Tjeenk Willink waarschuwt voor marktdenken in politiek

Paradox
Dat stelt Herman Tjeenk Willink, vice-president van de Raad van State, in het jaarverslag. Volgens de ‘onderkoning van Nederland’ moet er een nieuwe politieke kijk komen op de democratische rechtsstaat. Na de verzuiling, toen iedereen wist waar hij bij hoorde, had dat moeten gebeuren, aldus Tjeenk Willink. ‘Partijen hadden toen opnieuw moeten definiëren wat hun functie is’. De vice-president bespeurt tegenwoordig ook een paradox. ‘Er wordt geroepen dat de overheid terug moet treden, maar er wordt tegelijkertijd ook verwacht dat ze vaker ingrijpt. ‘Minister doe iets!’, klinkt er dan’.

Schuldigen
Gedragsregels zijn volgens de vice-president van groot belang in de maatschappij. ‘Je kan er niet vanuit gaan dat alles wat niet verboden is, vanzelfsprekend ook mag’. Hij wenste geen schuldigen aan te wijzen: ‘De schuld wordt vaak gegeven aan personen, in plaats van aan systemen. Daarvan maak je van iets wat structureel is een incident en ben je van het probleem af. Systemen kunnen zichzelf echter niet veranderen, zonder druk van buitenaf’. Verder moet het politieke debat moet volgens hem beter gescheiden worden van het publiek debat, dat via de media gevoerd wordt.

Moppertafereel
Tjeenk Willink deed de uitspraken tijdens zijn laatste toelichting op het jaarverslag van de Raad van State. De vice-president wilde er naar eigen zeggen geen ‘moppertafereel’ van maken. Toch heeft hij de laatste jaren vaker zijn zorgen geuit over de politiek. In januari volgend jaar zwaait Tjeenk Willink af, na veertien jaar het vice-presidentschap van de Raad van State te hebben bekleed.