Eén verwijtbare fout in 35 jaar, einde dienstverband

Na een onberispelijke staat van dienst van 35 jaar maakt een ambtenaar van de gemeente Den Haag één fout. Ze kijkt even in de informatiebestanden om een bekende te helpen. Is dat voldoende om de arbeidsovereenkomst te ontbinden?

Dat ambtenaren zich geen enkele misstap kunnen veroorloven, merkte de 56-jarige Sanne Meerdonk* (gemeente Den Haag) wel. Bij haar aanstelling in 1985 legt ze de eed af, en verklaart daarmee geheimhouding van zaken waarvan ze door het ambt kennis draagt en waarvan ze het vertrouwelijk karakter moet begrijpen. Ook als werknemer – sinds 2020 – is Meerdonk gebonden aan de Ambtenarenwet, die eist dat overheidswerknemers zich behoren te gedragen als een goed ambtenaar. In haar gemeente is de Gedragscode op iedere medewerker van toepassing verklaard.

Daarin staat onder andere dat medewerkers professioneel omgaan met de informatie en middelen waarover zij beschikken – tijdens, vóór en ná het werk. Wordt per abuis informatie gelekt, dan moet dat direct worden gemeld. En zakelijke systemen mogen alleen worden gebruikt voor het doel waarvoor de ambtenaar toegang heeft. Daar is geen woord Spaans bij.

Toch raadpleegt Meerdonk de gemeentelijke informatiesystemen ‘niet-functioneel’. Dat gebeurt twee keer, voor het eerst in 2016. Een bekende van haar wil weten waar haar ex-partner verblijft, Meerdonk zoekt dit uit. De ex-partner komt erachter en krijgt dreigende post. Als Meerdonks werkgever haar ‘niet-functionele’ gesnuffel ontdekt en een onderzoek begint, draait zij om de feiten heen, wat het voor haar alleen maar erger maakt. De gemeente vindt dat zij niet langer geschikt is als ambtenaar, en ontbindt de arbeidsovereenkomst. Meerdonk vecht dat aan bij de kantonrechter. '

Meerdonk erkent dat zij in strijd met de Gedragscode heeft gehandeld. Maar ja, ze kan bogen op een onberispelijk dienstverband van 35 jaar. En ze heeft alleen in de systemen gekeken om een in de steek gelaten vrouw te helpen, door haar te zeggen dat haar ex niet in Den Haag woont – zijn adres heeft ze niet verteld. Zij kan niet verantwoordelijk worden gehouden voor het feit dat die ex intimiderende post heeft gekregen. Niet van belang, zegt de werkgever: Meerdonk heeft ernstig verwijtbaar gehandeld. Van de gemeente kan niet worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.

Ook al is Meerdonk nu ‘werknemer’, ze is nog steeds ambtenaar in de zin van de Ambtenarenwet. Integriteit is voor een ambtenaar essentieel, benadrukt de werkgever, die een actief integriteitsbeleid voert. De kantonrechter vindt dat Meerdonk in strijd heeft gehandeld met het plaatselijke integriteitsbeleid en de ambtseed heeft geschonden. De kantonrechter verwijt Meerdonk ook dat ze ‘moeizaam’ heeft meegewerkt aan het integriteitsonderzoek.

Zij ontkende herhaaldelijk een fout te hebben gemaakt of vertrouwelijke informatie te hebben doorgespeeld, terwijl ze haar werkgever daarover had moeten inlichten, zeker toen zij ernaar werd gevraagd. Bovendien heeft de vrouw verklaard méér informatie van Meerdonk te hebben gekregen dan de ambtenaar zelf toegaf. Herhaaldelijk informatie achterhouden, aanvankelijk de fout ontkennen – dat is zeer onzorgvuldig en verwijtbaar. Dat Meerdonk dit alles deed om een wanhopige vrouw te helpen, doet daar niets aan af.

Omdat de kantonrechter (uitspraak 29 september 2022) Meerdonks handelen ‘ernstig verwijtbaar’ noemt, hoeft de gemeente geen opzegtermijn in acht te nemen. De arbeidsovereenkomst wordt per direct ontbonden. Ook krijgt Meerdonk geen transitievergoeding. Van de 35 jaar onberispelijke staat van dienst is niets meer over. One strike, you’re out.

De naam is gefingeerd
ECLI:NL:RBDHA:2022:9928