Herindelingsstrijd ontaardt in moddergooien

De verhouding tussen Gedeputeerde Staten (GS) van Gelderland en het college van Scherpenzeel verslechtert met de dag. Het college van Scherpenzeel moet volgende week vrijdag bij GS op het matje komen. GS stellen dat Scherpenzeel hen openlijk beschuldigt van ‘liegen en verdraaien’ en pikken dat niet. Scherpenzeel stelt dat GS openlijk de integriteit van het college in twijfel trekt.

Schandalig

‘Dit proces mag veel losmaken, maar ik vind het ronduit schandalig dat het bestuur van Scherpenzeel, in de strijd voor haar zelfstandigheid, ons beschuldigt van liegen en verdraaien’, stelt gedeputeerde Markink (VVD, toezicht gemeentefinanciën, Sterk Bestuur Gelderland). ‘Schandalig en bezijden de waarheid. In mijn hele loopbaan als bestuurder heb ik dat nog niet meegemaakt en ik werp dat ook ver van mij. We zullen binnenkort dan ook een stevig gesprek hierover aangaan met het bestuur.’ ‘De belangen van de inwoners horen voorop te staan’, voegt commissaris van de koning John Berends (CDA) daaraan toe. Dat stellen beiden in een persbericht van de provincie, waarin GS reageren op de uitslag van de inwonerspeiling onder Scherpenzelers. Daarin spreekt een meerderheid zich uit voor zelfstandigheid.

 

Stevig gesprek

Dat stevige gesprek vindt volgende week vrijdag plaats. Vanuit Scherpenzeel nemen waarnemend burgemeester Eppie Klein, wethouder Izaäk van Ekeren (SGP, bestuurlijke toekomst) en de gemeentesecretaris daaraan deel. Vanuit GS doen Berends en Markink dat. Scherpenzeel wil vooralsnog niet reageren op de felle reactie van GS. ‘Het lijkt ons niet verstandig daarover nu al te veel over te zeggen. Laten we eerst dat gesprek maar eens aan gaan.'

 

Onjuist weergegeven

Het ondertussen hoogopgelopen conflict begint met de concept-notulen van een bestuurlijk overleg tussen onder meer GS en het college van Scherpenzeel van medio februari, over wat directeur-generaal Chris Kuijpers van het ministerie van Binnenlandse Zaken wel of niet heeft gezegd tegen de Scherpenzeelse wethouder Van Ekeren. In de concept-notulen worden zijn woorden onjuist weergegeven, stelt het college van Scherpenzeel in een pittige brief aan GS.

 

Mes op tafel

Van Ekeren stelt dat Kuijpers hem heeft laten weten hij zich kan voorstellen dat Scherpenzeel niet over de ontwikkeling van het zogeheten kernenbeleid met Barneveld wil praten zolang het mes van herindeling op tafel ligt. GS hebben dat kernenbeleid eind januari als plusje op hun herindelingsontwerp gezet. Ook is er vanuit BZK begrip voor dat Scherpenzeel nu haar tijd en energie wil stoppen in de lopende zienswijzenprocedure op het provinciale herindelingsontwerp en de lopende onderhandelingen over samenwerking met Barneveld, en daarom nog niet wil meewerken aan de eventueel nieuw te vormen gemeente. Dat meldt Van Ekeren vanuit het gesprek met Kuijpers van BZK in het bestuurlijk overleg van februari met onder meer GS.

 

Begrip van ministerie

In de door de provincie opgestelde concept-notulen van dat bestuurlijk overleg staat dat Van Ekeren daar heeft gezegd dat de DG van BZK hem heeft geadviseerd nog even op de handen te gaan zitten. In de notulen wordt bovendien toegevoegd dat, na navraag bij BZK, het ministerie dit helemaal niet heeft geadviseerd aan Scherpenzeel. De gemeente beaamt dat en stelt dat wethouder Van Ekeren dat ook nooit heeft beweerd. Wel heeft hij gezegd dat vanuit BZK begrip is getoond voor de opstelling van de gemeente. Voor de zekerheid heeft het college zijn interpretatie van het telefoongesprek met BZK nog eens geverifieerd. ‘De eerder aan ons gedane uitspraken zijn tijdens dit gesprek herbevestigd’, schrijft het college aan de gemeenteraad. De concept-notulen worden echter niet aangepast en met de voor Scherpenzeel omstreden passage op 9 maart vastgesteld en openbaar gemaakt.

