Risico op A- en B-wethouders door parttimers in college

De oppositie was de grote winnaar van de raadsverkiezingen in Haarlem: D66 kwam van 2 op 8 raadszetels en GroenLinks van 4 op 7. De coalitiepartijen verloren: de PvdA ging terug van 11 naar 7 en VVD en SP kwamen ieder van 7 op 5 zetels. De SP verdwijnt naar de oppositie, de andere vier vormen een coalitie met drie fulltime-wethouders voor PvdA, GroenLinks en VVD en twee parttimers voor D66. Hiermee gaat het Haarlemse college van vier naar vijf wethouders.

‘Als oppositie waren wij heel kritisch, wij vonden dat er met vier wethouders te veel werk bleef liggen, vooral het werk dat je als grote stad in de regio moet doen’, zegt D66-fractievoorzitter Louise van Zetten. Dat D66 geen fulltime-wethouders levert, is een gevolg van de onderhandelingen en de uitkomst van de verkiezingen die D66 nipt een zetel meer opleverde dan de PvdA.

‘Twee fulltime-wethouders zou het verschil tussen acht en zeven raadszetels te groot maken.’ Het compromis: D66 krijgt als enige twee wethouder maar ieder voor slechts 80 procent. ‘Met 0,8 fte tijdsbesteding per week werk je een dag minder, maar alle wethouders zijn gelijkwaardig’, aldus Van Zetten.

Leidt het niet tot een college met A- en B-wethouders? ‘Ik ga daar niet van uit, maar we moeten kijken hoe het gaat. Als mocht blijken dat het scheef gaat en dat er veel meer extra tijd nodig is om het werk te doen, moeten we tot een heroverweging komen. Het belang van de stad staat voorop’, zegt Van Zetten.

Ingewikkeld

Ook elders is gekozen voor een mix van fulltimers en parttimers. Nuenen heeft één fulltimer en drie parttimers, respectievelijk 0,8, 0,7 en 0,5 tijdsbesteding. Kampen heeft vijf wethouders, drie fulltimers en twee parttimers, een keuze die voortvloeit uit bezuinigingen en de verkiezingsuitslag. ‘Het doet geen recht aan de uitslag als de kleinste collegepartij een even grote inbreng heeft als de grootste collegepartij’, zegt formateur Bert Boerman, wethouder van de ChristenUnie, de grootste partij in Kampen.

Van A- en B-wethouders wil Boerman niets weten. ‘De portefeuilles zijn aangepast aan de omvang van de dienstbetrekking. Ingewikkeld is het wel want het gevoel is dat een wethouder 24 uur per dag wethouder is. Wij proberen dringende zaken niet te plannen op dagen dat de parttime-wethouders vrij zijn. Verder probeert ons secretariaat en management de zaken zo te organiseren dat voor onze parttimers de dossiers up-to-date worden gehouden zodat zij op vaste dagen hun andere werk kunnen doen.’

De keuze in Arnhem voor een parttime-variant leverde de afgelopen weken het meeste gedoe op. Zes nieuwe wethouders van SP, VVD, D66 en GroenLinks moeten fulltime aan de slag voor tachtig procent van het salaris. GroenLinks-wethouder Bart van Eethen vond deze bezuiniging een aantasting van de rechtspositie van de wethouder en bedankte voor de eer. De leden van GroenLinks steunen hem, maar zijn fractie houdt vast aan de coalitieafspraken en koos voor de Winterswijker Henk Kok als de nieuwe GroenLinks-wethouder in de Gelderse hoofdstad.

Saskia Bolten, vice-voorzitter van de Wethoudersvereniging en wethouder voor GroenLinks in Delft: ‘Een parttime-wethouder maakt vaak meer uren dan een fulltime-wethouder. Waar het om gaat is dat je als parttimer recht hebt om bijvoorbeeld één dag te claimen voor andere werkzaamheden. Als dat niet gebeurt, is er een probleem.’ Jaap van Mannekes, de nieuwe wethouder in Pekela, vindt dat Van Eethen ‘wel een beetje gelijk heeft.’

Van Mannekes (Samen Voor Pekela) formeerde een uniek college in Pekela zonder de PvdA, voor het eerst in zestig jaar, en voor het eerst met een vrouwelijke wethouder, Anneke Duit namens GroenLinks, en met drie in plaats van twee wethouders. De wethouders worden voor 70 procent tijdsbesteding betaald en geacht voor honderd procent van de tijd te werken. ‘Je bent wethouder voor 24 uur per dag. Wij zijn een arme gemeente. Drie wethouders moeten hetzelfde werk doen als twee wethouders. Dus moeten we het werk in minder tijd doen en daar staat ook een ander salaris tegenover.’

Achterdeur

De keuze voor parttimers of minder wethouders is niet automatisch goedkoper. In Voorschoten koos de nieuwe coalitie van ONS en VVD voor twee in plaats van drie wethouders met de afspraak dat elke wethouder een persoonlijk assistent krijgt, terwijl de ambtelijke organisatie moet inkrimpen. ‘Als je via de achterdeur assistenten binnenrijdt, ben je net zo duur uit als met een derde wethouder’, zegt CDA-fractievoorzitter Herman Scholten die de afspraak ontdekte. Volgens Scholten kosten de twee wethoudersassistenten samen, door extra faciliteiten, werkvoorzieningen en salaris, meer dan één wethouder.

‘Afgelopen maandag in de raadsvergadering heeft men dit punt niet weerlegd. Men komt er over een paar maanden op terug. Ik vind dat geen goede start van de nieuwe coalitie’, aldus Scholten. Wethouder Freddy Blommers, tevens leider van ONS, dat als nieuwkomer zeven raadszetels won en ten koste van het CDA de grootste partij werd, is het hiermee oneens. ‘Het CDA rekent met normbedragen van grote organisaties. Wij denken dat het minder kost. Wij gaan dat nu bekijken. Het staat nog niet vast of we ook assistenten aanstellen.’