Boerenkandidaten willen bestaanszekerheid en minder regels

Stikstofplannen, zonnevelden, meer geld naar het openbaar vervoer of juist naar autowegen. Dat de Provinciale Staten belangrijk werk doen, is duidelijk. Maar wie zíjn die mensen in het Provinciehuis, en wat drijft ze? Anders dan Kamerleden opereren Statenleden vaak in stilte. In deze serie zet Binnenlands Bestuur een aantal kandidaten uit een specifieke groep in de spotlights. In deze tweede aflevering: de boeren.

Protesten

Versplinterde provinciehuisdeuren, trekkerfiles en een ontbijt met politici op het Malieveld. Als er één groep is die zijn stempel heeft gedrukt op de periode sinds de laatste Statenverkiezingen (2019), zijn het de boeren wel. De angst om huis, haard en inkomen te verliezen dreef al duizenden boeren naar het Malieveld, Stroe, of (in uitzonderlijke gevallen) naar het huis van stikstofminister Christianne van der Wal (VVD). De provinciebesturen zijn momenteel druk bezig met het opstellen van de zogeheten ‘gebiedsaanpak’, in het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Het is de vraag of de uitslag van de verkiezingen van 15 maart nog voor veranderingen in de plannen gaat zorgen.

Appgroep

Wie zoekt naar boeren in de provinciale politiek, kan niet om de BoerBurgerBeweging heen. Een opvallende boer op de lijst is Ingrid de Sain. Zij is BBB-lijsttrekker in Noord-Holland. De Sain is geen onbekende in de media. Al jaren voordat zij lijsttrekker werd, gaf zij interviews aan Vrouw en Linda over haar boerderij en haar moeite met de stikstofregels. De Sain coördineerde de boerenprotesten in Noord-Holland en beheerde de appgroep. Op haar boerderij, waar zij honderd melkkoeien houdt, ontving zij ook minister Van der Wal. Over het stikstofadvies van Johan Remkes is De Sain enthousiast, al hoopt ze dat het geen ‘toneelstukje’ is.

Realistisch

De Sain heeft in Noord-Holland concurrentie van een andere boer. Melkveehouder Willemien Koning (CDA, plek 2) ‘weet wat er speelt op het platteland’. Koning heeft veel aandacht voor het belang van vrouwen. Zo ging zij als VN-vrouwenvertegenwoordiger naar de Verenigde Naties en was zij bij boerenorganisatie LTO voorzitter van de commissie Vrouw&Bedrijf. Kernwoord op de kandidatenpagina van Koning: ‘realistisch’. Of het nu om bodemdaling, of om ‘haalbare en betaalbare’ klimaatregels gaat.

Bestaanszekerheid

Ze heeft (nog) geen boerenbedrijf, maar passie voor de agrarische sector heeft ze zeker. Bij haar studie milieukunde richt de 24-jarige Lotte Demarteau (PvdA Limburg, plek 6) zich vooral op duurzame veehouderij. Niet onbelangrijk, want ze komt uit Venray, ‘het dorpje met de meeste varkens en kippen van heel Nederland’. Demarteau wil inzetten op ‘bestaanszekerheid’ voor de boeren. Dat er iets moet veranderen, is voor haar duidelijk, maar dat mag niet ten koste gaan van zekerheid en duidelijkheid over de toekomst.

Strijder

Zo’n genuanceerde benadering is niets voor akkerbouwer Arjen Schuiling (BVNL Drenthe, lijsttrekker). Schuiling werd bekend als woordvoerder van Farmers Defence Force. Hij zat als bijrijder in de tractor die tijdens de boerenprotesten van 2019 meerdere hekken omverreed en bijna een fietser raakte in Groningen. ‘Wíj bepalen nu het beleid, niet de overheid’, verklaarde Schuiling tijdens deze protesten. Ook nu wil Schuiling niet ‘buigen’ voor het advies van Remkes. Partijleider Wybren van Haga noemt hem een ‘strijder’, die ‘te vuur en te zwaard’ opkomt voor boeren.

Boerenverstand

Dat ‘gezond boerenverstand’ volgens BBB zou ontbreken in de politiek, is inmiddels bekend. Maar ook Eline Vedder (CDA Drenthe, plek 3), vindt dat haar boerenachtergrond politiek een pre is. Ze weet als boer van aanpakken, ‘zowel op het erf als in de politiek’. Vedder is trots op haar boerzijn en haar regionale afkomst. “De taal van Drentse nuchterheid wordt in Den Haag helaas veel te vaak niet verstaan”. Vedders oplossing: de overheid moet stoppen met de Drenten ‘bestoken’ met wetten en regels die ‘indruisen’ tegen het onvermijdelijke ‘nuchtere boerenverstand’.

Grote verschillen

Hoewel er veel kandidaten zijn met een agrarische achtergrond, zijn er grote verschillen in hun toon en visie. Sommige boerenkandidaten keren zich fel tegen de overheid en tegen regels uit ‘Den Haag’, anderen stellen zich gematigder op. PvdA’er Demarteau heeft oog voor de bestaanszekerheid voor boeren, maar vindt een plattelandstransitie wel noodzakelijk. Opvallend genoeg looft BBB-kandidaat De Sain het advies van Johan Remkes, terwijl een kandidaat van het CDA – nota bene een regeringspartij – zich vooral uitspreekt tegen de huidige wet- en regelgeving. Eén ding is duidelijk: wie wil stemmen op een boer, heeft genoeg te kiezen.