 

Integriteit in twijfel

Scherpenzeel laat het er niet bij zitten en stuurt GS een stevige brief. ‘Met deze connotatie kan onze wethouder impliciet verweten worden feitelijk onjuist gerefereerd te hebben aan de meerdere bilaterale overleggen met de directeur-generaal van BZK, de heer Kuijpers.’ En: ‘Wij hechten zeer aan de correcte weergave van het verslag.’ Het eenzijdig vaststellen en verspreiden van het verslag wordt in Scherpenzeel ‘ervaren als het in twijfel trekken van de integriteit van ons college’.

 

Feitelijke onjuistheden

In die brief aan GS wijst het Scherpenzeel daarnaast op diverse ‘feitelijke onjuistheden in uitspraken’ van gedeputeerde Jan Markink (VVD, toezicht gemeentefinanciën, Sterk Bestuur Gelderland) tijdens twee webinars begin maart. Tijdens die digitale informatiebijeenkomsten werden door onder meer commissaris van de koning Berends en Markink het herindelingsontwerp Barneveld-Scherpenzeel toegelicht. Markink zei tijdens een van die webinars onder meer dat Scherpenzeel moeilijk beleid kan maken voor alles wat op ze af komt en dat de gemeente moeilijk voorzieningen in stand kan houden. Onjuist, stelt Scherpenzeel, die daarbij wijst op een september 2020 verschenen onderzoek van BMC. Daarin wordt geconcludeerd dat Scherpenzeel geen evident bestuurskrachtprobleem heeft.

 

Zeer onprettig

De feitelijke onjuistheden in uitspraken van Markink tijdens de webinars ‘ervaren wij als zeer onprettig’, schrijft het college van Scherpenzeel aan GS. En: ‘In het belang van een zuivere discussie en de gewenste dialoog over de toekomst van de gemeente Scherpenzeel willen wij u nadrukkelijk verzoeken u voortaan te beperken tot zaken die feitelijk kunnen worden onderbouwd.’

 

Laaiend

GS zijn laaiend en roepen het college Scherpenzeel op het matje. ‘Gezien de aantijgingen aan ons adres en uw interpretatie van feitelijke informatie zullen wij u binnenkort uitnodigen voor een gesprek, dat wat ons betreft met name over de bestuurlijk-politieke omgangsvormen zal gaan’, schrijven GS op 16 maart. Een dag later trekken GS openlijk van leer.

 

Ruis wegnemen

‘Blijkbaar is er ruis ontstaan over zaken die in die contacten aan de orde zijn gekomen’, stelt een woordvoerder van BZK. Ze doelt daarbij op het contact tussen ambtenaren van het departement en vertegenwoordigers van de gemeenten Scherpenzeel, Barneveld en de provincie Gelderland. Het ministerie was vorige week door Binnenlands Bestuur om een reactie gevraagd, toen duidelijk werd dat er gedoe was ontstaan over uitspraken van DG Kuijpers. Het conflict was toen nog niet zo geëscaleerd als nu. ‘In de overleggen met de betrokken partijen is het zaak om die ruis weg te nemen. Het is van belang dat partijen juist met elkaar in gesprek blijven om – in belang van de inwoners van Scherpenzeel – samen te werken aan een uitkomst met een zo groot mogelijk draagvlak’, aldus de woordvoerder.

In het eerstkomende nummer van Binnenlands Bestuur (verschijnt 26 maart) brengt de redactie een reconstructie van de Scherpenzeelse strijd voor zelfstandigheid. Die reconstructie wordt vervolgens in drie delen online verder uitgediept.