Ambtenaren pas na Prinsjesdag ‘aan de beurt’

Niemand zit komende dinsdag op de punt van zijn stoel te wachten wat de miljoenennota gaat brengen. Zonder officieel kabinet immers ook geen grote plannen. Maar vooruitlopend op de nieuwe formatie wordt er achter de schermen wel degelijk aan hoofdlijnen gewerkt. 

Ambtenaren hoeven weliswaar niet direct voor de derde dinsdag te vrezen, maar volgens hoogleraar Barentsen gaan ze wel iets merken in de nabije toekomst. ‘Het is namelijk altijd makkelijk scoren om te zeggen dat er geen geld meer aan ambtenaren moet worden verspild. En dat is momenteel toch het sentiment, van links naar rechts.’

Hervorming ontslagrecht

‘Ze moeten allereerst rekening houden met de hervorming van het ontslagrecht voor werknemers’, waarschuwt Barend Barentsen, bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen publieke sector van de Albeda Leerstoel van het CAOP. ‘Immers, met de normalisering van hun rechtspositie krijgen ambtenaren daar dus ook mee te maken. In de praktijk zal het mogelijk betekenen dat het iets makkelijker wordt om werknemers te ontslaan. Maar hoe het er precies uit komt te zien is nu nog niet bekend’.

Normalisering

Over de normalisering moeten er nog heel veel gesprekken aan verschillende onderhandelingstafels plaatsvinden. Ook zullen meerdere rechterlijke uitspraken te zijner tijd de juiste antwoorden verschaffen. De komende jaren zullen nog honderden wetten moeten worden aangepast om de ambtenarenstatus daadwerkelijk gelijk te schakelen. Gemeenteambtenaren zijn er ook nog niet echt mee bezig, stelde de VNG onlangs nog vast. ‘Ze weten dat het nog eventjes duurt voordat de normalisatie ingevoerd is, dus het is nog geen urgent onderwerp op de werkvloer. Er zijn nog geen gemeenten die al volop bezig zijn met de overgang’, meent een VNG-woordvoerder, ‘maar er kan alvast wel wat voorwerk gedaan worden. Gemeenten kunnen hun eigen regelgeving bijvoorbeeld screenen en er kunnen alvast projectgroepen worden opgezet die de klus binnenkort gaan oppakken.’

Minder ambtenaren
Hoewel er inmiddels niet meer zo’n financiële noodzaak is volgens de hoogleraar, verwacht Barentsen toch dat de overheid verder moet krimpen. ‘De roep om efficiënter werkende ambtenaren doen het altijd goed in nieuw beleid’, schertst hij, ‘het aantal ambtenaren zal in zijn geheel de komende jaren dus afnemen. Met name bij de lokale overheid en in mindere mate bij de rijksdiensten’, verwacht hij. Bij de departementen zullen ondersteunende functies mogelijk worden verminderd, maar gemeenteambtenaren krijgen last van meer herindelingen van gemeenten en nieuwe samenwerkingsverbanden.’

Laaghangend fruit

Provincies en waterschappen hoeven minder te vrezen vermoedt hij. En defensie-ambtenaren en politie helemaal niet. ‘Daar is de afgelopen jaren al flink in gesneden’, legt hij uit, ‘de komende jaren gaat daar meer geld naar toe. Maar gemeenteambtenaren moeten dus wel rekening houden met de kabinetsplannen van de toekomst, de lokale overheid is wat dat betreft altijd laaghangend fruit’.