Simpelveld: onderzoek Berenschot naar ‘angstcultuur’

Een onafhankelijk onderzoek naar de interne werkcultuur bij de gemeente Simpelveld wordt door adviesbureau Berenschot uitgevoerd. Na terugkerende signalen van een vermeende angstcultuur besloot de gemeente Simpelveld begin juli tot onafhankelijk onderzoek. Doorslaggevend waren een tiental klachten bij de vertrouwenspersoon die onder meer richting de gemeentesecretaris wezen.

Doembeeld

Hoewel er specifieke klachten over haar lagen, krijgt de rol van gemeentesecretaris krijgt geen nadruk in het onderzoek, blijkt uit berichtgeving van De Limburger. Na afstemming met het college legde zij haar werk begin juli tijdelijk neer. Niet lang daarvoor weersprak het college nog geruchten over een vermeende angstcultuur binnen de organisatie. De gebeurde naar aanleiding van vragen door oppositiepartij Samen 1 en het CDA. Ook de ondernemingsraad, het managementteam en de portefeuillehouder personeelszaken herkenden zich destijds niet in dat geschetste doembeeld.

Integriteitsonderzoek

Afgelopen mei stuurde Samen 1 een brief naar het college, met een afschrift naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Limburg, met de oproep een integriteitsonderzoek in te stellen door een externe partij. Er zou sprake zijn van een bestuurscrisis. Volgens de partij is de coalitie er verantwoordelijk voor dat binnen het ambtelijk apparaat van Simpelveld een angstcultuur heerst. Er zouden twintig ambtenaren zijn opgestapt. Waarnemend burgemeester Don Schneiders zei destijds het geschetste beeld niet te herkennen. Volgens hem was er ook geen sprake van een bestuurscrisis.

Bestuurlijke impasse

Ook zei hij, begin mei in De Limburger, dat in het presidium is afgesproken dat ‘om uit de bestuurlijke impasse te geraken, Burgerbelangen het initiatief overneemt om tot coalitievorming te komen’. Dat was een reactie op de opmerking van Samen 1-fractievoorzitter Robert Honings die aanleiding zag voor een integriteitsonderzoek, ‘omdat er geen vertrouwen bestaat dat de huidige coalitie objectief in staat is om openheid van zaken te geven’. ‘Onze ervaring is dat al vier weken de democratische procesgang doelbewust wordt gesaboteerd.’

Formatie

Dat kwam weer voort uit het feit dat Samen 1, ondanks dat het de grootste partij in de raad werd met vijf zetels, niet in het college kwam, omdat de drie zittende lokale partijen liever samen door wilden besturen. Samen hielden zij acht van de tien zetels over. Net genoeg voor een meerderheid in de raad met 15 zetels. De coalitiepartijen noemden Honings destijds ‘onbetrouwbaar, respectloos en populistisch’, schreef De Limburger. Ook een voorstel van Honings om een breed raadsakkoord te sluiten, waarbij hij ook alvast de wethouders invulde, werd afgewezen. Vooral dat laatste viel bij de andere partijen niet in goede aarde.

Hoge werkdruk

De beweringen, in vragen van Samen 1 en het CDA, over de vermeende angstcultuur weersprak het college eind juni. Er zouden veel spontane steunbetuigingen vanuit de ambtelijke organisatie bij het college zijn binnengekomen en een onafhankelijk onderzoek liet zien dat maar liefst 91 procent van de medewerkers tevreden is over zijn leidinggevende. Wel kwam uit dat onderzoek ‘hoge werkdruk’ naar voren met als oorzaak een hoger personeelsverloop. Daar was volgens het college echter geen verband met een angstcultuur, want aan het opstappen van ambtenaren zouden andere redenen ten grondslag liggen, zoals pensioen, aflopende contracten en elders een baan met betere perspectieven.

Klachten

Twee weken later hing de vlag er anders bij, toen het college door de vertrouwenspersoon werd geïnformeerd over een tiental klachten van ambtenaren die zich niet veilig voelen binnen hun werkomgeving. Ook zouden enkele medewerkers zich direct bij het college hebben gemeld met diverse zorgen. De klachten zouden veelal gaan over de gemeentesecretaris. Daarop besloot het college tot het onafhankelijke onderzoek en legde zij haar werk neer. Simpelveld werd na de zomer ook lid van de Landelijke Klachtencommissie Ongewenst Gedrag voor de Decentrale Overheid (LKOG) voor een betere klachtopvolging.

Meer inzicht

Met het onafhankelijk onderzoek hoopt het college meer inzicht te krijgen in de signalen over de huidige werkcultuur en de veiligheid om het onderlinge vertrouwen ‘waar nodig te versterken’. Het is volgens De Limburger ‘opvallend’ dat het onderzoek zich breed focust op de werkcultuur binnen de gemeente en niet specifiek ingaat op een eventuele rol van de gemeentesecretaris. Dat laatste is geen deelvraag vanuit het college aan Berenschot. Wel is een vraag ‘in hoeverre de aanpak en stijl van het “organisatie optimalisatie traject” te relateren valt aan de beleefde sociale onveiligheid’.