Scherpenzeel: opgelopen krassen serieus nemen

Er zijn krassen opgelopen in de herindelingsstrijd Scherpenzeel. Niet alleen binnen de gemeenteraad, in de verhouding tussen bestuurlijk Scherpenzeel en het provinciehuis en in de relatie met omliggende gemeenten; de instituties. Ook mensen hebben krassen opgelopen. Daarbij moet eerst worden stilgestaan, voordat Scherpenzeel in volle vaart richting een nieuwe toekomst kan koersen.

Rimpelingen

Dat stelt Wimar Jaeger (56); de nieuwe waarnemend burgemeester van Scherpenzeel. ‘Ik wil niet de psychiater uithangen, maar er is heling en hechting nodig. Er is de afgelopen tijd veel gebeurd en daar moet aandacht voor zijn. Werken die krassen bijvoorbeeld door, en op welke manier.’ Hoe hij gaat helen en hechten, weet Jaeger nog niet precies, maar hij voert om te beginnen veel gesprekken. ‘Het gaat om zowel individuele gesprekken als gesprekken met voltallige fracties of afdelingen.’ Hij gaat alle fractievoorzitters een-op-een spreken, waarna een gesprek met de hele fractie volgt. En na een individueel gesprek met een afdelingshoofd wordt het gesprek verbreed naar een hele afdeling. Sinds zijn beëdiging vorige week dinsdagavond is Jaeger daar direct mee begonnen. ‘Dit mag niet te lang duren, maar ik wil wel op de radar krijgen wat er leeft en speelt. Als zelfstandige gemeente gaan we samenwerken met de regio en de provincie. Daar moet iedereen aan bijdragen. Ik wil voorkomen dat er op persoonlijk vlak rimpelingen zijn die nadelige gevolgen kunnen hebben voor die toekomstige samenwerking.’

 

Geen gebaande paden

Jaeger heeft geen moment getwijfeld of hij deze tijdelijke ‘klus’ wel moest oppakken. Integendeel. ‘Juist omdat er veel te doen is, op het vlak van verbinden, herstellen van de schade en herstellen van het vertrouwen. Je kunt mij altijd wakker maken om samen aan een inspirerend verhaal te werken. Ik krijg er energie van als ik ergens aan begin waarbij niet bij voorbaat vaststaat dat het goed gaat. Ik hou niet van gebaande paden.'

 

Roerige tijden

Al ruim twee jaar zijn het uiterst roerige tijden in Scherpenzeel. In sneltreinvaart even de belangrijkste ontwikkelingen om de herinnering op te frissen: het college valt over de discussie over zelfstandigheid versus herindeling, de toenmalig waarnemend burgemeester (Harry de Vries) wordt na een vertrouwensbreuk met het (nieuwe) college door dat college naar huis gestuurd, de provincie Gelderland start een herindelingsprocedure waarbij vanuit Scherpenzeel sterke twijfels zijn over de door Gedeputeerde Staten gevolgde procedure. Het Scherpenzeelse college en Gedeputeerde Staten van Gelderland vliegen elkaar daar, zeker ook in de openbaarheid, regelmatig over in de haren. Op de dag dat bekend wordt dat demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken bekend maakt dat Scherpenzeel zelfstandig mag blijven, wordt de opvolger van De Vries, Eppie Klein, door de Gelderse commissaris van de koning John Berends per direct ontslagen. Klein zou niet-integer hebben gehandeld.

 

Nalatig

Jaeger heeft geen onbesproken geschiedenis. Toen hij wethouder in Hilversum was, werd in 2019 zijn integriteit in twijfel getrokken. Je zou verwachten dat na de hele voorgeschiedenis voor Scherpenzeel een waarnemer zou worden benoemd zonder een ‘vlekje’. Dat is niet gebeurd, maar Jaeger benadrukt dat na een integriteitsonderzoek tegen zijn persoon door bureau BING (Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten) is geconcludeerd dat Jaeger weliswaar nalatig is geweest, maar niet niet-integer heeft gehandeld. ‘Het ging over de vraag of ik nalatig was geweest bij het melden van nevenfuncties – en daarover bewust informatie had achtergehouden – en of ik als privépersoon of vanuit mijn rol als wethouder die nevenfunctie bekleedde.’ Jaeger erkent zelf dat hij destijds nalatig is geweest om die nevenfunctie niet op de website van de gemeente te plaatsen. ‘Die functie stond wel op mijn LinkedIn profiel.’

 

Nare situatie

‘Het is een hele nare situatie waar je in terecht komt’, blikt Jaeger terug. ‘Het heeft grote gevolgen gehad, ook voor mijn vrouw en kinderen. De kwestie ging ook meer over bestuursstijl dan over integriteit. Ik sta in voor mijn eigen integriteit.’ De kwestie zomaar van tafel vegen wil hij ook niet. ‘Ik heb ervan geleerd. Ik heb last van ongeduld. Op een gegeven moment vind ik dat er genoeg gepraat is en dat we door moeten. Ik heb daarin weleens fouten gemaakt door niet ieders opvatting voldoende mee te nemen. Dat is een zwakte van mij. Dankzij het onderzoek van BING ben ik hier meer alert op.’ Hij vindt het wel nog steeds wonderlijk dat de melding van niet-integer handelen vanuit de Hilversumse politiek kwam, op een moment dat hij de nevenfunctie niet meer bekleedde. ‘Het voelde, en voelt nog steeds, alsof iemand een politiek appeltje met me had te schillen.’

