Dat anderen het ook doen is geen excuus

Een Tilburgse ambtenaar gebruikte haar gemeentelijke computer voor privédoeleinden – en niet zo’n beetje ook. Daarvoor wordt ze disciplinair gestraft. Maar waarom eigenlijk, nu er een ‘cultuur’ heerste in het persoonlijk gebruik van computers?

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Het was niet bepaald fraai waarvan deze Tilburgse ambtenaar werd verdacht. Corrie Reeshof* is ruim 25 jaar in dienst (salarisschaal 10) als de politie haar huis doorzoekt. Haar partner zou de Opiumwet hebben overtreden, er worden twee vuurwapens aangetroffen. De partner wordt gearresteerd. De politie heeft een ‘Bestuurlijke rapportage aantreffen vuurwapens’ opgesteld en deze naar de gemeente gestuurd. Corrie Reeshof zelf is geen verdachte, maar het wapen in de slaapkamer doet wel de wenkbrauwen fronsen. Omdat zij mogelijk schuldig is aan een integriteitsschending, wordt ze geschorst. Uit een nader integriteits onderzoek blijkt nog veel meer, genoeg voor vijfvoudig plichtsverzuim.

Er volgt ongevraagd ontslag, wat Reeshof aanvecht tot aan de Centrale Raad van Beroep. Van plichtsverzuim is geen sprake, vindt zij. En als dat wel het geval is, dan kan haar dat niet (volledig) worden toegerekend. Ook vindt zij het ontslag onevenredig zwaar. Tot slot bekritiseert zij de rechtbank Zeeland- West-Brabant omdat die haar verzoek om rehabilitatie heeft afgewezen.

De Raad tilt er zwaar aan, net als het college, dat Reeshof de huiszoeking niet tijdig aan haar leidinggevende heeft verteld, terwijl ze de meldplicht kende. Plichtsverzuim één. Ten tweede gebruikte zij gemeentelijke computerfaciliteiten ook voor een club – waarvan ze lid was – die gelieerd is aan een motorclub. Vanwege de publieke aandacht voor deze club kan de betrokkenheid van een ambtenaar hierbij gevoelig liggen.

Maar Reeshof toonde geen begrip voor deze bedenkingen van het college. Het opslaan, op grote schaal, van bestanden van deze club op haar werkcomputer leidt wederom tot plichtsverzuim. Dat geldt ook voor het ‘buitensporig’ misbruik maken van gemeentelijke computerfaciliteiten en het raadplegen van de GBA – beide voor privédoeleinden. Dan is er nog een laatste kwestie. Aan haar partner was een naheffingsaanslag voor de parkeerbelasting opgelegd, waarvoor hij in een bezwaarprocedure tegen de gemeente zat. En juist Reeshof had – op haar werkcomputer – het bezwaarschrift geschreven, zoals ze ook andere familieleden had geholpen met juridische procedures. Dat levert plichtsverzuim op, zeker nu het bezwaarschrift was gericht tegen haar eigen werkgever. Maar als het al plichtsverzuim is, zo redeneert Reeshof, dan is dat niet toerekenbaar. De Raad wijst er fijntjes op dat het vaste rechtspraak is dat de ambtenaar aannemelijk moet maken dat het plichtsverzuim hem niet kan worden toegerekend, en niet andersom. In die opdracht slaagt Reeshof niet.

Haar laatste troef: het ongevraagde ontslag is niet evenredig aan haar gedragingen. Er was in Tilburg, zo betoogt zij, sprake van een ‘losse’ cultuur in het privégebruik van computerfaciliteiten. Anderen deden het ook. Zelfs als dat waar is, dan kan dat haar handelen niet verontschuldigen, aldus de Raad in zijn uitspraak van 9 juli 2020. In het algemeen geldt dat een bepaalde cultuur binnen een organisatie of afdeling de betrokken ambtenaar niet ontslaat van zijn eigen verantwoordelijkheid – ook dat is v aste rechtspraak. Bij Reeshof gaat het bovendien om excessief privégebruik van de computer. Gelet op de aard en de ernst van de gedragingen en de terecht gestelde eisen van integriteit en onberispelijk gedrag van Reeshof als ambtenaar, is ongevraagd ontslag niet onevenredig aan het gepleegde plichtsverzuim – ook al functioneerde zij in het verleden wel goed.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2020:1444