Vernieuwingsmoe

Om de doodsimpele reden dat het namelijk niet is te vinden. In de opsomming van taken van minister Ter Horst en staatssecretaris Bijleveld komt het hele begrip niet meer voor. ‘Bestuurlijke vernieuwing’ is op het Haagse departement doodverklaard. Bijgezet in het Mausoleum voor Uitgerangeerd en Overbodig Beleid, op de eerste verdieping, ergens in de buurt van de Tweede Nationale Luchthaven en de Hanzespoorlijn.

Daarom is het des te opmerkelijker dat de minister zich vorige week ineens voorstander verklaarde van het bindend correctief referendum, bij uitstek een relict van acht jaar paars. De aanleiding: de Kamerbehandeling van een initiatiefvoorstel van D66, Groen Links en PvdA dat burgers in staat stelt, als een aantal voorwaarden wordt voldaan, besluiten van de Tweede Kamer terug te draaien.

Naar de diepere beweegreden van de minister blijft het vooralsnog gissen. Het zou zo kunnen zijn dat de bewindsvrouw in politiek opzicht haar knopen geteld heeft. Dat ze tot de conclusie is gekomen dat het initiatiefvoorstel op dit moment in de Tweede Kamer op een meerderheid kan rekenen. Maar het lijkt niet Ter Horsts stiel zich door dergelijke opportunistische overwegingen te laten leiden. Bovendien, we hebben ook nog de Eerste Kamer, die in de regel weinig op heeft met revolutionaire nieuwigheden als correctieve referenda en gekozen burgemeesters. Mochten de initiatiefnemers onverhoopt ook die klip omzeilen, dan volgt een tweede ronde door het parlement, waarbij een tweederde meerderheid benodigd is. De kans dat het initiatiefwetsvoorstel ongeschonden de eindstreep haalt, is, met andere woorden, nóg kleiner dan dat Ajax volgend seizoen in de Champion’s Leage speelt (of Feyenoord, voor het geval dat beter uitkomt).

Een tweede mogelijkheid is dat de minister inmiddels tot fundamenteel andere gedachten is gekomen, maar dat ligt evenmin erg voor de hand. Ter Horst heeft zich meermalen een hartstochtelijk supporter getoond van de representatieve democratie. Als het gaat om het verkleinen van de kloof tussen burger en politiek kiest ze eerder voor het versterken van de bestuurskracht dan voor innovaties in het openbaar bestuur. Ze heeft daarin de recente geschiedenis aan haar kant in de persoon van Obama. Die wist nu juist tientallen miljoenen Amerikanen te inspireren met een inhoudelijke boodschap. Had hij uitgestraald dat-ie het ook allemaal niet wist, dan had hij de eerste voorronde hoogstwaarschijnlijk niet eens overleefd.

Uit recente reacties blijkt trouwens, behalve dan bij de initiatiefnemers, weinig animo voor het correctief referendum. CDA-Kamerlid Schinkelshoek oogde op voorhand al vermoeid, toen hij de lange weg schetste die de initiatiefwet nog heeft te gaan voordat ze uiteindelijk definitief wordt afgeschoten. En in commentaren van willekeurige lezers op de krantenartikelen over dit onderwerp, klonk zelfs onverholen weerstand tegen het idee om überhaupt rechtstreeks invloed te kunnen uitoefenen op het landsbestuur: ‘Daar hebben we jullie toch voor gekozen’.

En eerlijk is braaf: helemaal ongelijk hebben ze niet.

Ad Burger