Gemeentelijke arbeidsmarkt nog zeker tot 2035 krap

Gemeenten gaan zeker de komende 10 jaar nog problemen ondervinden door de druk op de arbeidsmarkt. Dat blijkt uit een toekomstverkenning door A&O fonds Gemeenten en De Ruijter Strategie. Naast verschillende zekere bedreigingen voor de gemeentelijke arbeidsmarkt, zoals vergrijzing, personeelskrapte en toenemende druk op medewerkers, ziet A&O ook 14 onzekerheden die mogelijk impact gaan hebben.

Vergrijzing

De grootste ‘klapper’ is de vergrijzing, en hoewel iedereen dat al lang ziet aankomen, is er weinig aan te doen. In 2035 is ruim 30 procent van het huidige personeelsbestand met pensioen. Maar dat niet alleen: de vergrijzing zorgt ook voor extra werk voor gemeenten. De druk op de dienstverlening wordt groter, bijvoorbeeld via de WMO.

Beroepsbevolking, vacatures

Vanaf 2027 stagneert daarnaast de groei van de beroepsbevolking. Dit terwijl het aantal banen stevig doorgroeit. In het eerste kwartaal van 2024 plaatsten gemeenten meer vacatures dan ooit. Er is grote vraag naar medewerkers op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu, en techniek. Maar ook op het gebied van welzijn en jeugdzorg en juridisch en financieel is er krapte.

Stress en werkdruk

De arbeidsmarktkrapte legt ook meer druk op de bestaande medewerkers. Het ziekteverzuim is de afgelopen jaren toegenomen, en dat komt vooral door werkdruk en stress. Gemeenten lukt het niet om stress en werkdruk weg te nemen, zegt A&O. Slechts bij 3 procent van de gemeenten die maatregelen trof tegen stress en werkdruk heeft dat ook daadwerkelijk geholpen.

Onzekerheden

Tot zover de bedreigingen waar gemeenten de komende tien jaar sowieso mee te maken gaat krijgen. Daarnaast ziet A&O 14 onzekerheden die de gemeentelijke arbeidsmarkt bedreigen, maar mogelijk juist ook een positieve impact kunnen hebben. Zo is gebleken dat de arbeidsproductiviteit stagneert. Die trend kan zich doorzetten, maar het kan ook zo zijn dat innovaties als AI juist voor een nieuwe impuls gaan zorgen.

Geld, voorkeuren

Daarnaast zijn er onzekerheden over de voorkeuren van ambtenaren. Ambtenaren werken vaker dan eerst voltijds. Tegelijkertijd is er steeds meer flexwerk, en geven Nederlanders in het algemeen aan betaald werk een minder belangrijk deel van hun leven te vinden. A&O merkt ook de financiële positie van gemeenten op als een onzekerheid de komende 10 jaar.