Bier drinken op werk past ambtenaar niet

Tijdens een horecacontrole drinkt een buitengewoon opsporingsambtenaar een biertje. Alcoholvrij, beweert hij. Toch wil de gemeente de arbeidsovereenkomst ontbinden. Gaat de kantonrechter daar in mee?

Juup Schaesberg* (1973) werkt sinds 2017 als buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) bij de gemeente Heerlen. In 2022 krijgt hij een officiële waarschuwing omdat hij collega’s had gekleineerd en belachelijk gemaakt en onacceptabel gedrag had vertoond in de omgang met burgers. Twee weken later krijgt hij een tweede waarschuwing: hij had een dienstauto geparkeerd in een gehandicaptenvak. De gemeente laat hem weten dat hij zich geen nieuwe misstap kan veroorloven, anders heeft dit ‘verstrekkende gevolgen’ voor zijn dienstverband.

En die misstap komt, een half jaar later. Als Schaesberg met collega’s, allen in burgerkleding, een horecacontrole verricht, meldt de aanwezige projectleider later bij de gemeente dat Schaesberg die avond alcohol heeft genuttigd, daarna een dienstvoertuig heeft bestuurd, in een horecagelegenheid een e-sigaret heeft opgestoken (‘vapen’) en zich discriminerend heeft uitgelaten. De gemeente laat een extern bureau deze feiten onderzoeken. Schaesberg beweert dat het om één biertje ging, en daarna alcoholvrij bier. Uit het onderzoek blijkt echter dat de projectleider gelijk had – alleen discriminerende uitlatingen worden niet bewezen. De gemeente dient bij de kantonrechter (rechtbank Limburg) een verzoek in om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Schaesberg verzet zich daartegen, maar mocht zijn aanstelling eindigen dan wil hij een billijke vergoeding van ruim 50.000 euro. De kantonrechter oordeelt dat sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de arbeidsovereenkomst.

Ontbinding daarvan kan alleen als tekortkoming ‘ernstig’ is en vergelijkbaar met een dringende reden voor ontslag op staande voet. En daarvan is hier sprake. Schaesberg is niet alleen werknemer, maar ook ambtenaar. Aan ambtenaren worden hogere integriteitseisen gesteld dan aan ‘gewone’ werknemers. Schaesberg had zich als een ‘goed ambtenaar’ moeten gedragen: zorgvuldig, onkreukbaar, betrouwbaar.

Een ambtenaar mag niets doen dat het aanzien van het ambt zal schaden. Drinken van alcohol tijdens werktijd is in strijd met de hoge integriteitseisen die aan een ambtenaar worden gesteld, iets wat ook in het gemeentelijke personeelshandboek staat. Zeker een boa moet van onbesproken gedrag zijn. Daarnaast zal het drinken van alcohol de waarnemingen tijdens het werken als boa kunnen beïnvloeden, terwijl die waarnemingen wel in een proces-verbaal worden vastgelegd en als bewijs kunnen dienen op basis waarvan wordt gehandhaafd. Voorafgaand aan de horecacontrole werd er nog op gewezen dat alcoholgebruik niet was toegestaan.

Schaesbergs verklaringen dat het ging om alcoholvrij bier, gelooft de kantonrechter niet, ook omdat ze tegenstrijdig zijn. Het kón ook niet, ontdekte het onderzoeksbureau op basis van Schaesbergs declaraties. In een kroeg werd niet eens alcoholvrij bier getapt, hoewel Schaesberg dat wel beweerde. Schaesberg heeft ten minste twee glazen alcoholhoudend bier gedronken terwijl hij wist dat dit niet was toegestaan.

Dit alleen al is een dringende reden voor ontslag op staande voet. Dat geldt ook voor het rijden in het dienstvoertuig na de alcoholconsumptie. Het vapen (‘om een reactie van de kroegbaas uit te lokken’) had Schaesberg achterwege moeten laten maar deze tekortkoming levert geen dringende reden op voor ontslag op staande voet.

De ontbinding van de arbeidsovereenkomst is met die twee feiten al gerechtvaardigd, met de eerdere officiële waarschuwingen hoeft niet eens rekening te worden gehouden. Hij krijgt geen transitievergoeding en ook geen billijke vergoeding, omdat de gemeente niet verwijtbaar heeft gehandeld.

* De naam is gefingeerd
ECLI:NL:RBLIM:2023:4370