Wethouders willen betere scholing

Bijna dagelijks krijgt de Delftse wethouder Saskia Bolten aanbiedingen van adviesbureaus en zelfstandigen - vaak ex-wethouders - voor coaching, intervisie en ondersteuning van wethouders. ‘Je kunt het zo gek niet noemen of ik heb er wel informatie over gehad’, zegt Bolten (GroenLinks). Vorige week startte de vereniging met het aanbieden op de eigen website (www.wethoudersvereniging. nl) van online assessments en opleidingen. Volgens Bolten hoort deze taak thuis bij de wethoudersvereniging, die ook lokale wethouders bedient die niet terug kunnen vallen op een landelijke partij. Bovendien heeft de vereniging geen commerciële belangen zoals tal van marktpartijen die brood zien in de begeleiding en coaching van wethouders.

 

‘We hebben met de bureaus en organisaties die op onze website cursussen aanbieden afgesproken dat wethouders die van deze cursussen gebruik maken ongezouten hun mening mogen geven over de kwaliteit van het gebodene.’ Het ambt van wethouder staat onder druk. Het grote aantal wethouders dat vroegtijdig ten val komt - in de afgelopen collegeperiode een derde deel - heeft het imago van de wethouder geen goed gedaan. ‘Het holt het vak uit. In sommige gevallen wordt er al meewarig gedaan: oh, ben jij wethouder. Er zijn zelfs wethouders die zeggen: ik werk bij de gemeente.’

 

Afhankelijk

 

Wethouders die bijscholign of coaching zoeken om beter overeind te blijven, ontmoeten de nodige scepsis. Bolten: ‘Burgemeesters en raadsleden hebben recht op bijscholing. Een wethouder moet er om vragen. Hij is afhankelijk van burgemeester, gemeentesecretaris of soms zelfs van het hoofd P&O die bepaalt of de wethouder recht heeft op ondersteuning. Een wethouder die zich wil laten bijscholen, krijgt ook al snel te maken met reacties in de trant van: oh, hij kan het niet.’

 

De Wethoudersvereniging wil dat wethouders op dezelfde professionele wijze als burgemeesters ondersteuning krijgt. ‘Het Genootschap van Burgemeesters heeft een aanbod van cursussen waarvan je weet dat het geld en de tijd die ervoor nodig is, goed is besteed. Wij willen daarbij aanhaken.’

 

Voorzitter Bolten grijpt recent verschenen rapporten over de positie van de wethouder (zie kader) aan om bij minister van Binnenlandse Zaken Donner (CDA) te pleiten voor een professionaliseringsfonds voor wethouders. Dat zo’n verzoek bij het kabinet, dat het mes zet in het woud van subsidieregels, in dorre aard valt, zou Bolten onterecht vinden.

 

‘De Tweede Kamer heeft om een onderzoek naar de vertrekredenen van wethouders gevraagd vanwege de zorgen over het grote aantal wethouders dat ten val komt. Bovendien moeten we niet vergeten dat het professionaliseringsfonds van de burgemeesters is betaald uit een stukje dat de burgemeesters enkele jaren hebben ingeleverd bij de caoonderhandelingen. De wethouders hebben dat deel ook ingeleverd. Het wordt tijd dat we dat nu eens verzilveren.’

 

Gemeenteraad

 

De minister hoeft van Bolten niet vast te leggen hoeveel en waarvoor gemeenten wethouders ondersteuning moeten geven. ‘We hebben een decentraal bestuur. Gemeenteraden gaan er zelf over waaraan het geld voor scholing besteed moet worden. Ik verwacht ook niet dat de minister dat doet als ik zie hoe hij spreekt over het probleem van het faciliteren van bestuurders die met agressief gedrag worden geconfronteerd. Donner zegt daarover: gemeenten, los het zelf maar op.’

 

Bolten rekent er op dat gemeenteraden zelf zo wijs zijn hun wethouders ook de ruimte te geven zich voor te bereiden op de periode na het wethouderschap. ‘Straks moeten wethouders allemaal solliciteren. Mag je dan, in de wetenschap dat je vanwege het wethouderschap van de ene op de andere dag uit je vorige functie bent gehaald, zeggen: er komt ook iets na het wethouderschap?’ 

---

 

Vangnet voor vallende wethouder
Wethouders blijven ten val komen. Een steekproef van Binnenlands Bestuur leert dat er sinds de raadsverkiezingen van maart vorig jaar ongeveer honderd wethouders tijdelijk of definitief van het toneel zijn verdwenen. ‘Het is niet in het belang van de lokale democratie dat er zoveel wethouders ten val komen’, aldus Saskia Bolten, voorzitter van de wethoudersvereniging.

 

Het grote aantal wethouders – globaal een derde deel – dat per collegeperiode vervroegd onderuit gaat, heeft het debat over de professionalisering van wethouders aangezwengeld. Wethouders moeten beter voorbereid en begeleid worden tijdens het wethouderschap. Daardoor worden de kansen dat de wethouder vroegtijdig ten val komt verkleind, zo blijkt uit het vandaag gepresenteerde rapport ‘De Vallende Wethouder’ dat door BMC en de Open Universiteit in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken is gemaakt.

 

In ‘De Vallende Wethouder’ wordt verstoorde verhoudingen als de belangrijkste oorzaak voor vertrek genoemd. De wethouder moet beter in positie komen door opleiding en begeleiding, is een van de belangrijkste conclusies die de Wethoudersvereniging uit het rapport trekt. ‘Wethouders zijn zich als het om de eigen positie gaat onvoldoende bewust van de eigen omgeving. Om die blinde vlek weg te nemen, moet ondersteuning en begeleiding worden ontwikkeld’, aldus Bolten.

 

Wethouders zijn bovendien nauwelijks bezig met het leven na het wethouderschap. Tweederde van de ruim 800 wethouders die stopten na de raadsverkiezingen en collegevorming van 2010 is nauwelijks met loopbaanontwikkeling bezig geweest. Dat blijkt uit het afgelopen maand gepubliceerde onderzoeksrapport ‘Vangnet of Springplank?’ van P&O Services.