Fouten bij ontruiming tentenkamp

Bij de ontruiming van het tentenkamp in Vlagtwedde zijn wel fouten, maar geen juridische fouten gemaakt. Dat blijkt uit de evaluatie Tentenkamp Ter Apel. Het verslag is onder verantwoordelijkheid van de gemeente zelf opgesteld.

Commotie

Op 23 mei werd op last van burgemeester Leontien Kompier een einde gemaakt aan het tentenkamp in Ter Apel van uitgeprocedeerde asielzoekers. Het kamp startte op 8 mei met een groep van ongeveer veertig Irakezen, maar groeide snel uit. Belangrijkste argument van de burgemeester om in te grijpen was dat de veiligheid van het kamp niet meer kon worden gegarandeerd. De ontruiming leverde veel commotie op.

Lessen

Het evaluatieverslag is gebaseerd op een begin juli gehouden bijeenkomst met de ketenpartners waaronder politie, Openbaar Ministerie, Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), de Immigratie  en Naturalisatiedienst (IND) en het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK). De door de gemeente geïnitieerde bijeenkomst had tot doel dilemma’s van de casus te belichten en lessen voor de gemeente en de Veiligheidsrisico te destilleren.

ME-busjes

Een van de fouten is het feit dat ME-busjes zich tijdens de ontruiming voor het persvak hadden geposteerd. Het is niet duidelijk of dit – op last van een besluit van een ME-commandant - bewust is gedaan om journalisten te hinderen, of dat het vooral uit praktische overwegingen was omdat de betogers juist bij het persvak waren neergestreken en zodoende het makkelijkst in de busjes waren af te voeren’, aldus het evaluatieverslag. Hoe dan ook: ‘dat had nooit mogen gebeuren’, stelt de driehoek (burgemeester, politie, Openbaar Ministerie). ‘Want waar het recht op betoging doorlopend wed gerespecteerd, dient dat evenzo voor het recht op persvrijheid en vrije nieuwsgaring te gebeuren. De journalistieke opwinding daarover is volkomen terecht’, zo staat in het verslag te lezen.

Kritiekpunt

Een ander kritiekpunt is dat de gemeente Vlagtwedde meteen vanaf het moment dat het kamp ontstond, duidelijke regels en grenzen had moeten stellen het tentenkamp. Nu werden afhankelijk van de situatie, telkens nieuwe afspraken met de asielzoekers gemaakt. Dat leidde vaak tot nieuwe problemen. Het crisisteam had vooraf ‘strakker grenzen kunnen stellen aan omvang van de betoging en het aantal sympathisanten dat ter plekke mocht overnachten’, aldus het evaluatieverslag. ‘Ook hadden de grenzen concreter bepaald kunnen worden, daar waar het nu bleef bij algemeenheden als ‘de veiligheid mag niet in het geding raken’. Dat had het doel van de betoging in stand gelaten, zonder de openbare orde en veiligheid al te zeer in gevaar te brengen. Daarmee had de gemeente de regie over de zaak gehouden, waar nu reactief werd gehandeld op basis van signalen van de ordediensten.’

Crisisbeheersing

De gemeente had daarnaast de ‘buitenwereld’ beter op de hoogte moeten houden van de ontwikkelingen op basis waarvan uiteindelijk tot ontruiming is besloten. Voor de buitenwereld leek het alsof de maat voor de gemeente ‘opeens’ vol was en dat het kamp ‘vanuit het niets’ werd ontruimd.

Een van de belangrijkste lessen die de gemeente uit de kwestie trekt, is dat het stellen van duidelijke, heldere en meetbare regels wenselijk is om een betoging in goede banen te leiden. Het belang van juridisch advies is onderschat. Bij crisisbeheersing is een gedegen juridisch advies van groot belang.