College Amsterdam leed aan tunnelvisie

Alles wijst in de richting van die ene ambtenaar van de gemeente Amsterdam. Hij móét wel degene zijn die sms’jes heeft gestuurd met beledigingen en ­bedreigingen. Plichtsverzuim, dus strafontslag. Waarom kan deze man van de rechter toch blijven?

In de clinch is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Dirk Loenen* is 35 jaar werkzaam bij de gemeente Amsterdam als in 2015 tegen hem aangifte wordt gedaan. Hij zou beledigingen en bedreigingen (zelfs een doodsbedreiging) via sms-berichten hebben gestuurd naar ­collega’s en leidinggevenden.Er volgt een strafrechtelijk onderzoek, Loenen wordt als verdachte door de politie gehoord. Hierdoor rijzen bij het stadsdeel ernstige twijfels over de onschuld van Loenen. Hij wordt geschorst, met behoud van bezoldiging. Alles wijst in de richting van Loenen.

De adviseur Bureau Integriteit constateert dat Loenen bij de politie een andere verklaring heeft afgelegd dan bij zijn afdelings­directeur. Hoewel het nummer van waaraf de sms’jes zijn verstuurd niet op iemands naam staat, moet toch Loenen deze hebben verzonden. Ze zijn immers verstuurd via een zendmast in het postcodegebied in Purmerend, waar Loenen woont. Loenen hangt: de schorsing wordt omgezet in een onvoorwaardelijk strafontslag, want wie dergelijke sms-berichten verstuurt, pleegt ernstig plichtsverzuim. De politierechter denkt er echter anders over: deze spreekt Loenen twee weken vóór het strafontslag vrij. Het ten laste gelegde feit is niet wettig en overtuigend bewezen.

Een tweede wending vindt plaats bij de rechtbank Amsterdam. Deze herroept het ontslagbesluit. Niet Loenen is in de fout ­gegaan, maar het college. Dat heeft niet ­aannemelijk gemaakt dat Loenen de sms’jes heeft verstuurd. Het onderzoek van het ­college bevat nogal wat tekortkomingen, constateert de rechtbank. Het ergste: andere mogelijke scenario’s zijn niet voldoende ­onderzocht, terwijl geen sprake is van direct bewijs tegen Loenen.

Neem die collega van Loenen: die woont in hetzelfde postcodegebied. Gezien zijn werk­rooster had ook hij de sms’jes kunnen versturen. Die collega werd op zijn woord geloofd, maar waarom Loenen niet? Negen andere collega’s wonen in omringende postcodegebieden en het college heeft niet onderzocht of zij misschien via het gewraakte nummer sms’jes hebben verzonden. Hun daderschap werd op voorhand uitgesloten. Het college is er van meet af aan van uitgegaan dat het Loenen was die de sms-berichten had verstuurd – pure tunnelvisie dus. Daarmee is Loenen ten onrechte ontslagen, zeker nu het college heeft laten weten dat hij verder prima functioneert.

Het college gaat in hoger beroep bij de ­Centrale Raad van Beroep. Deze vindt ook dat het college te weinig concreet materiaal heeft om het plichtsverzuim hard te maken. Het college kon zelfs geen motief aandragen voor Loenens vermeende gedrag. En waarom deed het college niks met de vrijspraak door de politierechter? Van plichtsverzuim kan geen sprake zijn, stelt de Raad in zijn uitspraak van 26 juli 2018.
Eén aspect speelt nog: op de afdeling van Loenen werd regelmatig gepest. In zo’n sfeer worden wel vaker vervelende sms’jes verstuurd. Maar juist het gepest op de afdeling had een extra reden moeten zijn om voorzichtig om te gaan met aanwijzingen tegen één bepaalde persoon.

Omdat het college volgens de Raad niet aannemelijk heeft gemaakt dat Loenen de sms’jes heeft gestuurd, wordt het ontslagbesluit definitief ingetrokken. Het dienstverband herleeft van rechtswege. Hoewel Loenen intussen een andere baan heeft, heeft hij toch interesse in zijn oude functie bij de gemeente Amsterdam. De Raad laat het aan partijen over om dit samen op te lossen.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2018:2287