Bezuinig niet op de democratie

Bij de Tweede Kamer verkiezingen van 2O2I functioneerden er in Amsterdam minder stembureaus dan gebruikelijk. In 2O2I kon de 'schuld' nog worden gegeven aan COVID-I9. Verkleumd, maar desalniettemin als begripvol dienaar van de democratie onder moeilijke omstandigheden, hield ik met mijn collega's voor één dag zitting in de RAI.

Dat de reductie van stemlocaties niet van tijdelijke aard zou zijn, kon ik toen nog niet bevroeden. Maar bij de verkiezingen in maart  2O22 voor de gemeenteraad en de stadsdeelcommissies werd de nieuwe realiteit duidelijk. Lange rijen kiezers vanaf het moment dat de stembussen open  gingen. Mensen die gedesillusioneerd uit de rij wachtenden verlieten. Meer geërgerde en soms ook geagiteerde kiezers. Fors vermoeide leden van de stembureaus door de hoge werkdruk.

Een herhaling van zetten vond op woensdag I5 maart jongstleden bij de verkiezingen voor Provinciale Staten en Waterschappen plaats. Zowel bij de lokale verkiezingen van 2O22 als bij de provinciale verkiezingen van 2O23, was de opkomst in Amsterdam overigens lager dan vier jaar geleden. Daar ligt de verklaring voor de verhoogde werkdruk op de stembureaus dus niet.

Akkoord, we hoefden de voorkeurstemmen op verkiezingsavond jongstleden woensdag niet meer per kandidaat uit te splitsen. Daar stond tegenover dat we collectief  moesten wachten op het ophalen van de stembiljetten door een vertegenwoordiger van de gemeente Amsterdam. En zo werd het toch weer 01.15 uur.

Ook de pauzetijd voor hen die dienst doen op het stembureau is verminderd. Het was ooit vier uur, werd toen verminderd naar tweeënhalf uur en is nu twee uur. Een tijdspanne die er voorzichtig gezegd niet aan bijdraagt het hoofd leeg te maken in een shift van gemiddeld zo'n zeventien uur.

Bovenstaande betreft toch meer dan ritueel gemopper van een middelbare man die de dag na de verkiezingen weer vroeg verwacht wordt in het verpleeghuis. De sterk verslechterde werkomstandigheden op de Amsterdamse stembureaus kunnen de democratie schaden. Direct omdat oververmoeidheid leidt tot 'slordigheden' in het verkiezingsproces. Indirect omdat de motivatie om zitting te nemen in een stembureau vermindert, laat staan dat daar nieuwe mensen voor geworven kunnen worden.

Amsterdam, draai de maatregel om het aantal stemlocaties te verminderen terug. Op democratie moet je niet willen bezuinigen!

Job van Amerongen, lid van verschillende Amsterdamse stembureaus sinds I998