Terugbetalen van niet-gewerkte uren

Een medewerker van de gemeente Weert rommelde in het urenregistratiesysteem en kreeg daardoor meer uitbetaald dan waar ze recht op had. Maar het college kon niet helemaal bewijzen dat ze die uren níet had gewerkt. Waarom moest ze die uren dan toch terugbetalen?

In de clinch is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Het is een delict dat bijna altijd wel een keer uitlekt. Dat ontdekt ook Antoinette Hushoven*. Ze wordt ervan verdacht dat ze zich onrechtmatig toegang heeft verschaft tot de personeels-, registratie-, en administratiesystemen van de gemeente Weert, waar ze sinds 1993 werkt.

Om zekerheid te verkrijgen wordt een zogenoemde ‘keylogger’ op haar werkplekcomputer geïnstalleerd en als ook Hoffmann Bedrijfsrecherche onderzoekt of Hushoven in de gemeentelijke systemen heeft zitten rommelen, loopt ze tegen de lamp. In 2012 en 2013 heeft ze eigenmachtig en ongeautoriseerd haar urenregistratie gewijzigd: ze heeft er 156 uren bij gesmokkeld, en dat is toen ook uitbetaald.

Het college ontslaat haar wegens plichtverzuim, en het onrechtmatig verkregen voordeel over die jaren – 3.102 euro – zal worden teruggevorderd. Daartegen verzet zij zich, en het conflict belandt bij de Centrale Raad van Beroep. Deze deed 17 mei uitspraak. Daar lijkt Hushoven een punt te scoren.

Twee maanden voor haar ontslag was Hushoven al geschorst en had vanaf toen geen toegang meer tot haar bestanden, waaronder haar agenda. Ze kon dus cruciale informatie die in haar voordeel zou kunnen werken niet meer inbrengen, waardoor ze is geschaad in haar verdediging – aldus Hushoven. Maar het college zegt dat hij alle relevante gegevens waarop de besluitvorming is gebaseerd, heeft verstrekt. De Raad geeft het college het voordeel van de twijfel: meer stukken zijn er niet, beide partijen én de rechter beschikken over hetzelfde dossier.

Er was dus geen sprake van schending van een fundamenteel beginsel van procesrecht. Daarmee wordt een belangrijk argument Hushoven uit handen geslagen, zodat kan worden overgegaan tot de terugvordering. In de Ambtenarenwet staat de grondslag voor de bevoegdheid tot terugvordering van onverschuldigd betaalde bezoldiging. Op basis van een algemeen rechtsbeginsel kan wat onverschuldigd is betaald worden teruggevorderd. Maar dan moet eerst vaststaan dát er onverschuldigd is betaald. Hushoven beweert dat ze in die 156 uur echt heeft gewerkt, cursussen heeft gevolgd en dienstreizen heeft gemaakt. Daarvoor is ze terecht betaald zodat van een terugvordering geen sprake kan zijn. Ze vindt dat het aan het college is om een deugdelijke urenadministratie te voeren, zodat er controle kan plaatsvinden.

Het college komt vervolgens met nieuw materiaal: Hushoven heeft er niet 156 uren onrechtmatig bij gefietst, maar 276 uren. Dat blijkt uit printscreens van mutaties van verlofaanspraken, netto arbeidsduur en gewerkte uren per jaar. Dat verandert overigens niets aan de eis: het college beperkt zich tot de terugvordering van 156 uren. Het college kan echter niet voor het volle pond bewijzen dat ze die uren níet heeft gewerkt.

Maar de Centrale Raad van Beroep stelt, net als de rechtbank Limburg eerder, dat het niet aan het college is om aannemelijk te maken dat Hushoven de bewuste 156 uren niet heeft gewerkt. De bewijslast wordt omgekeerd: omdat Hushoven ongeautoriseerd mutaties aanbracht in het systeem en zich daarmee schuldig maakte aan ernstig plichtsverzuim, moet juist zíj aannemelijk maken dat zij in door haar gemuteerde perioden wél heeft gewerkt. Omdat ze daarin niet slaagt, is er sprake van onverschuldigde betaling over 156 uren. En kan Antoinette Hushoven ruim drie mille inleveren.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2018:1508