College mag verlof eenzijdig opleggen

Een ambtenaar van de gemeente Brunssum had een stuwmeer aan verlofuren opgebouwd. Moest het college deze, bij het einde van het dienstverband uitbetalen? Of kon de ambtenaar verplicht op verlof worden gestuurd?

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Ruud Meerdal* houdt van werken, een uurtje extra maakt hem niet uit. Zo heeft hij in de loop der jaren 1.515 uur aan verlof opgebouwd. Het college van B&W van de gemeente waar Meerdal in dienst is, Brunssum, spreekt van een ‘verlofstuwmeer’. Meerdal is meerdere malen, in jaargesprekken, bij beoordelingen en met e-mails (tussen 2009 en 2017) verzocht om deze verlofuren af te bouwen. Concrete afspraken zijn er nooit gekomen. Dat alles dreigt een probleem te worden nu hij als gevolg van een reorganisatie boventallig is verklaard en hij een Van Werk Naar Werk (VWNW)- traject volgt.

Dan besluit het college dat aan Meerdal, die 36 uur per week werkt, voor onbepaalde tijd 28 uur per week verlof wordt verleend, waarbij rekening wordt gehouden met zijn VWNW-traject. Er worden 646 opgebouwde verlofuren uitbetaald maar de rest, 869 uur, wordt niet vergoed. Als het VWNW-traject eindigt, wordt hem ontslag verleend. Een nieuwe baan heeft hij dan nog niet.

Het bezwaar dat Meerdal maakt tegen deze verplichte verlofregeling en de financiële afwikkeling ervan, legt het college naast zich neer. Het college acht zich bevoegd het wettelijke verlof eenzijdig toe te kennen. Daarnaast is er nog een ‘bestendige gedragslijn’: wettelijk én bovenwettelijk verlof moeten zoveel mogelijk worden opgenomen, zodat die uren aan het einde van een dienstverband niet hoeven te worden uitbetaald. Volgens Meerdal kan eenzijdig verlof opleggen helemaal niet, en die bestendige gedragslijn stond niet eens op papier – die was alleen mondeling toegelicht en werd ook niet consequent toegepast.

De rechtbank Limburg, zittingsplaats Roermond, haalt er de CAR/UWO bij, de rechtspositieregeling voor gemeenteambtenaren. Daarin staat dat de ambtenaar in elk kalenderjaar recht op vakantie heeft, verleend door het college. Dat vakantie in de praktijk doorgaans wordt verleend op verzoek van de ambtenaar, betekent niet dat het college niet bevoegd is om zonder verzoek van ambtenaar, en zelfs tegen de wens van de ambtenaar in, toch over te gaan tot vakantieverlening.

De beslissing over de tijdstippen waarop de vakantie wordt verleend berust immers bij het bestuursorgaan dat de vakantie verleent. Daarbij moet het college zoveel mogelijk rekening houden met de wensen van de ambtenaar, maar alleen als de belangen van de dienst (zo weinig mogelijk verlofuren uitbetalen) en die van de andere ambtenaren dat toelaten. Dat laat het college dus ruimte om in afwijking van de wensen van de ambtenaar – eenzijdig – vakantie te verlenen.

Het college beoordeelt per geval of verlofuren eenzijdig kunnen worden toegekend of dat deze moeten worden uitbetaald. Laat de dienst het toe om uren af te bouwen, dan gebeurt dat, anders worden uren bij het einde van het dienstverband uitbetaald. Het college zegt zoveel mogelijk overeenkomstig de vaste gedragslijn te handelen en daarbij maatwerk te leveren. Die belangen heeft het college bij Meerdal goed afgewogen, vindt de rechtbank.

Die wijst echter naar de gemeentesecretaris, die verlofuren wel uitbetaald kreeg – een schending van het gelijkheidsbeginsel. Maar dat kwam, aldus de rechtbank in zijn uitspraak van 28 februari 2020, omdat met haar afspraken zijn gemaakt over extra gewerkte uren rond de ambtelijke fusie met de gemeente Landgraaf. Dat zijn geen gelijke gevallen. Meerdal moet zijn verlofuren verplicht opnemen.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:RBLIM:2020:1676