Gemeentesecretaris wordt 'maatschappelijk verbinder'
Voorbij de tijd dat een gemeentesecretais binnen de gemeente de lakens uitdeelde. Verbinden geldt nu als belangrijkste taak.
'De gemeentesecretaris die niet met anderhalve been buiten het gemeentehuis opereert, kan de organisatie niet goed leiden en evenmin het college goed adviseren.' Dat stelt Jan van Ginkel, gemeentesecretaris van Schiedam.
Rol verandert
Volgens Van Ginkel verandert de context waarbinnen de gemeentesecretaris opereert fundamenteel. 'Hij is weliswaar nog steeds eerste adviseur van het college en baas van de ambtelijke organisatie, maar de secretaris die zich beperkt tot deze twee dimensies gaat het niet redden. De derde dimensie wordt het belangrijkst: de lokale samenleving.' Van Ginkels collega in Oude IJsselstreek Gerharda Tamminga ziet de rol van de gemeentesecretaris eveneens veranderen. 'Je maakt initiatieven mogelijk die de samenleving tot bloei brengen.'
Brengen en halen
Minstens zo belangrijk is het vermogen om te delen. Tamminga zit iedere dinsdagmiddag tussen vier en vijf in de kantine om met collega's die daar in geïnteresseerd zijn uit te wisselen wat er tijdens de collegevergadering van die dag is besproken. 'Ik breng dan niet alleen collegebesluiten, maar haal tegelijkertijd opmerkingen op van de inhoudelijk adviseurs. Door kennis en informatie te delen, ontstaat een dialoog los van hiërarchie en positie, waar iedereen zijn voordeel mee doet.'
Gedeeld leiderschap
Van Ginkel gebruikt de term 'gedeeld leiderschap'. Hij deelt zijn functie met een ambtelijk directeur, zonder taakverdeling. En hij deelt zijn kennis, evenals het gebrek daaraan, met medewerkers uit alle lagen van de organisatie, zodat iedereen er beter van wordt. 'Het allerbelangrijkste vind ik leiderschap delen met de samenleving. De tijd dat de overheid wikte en beschikte is voorbij. Soms voert de gemeente regie, soms wordt de gemeente geregisseerd. Leiderschap betekent deel uitmaken van een netwerk, met steeds wisselende rollen.'
Toekomst
Als leiderschap van iedereen wordt, is er dan nog wel toekomst voor de gemeentesecretaris? 'Ik denk wel dat er altijd een aanspreekpunt zal zijn, zowel voor partners van buiten als voor medewerkers binnen de gemeentelijke organisatie', zegt Tamminga. 'Maar leiderschap komt wel los van hiërarchie. In mijn eigen organisatie bestaat die eigenlijk al nauwelijks meer. Er zijn geen afdelingshoofden en teams zijn steeds meer zelfsturend, zelfs op het gebied van functionerings- en beoordelingsgesprekken. Ik weet ook niet of er altijd een college en een raad zal blijven. Misschien groeien we wel toe naar een geheel andere vorm van lokale democratie. Maar er is wel iets nodig wat sturing geeft en randvoorwaarden schept om veranderingen daadwerkelijk te laten gebeuren. Dat is een vorm van leiderschap. Of die leider in de toekomst gemeentesecretaris heet, doet er eigenlijk niet zoveel toe.'
Lees het hele artikel over de gemeentesecretaris nieuwe stijl in BB nr. 19.
Reacties: 18
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De werkwijze van Gerharda Tamminga is er overigens wel een die bij kan dragen aan het in stelling brengen van medewerkers als verbinders. De besluiten van het college wekelijks bespreken met een groep van geïnteresseerde adviseurs, biedt een mooie gelegenheid om regelmatig het vraagstuk van ‘het verbinden’ aan de orde te stellen en de strategische keuzes daarin handen en voeten te geven. Dit zou in Dalfsen wel eens heel snel navolging kunnen vinden.
