‘Coup’ stort Berkelland in politieke crisis

De gemeente Berkelland zit zonder college. In de nacht van dinsdag op woensdag stuurde de raad drie van de vier wethouders naar huis. Coalitiepartijen D66 en VVD steunden de motie, waardoor er een meerderheid was van 15 tegen 11. Het grensoverschrijdende gedrag waar D66-fractievoorzitter Han Boer door 26 anonieme ambtenaren in een extern onderzoek van wordt beschuldigd was de aanleiding. Maar GroenLinks spreekt van een ‘coup’.

Dreigen met rechtszaak

De drie wethouders en een deel van de gemeenteraad waren vorige week, net als een deel van de raad, letterlijk voor de ambtenaren gaan staan die zich ‘mentaal ontwricht’ voelen door seksistische opmerkingen, pesterijen en intimidatie van oud-wethouder en huidig D66-fractievoorzitter Han Boer. Die ontkent in alle toonaarden en wijst erop dat er nooit klachten zijn ingediend en er ook geen aangifte is gedaan. Toch heeft hij wel degelijk geprobeerd om het bewuste onderzoek van tafel te krijgen door te dreigen met een rechtszaak tegen de onderzoeker en de burgemeester, meldde het regionale dagblad TC Tubantia.

Onveilige situatie

Drie oppositiepartijen (BBB, Gemeentebelangen en Ondernemend Berkelland) hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om een motie van wantrouwen in te dienen tegen de drie wethouders, omdat er door de aantijgingen jegens Boer een ‘onveilige situatie’ is ontstaan voor alle raadsleden. Volgens de partijen kan dit ‘ieder onschuldig raadslid nu overkomen’. De drie wethouders (van CDA, PvdA en VVD) kregen de motie aan de broek. Deze werd gesteund door coalitiepartijen VVD en D66. De beschuldigde D66-fractievoorzitter Han Boer verbond tijdens de stemming zijn lot aan dat van zijn partij: wie niet achter hem staat, staat niet achter D66 als geheel. Oppositiepartij GroenLinks steunde de motie niet, ‘want we gaan beslist geen collegeleden wegsturen, omdat ze op zijn gaan staan voor de organisatie. Daar ging het nou juist om, zei fractievoorzitter Andra Weg, meldt TC Tubantia.

Geen college meer

Aangezien nu enkel D66-wethouder Hans van der Noordt nog over is en een college uit minimaal twee wethouders moet bestaan, heeft Berkelland formeel geen college meer. Burgemeester Joost van Oostrum is nu gemachtigd om alle besluiten te nemen. Van der Noordt mag hem adviseren, maar die is op vakantie gegaan. ‘Onmenselijk’, noemt Van Oostrum de ontstane situatie. Veel taken, ook ceremoniële, zullen voorlopig blijven liggen. Van Oostrum is in gesprek met de fractievoorzitters over welke taken hij wel en niet mag doen. Als hij op vakantie gaat, mag Van der Noordt hem wel vervangen, maar de situatie is verre van ideaal. ‘Ik hoop dat we zo snel mogelijk weer een nieuw college hebben’, aldus Van Oostrum in het regionale dagblad.

Verbijstering en ongeloof

En dan is er nog de ambtelijke organisatie. Het feit dat er geen college meer is levert emotionele reacties op bij medewerkers. Ambtenaren reageerden woensdag vol verbijstering, teleurstelling en ongeloof. Tijdens een interne bijeenkomst hebben ze massaal hun steun betuigd aan de drie wethouders door voor hen te gaan staan en luid te applaudisseren. ‘De impact van ongewenst, grensoverschrijdend gedrag lijkt te worden gebagatelliseerd, terwijl de gevolgen nog dagelijks voelbaar zijn’, zeggen de medewerkers, ondernemingsraad en directie van de gemeente in een verklaring. Ook doen de gebeurtenissen afbreuk aan het vertrouwen tussen raad en ambtelijke organisatie. ‘Wij vinden het onbegrijpelijk dat het opkomen voor de ambtelijke organisatie leidt tot ontslag. Is dit wat er gebeurt als je opstaat tegen grensoverschrijdend gedrag?’

Pure machtspolitiek

Hoe nu verder? De enige mogelijkheid die op een meerderheid kan rekenen is een coalitie van de partijen die de motie van wantrouwen steunden: D66, VVD, BBB, OBL en Gemeentebelangen. ‘Een combinatie van politiek vandalisme en opportunisme’, vindt fractievoorzitter Jan Zappeij van de Berkellandse Burgerpartij, schrijft TC Tubantia. ‘Eerst grensoverschrijdend gedrag en nu de smerigste machtspolitiek die je kunt hebben. Lager dan dit kun je niet zinken’, reageert ook aldaar GroenLinks-fractievoorzitter Andra Weg. ‘Alles wijst op een vooropgezet plan, een coup van de politieke partijen die de motie van wantrouwen steunden. Pure machtspolitiek.’ Het rommelde al langer in de coalitie, weet ze. ‘Dit is een smerige manier om de macht te grijpen. De ambtenaren hebben massaal hun steun betuigt aan de ontslagen wethouders. Hoe denkt deze nieuwe coalitie dan steun te krijgen van de ambtelijke organisatie? Ik wens ze veel succes.’