Wethoudersonderzoek: Om de dag stopt er een wethouder

Voor wethouders blijft de huidige collegeperiode er een van records. Nog nooit haakten er het laatste jaar voor de verkiezingen zo veel tijdelijk of definitief af. Omgerekend: om de dag stopte er minimaal een. 
Al dan niet vrijwillig, tijdelijk of definitief stopten 199 wethouders, waaronder 38 vanwege herindeling van hun gemeente. Dat blijkt uit het Wethoudersonderzoek 2021 dat in opdracht van Binnenlands Bestuur werd uitgevoerd door De Collegetafel.

Dat aantal van 199 is bovendien een recordaantal in het laatste jaar voor de raadsverkiezingen. Daarmee wordt de lijn van de andere jaren in de huidige collegeperiode doorgetrokken: vanaf 2018 is er elk jaar een recordaantal wethouders gestopt van respectievelijk 175 in 2018, 205 in 2019 en 228 in 2020.

Gezondheid
Vooral om gezondheidsredenen (29) of vanwege de keus voor een andere baan (26) verlieten wethouders het pluche. Nooit eerder besloten zo veel wethouders de handdoek in de ring te gooien en te kiezen voor een andere baan, buiten de politiek. Bij die 26 wethouders blijft het deze periode niet; er zijn al 8 wethouders die de komende weken eenzelfde stap zetten, nog voor het voltooien van de collegeperiode dus. Onder deze acht zijn de Amsterdamse wethouder Victor Everhardt en de Bredase wethouder Greetje Bos. Een belangrijk voordeel van een dergelijke stap is dat er geen of nauwelijks een beroep op wachtgeld gedaan hoeft te worden.

Zakelijke werkkring
De vroegtijdige uitstappers niet alleen kiezen voor directeurs-, advies-, management- of bestuursfuncties in samenwerkingsverbanden, non-profitorganisaties of adviesbureaus maar ook voor een ambtelijke klus bij een gemeente. Opvallend is dat 9 van de 26 wethouders die vroegtijdig overstapten naar een andere baan actief waren als wethouder in een grote stad. Op één na maakten zij allemaal de keuze voor een zakelijke werkkring. Het meest opmerkelijke is dat daar waar lokale partijen verreweg de meeste wethouders hebben, slechts 3 van de 26 vroegtijdig overgestapte wethouders van een lokale partij is.

Corona
Het goede nieuws voor wethouders is dat er nooit minder wethouders ten val kwamen door een politieke vertrouwensbreuk dan in het afgelopen jaar. Dat overkwam er slechts 59, waarna er uiteindelijk 43 van hen definitief moesten vertrekken. Ook dat is een laagterecord. Mogelijk heeft, als verklaring, het online vergaderen door gemeenteraden een dempend effect heeft op het aantal valpartijen. Waar fysiek vergaderen kan ontaarden in een onvoorspelbare leeuwenkuil, schept digitaal vergaderen afstandelijkheid.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week