De gemeentesecretaris kan daarbij naar mijn overtuiging een belangrijke rol spelen. Niet zozeer op politiek inhoudelijk vlak, maar vooral voor een goede regie van beeldvorming, oordeelvorming en besluitvorming.
Voorlopig zal het zwaartepunt van inwonerparticipatie liggen op beeldvorming en oordeelvorming en blijft besluitvorming - getrapt - bij college en raad.
Maar wie weet wat de toekomst nog in petto heeft en worden rol van college en raad in de toekomst wel heel anders.
Benieuwd naar het hele artikel
Een ongekozen gemsec als politieke figuur, is dit nou die bestuurlijke verrommeling waar Remkes voor waarschuwt?
Zo voorkomen we dat wereldvreemde 'beste jongetjes van de klas' op dit soort belangrijke posities komen.
Als we de huidige secretarissen langs de lat leggen dan zal meer dan 50% het niet redden om deze nieuwe rol te vervullen.
Sorry secretarisssen.....
Zou het dus niet logischer zijn dat die echte volksvertegenwoordigers zichtbaar zijn in de samenleving om de brug naar de samenleving te slaan? Dan weten raadsleden wat er speelt en kunnen zo kaders meegeven aan hun DB. De secretaris kan dan doen wat hij moet doen: de ambtelijke organisatie leiden.
Dat de secretaris op hoofdlijnen op de hoogte is, is logisch. Anders kan hij of zij niet goed adviseren. Volgens mij is de focus van de secretaris vooral intern gericht, waarbij van buiten naar binnen wordt gedacht. Het geluid van buiten zelf zou toch echt van de raadsleden moeten komen. Het is niet aan de secretaris dit gat dicht te lopen.
Verder is het uiteraard van belang dat de gehele ambtelijke organisatie, inclusief de gemeentesecretaris (of met de gemeentesecretaris voorop) de thermometer in de samenleving houdt om te weten wat de wensen en verwachtingen zijn.
Door de rol van maatschappelijke monitor toe te dichten aan de gemeentesecretaris, bestaat het risico dat er een nieuwe maakbare samenleving gaat ontstaan.
Uiteraard moet de gemeentesecretaris meer zijn dan de interne penvoerder van het dagelijks bestuur en directeur van de organisatie (alsof die taken nog niet zwaar genoeg zijn) maar maatschappelijk verbinden... dat is een proportioneel gedeelde verantwoordelijkheid.
Een goede, door de Kroon benoemde burgemeester is afdoende, maar de grootste anarchisten lijken tegenwoordig wel de burgemeesters zelf te zijn, die zich niet aan de wetten en regels wensen te houden en keer op keer het toch al softe beleid van o.a. Teeven onderuit halen. En niemand die ze tot de orde roept. Deze ontwikkeling ontmoedigt en tergt het welwillende deel van de bevolking en het behaagt het deel van het volk dat juist niet behaagd dient te worden.
En wie worden aangesteld op hoge posities binnen het gemeentehuis? De kandidaten worden geselecteerd op ondegelijke gronden en niet meer op betrouwbaarheid.
Maak er bijvoorbeeld weer een onbetaalde erefunctie van (hooguit onkostenvergoeding) in plaats van een dikbetaalde politieke bijbaan, waardoor men naast de schoenen gaat lopen en het zicht op de werkelijkheid verliest.
Besturen is niets anders dan de wet handhaven en het gezond verstand gebruiken. Al het andere kan worden gemist.
Churchill zei niet voor niets dat het beste argument tegen de democratie een gesprek van vijf minuten met de gemiddelde kiezer is.
Of een andere definitie van democratie die ik ooit las: 'Democratie is twee wolven en een schaap die beslissen wat ze vanmiddag gaan eten.'
GS als klassieke 'baas' wordt steeds minder belangrijk, organisaties worden plat en fluide en vermengen zich met samenleving/partners.
Zo iemand wil je toch niet op je inwoners loslaten?