de arbeidsinspectie zich erover gebogen. Algemene conclusie: valpartijen zijn niet ondenkbaar. Traplopen is een routinematige bezigheid, wat leidt tot verminderde voorzichtigheid en oplettendheid. De Staat had maatregelen moeten treffen, vindt de kantonrechter (uitspraak 23 februari 2023). Door dat na te laten, is de Staat tekortgeschoten in zijn zorgplicht en daarom aansprakelijk voor het ongeval. De Staat moet Evendorps schade helemaal vergoeden.

ECLI:NL:RBDHA:2023:2748
* De naam is gefingeerd