 

Puinruimen

Begin vorig jaar stapte Jaeger als wethouder op. ‘Het was een afspraak met mijn partij (D66, red.) om twee jaar voor de raadsverkiezingen afscheid te nemen. Een nieuwe opvolger zou dan ruim de tijd hebben om uit de schaduw van deze dominante wethouder te stappen’, zegt Jaeger met de nodige zelfspot. Het integriteitsonderzoek had er echter ook wel bij hem ingehakt. Het heeft hem veel energie gekost. ‘Bovendien moet je op een gegeven moment weten wanneer je uiterste houdbaarheidsdatum nadert.’ Sinds 2006 was Jaeger politiek actief in Hilversum, met een tussenstop in Muiden, waar in 2012 wethouders van buiten nodig waren om puin te ruimen.

 

Nabijheid bestuur

Van januari tot juni dit jaar was hij waarnemend burgemeester in Oostzaan. Daar is inmiddels een kroonbenoemde burgemeester benoemd. ‘Dat was een geweldige tijd’, stelt Jaeger. Het is een gemeente van min of meer dezelfde omvang als Scherpenzeel, ook wat betreft de grootte van de gemeenteraad. Wel kent de Noord-Hollandse gemeente grootstedelijke problematiek, die er in Scherpenzeel niet is. In zowel Muiden als in Oostzaan moest hij met de politiek de discussie aangaan over de bestuurlijke toekomst van de gemeente. Muiden is uiteindelijk gefuseerd met Naarden en Bussum. In Oostzaan is de discussie over de bestuurlijke toekomst nog volop gaande. ‘Het dorp heeft een sterke identiteit en er is sprake van nabijheid van bestuur. Er is angst, deels terecht, om die nabijheid kwijt te raken na een herindeling. Al is nabijheid van bestuur, zeker gezien integriteitsdiscussies, ook niet altijd goed.’

 

Basiskwaliteit dienstverlening

Jaeger vindt dat identiteit van een gemeente altijd moet worden meegewogen bij discussies over een herindeling. ‘Maar de basiskwaliteit van je dienstverlening moet op orde en betaalbaar zijn. Het gaat om de balans tussen identiteit, betrokkenheid en nabijheid enerzijds en kwaliteit, kwetsbaarheid en betaalbaarheid anderzijds. Pas op dat een discussie alleen gaat over wel of geen fusie. Je moet zorgen voor een goede balans.’

 

Samenwerking met regio

Over de vraag zelfstandigheid versus herindeling hoeft Jaeger het in Scherpenzeel in ieder geval niet te hebben. ‘Gelukkig maar’, lacht Jaeger. Alhoewel hij inmiddels de vierde waarnemer is, is het niet de bedoeling dat hij ‘op de winkel’ gaat passen tot de gemeenteraadsverkiezingen voorbij zijn en later de benoeming van een kroonbenoemde burgemeester een feit is. Dat is naar verwachting komende najaar. ‘Het zou niet goed zijn om tot en met maart grote besluiten te nemen, maar een aantal forse besluiten kunnen niet wachten.’ Het gaat onder meer om het op sterkte brengen van de ambtelijke organisatie en het vormgeven van samenwerking met de regio. ‘Daarbij is de vraag of we alle functies vanuit eigen huis moeten blijven uitvoeren, of dat we de uitvoering van sommige functies beter aan anderen kunnen overlaten.’ Ook moet het gemeentehuis ‘landen’, zoals Jaeger dat noemt. Al geruime tijd zijn er plannen om het gemeentehuis een plek te geven in het Kulturhus de Breehoek.

 

Blik vooruit

Jaeger kende Scherpenzeel al wel. ‘Maar als je er nu rondloopt kijk je er toch met een andere blik naar. Wat je ziet en hoort is dat mensen trots zijn op hun dorp, de omgeving en met name het groen. Ik vind dat Scherpenzeel het goed voor elkaar heeft. Het winkelbestand is goed en er is geen leegstand. Dat zie je niet vaak.’ Op dag dat bekend werd dat Scherpenzeel zelfstandig mocht blijven en dat zijn voorganger Eppie Klein werd ontslagen, zat hij met zijn vrouw in de auto. ‘Zij zei meteen dat ik de goede persoon zou zijn om de verbinding en rust in de arena terug te brengen.’ Later werd via zijn contacten in het Nood-Hollandse provinciehuis een seintje aan Gelderland gegeven, dat Jaeger wel eens een goede kandidaat zou kunnen zijn. Een dag of tien voor de rechtszaak waarin Klein, via een voorlopige voorziening, de bestuursrechter vroeg om het ontslagbesluit van Berends op te schorten, had Jaeger zijn eerste contact. Een eerste gesprek volgde later. Na de uitspraak van de rechter − die vonniste dat Klein niet kon terugkeren −, volgde een tweede, dit keer formeel, gesprek met de cdk en de kabinetschef. Nadat een afvaardiging van de raad vorige week dinsdag met hem sprak, werd hij geïnstalleerd. Met welke opdracht van de cdk is Jaeger op pad gestuurd? ‘Hij wil dat ik ervoor zorg dat iedereen op harmonieuze wijze de blik vooruit gaat richten.’