Resultaat is bijzaak

De jaarverslagen van de departementen werden voor het eerst ruim eerder openbaar gemaakt dan de Algemene Rekenkamer met zijn oordeel kwam. En dat niet alleen. Het kabinet maakte een kleurenraster om de voortgang van het gevoerde beleid in één oogopslag weer te geven. Groen betekent op koers, rood staat voor niet op koers en grijs voor niet meetbaar.

Uit het voornamelijk groen gekleurde overzicht leidde premier Balkenende vorige week vrijdag al af dat zijn vierde ploeg qua realisatie van de doelen op koers ligt: 82 procent in 2008 tegenover 44 procent het jaar ervoor.

Hoe het staat met een van de kernpunten, het realiseren van een betere en kleinere overheid, blijft intussen onduidelijk. De voortgang in de uitvoering van die doelstelling is volgens de verantwoordingsbrief van de premier ‘onvoldoende uitgewerkt om te kunnen bepalen of deze op koers ligt.’ De Vernieuwing Rijksdienst ligt ‘op stoom’, maar het is volgens het verantwoordelijke departement Binnenlandse Zaken ‘een worsteling’ om greep te krijgen op de kwaliteit. Het kwantitatieve deel van de doelstelling zou wel op koers liggen. Hoezeer, dat wordt echter niet duidelijk uit de stukken. Blijkbaar is het erg ingewikkeld om ambtenaren te tellen. Het hokje kleurt in elk geval grijs.

Groen, rood of grijs. Veel maakt het ook niet uit. Ondanks het feit dat het kabinet het initiatief naar zich toehaalde door de jaarverslagen eerder naar buiten te brengen, was de oogst ­publicitair gezien gering.
De vragen op de persconferentie gingen veeleer over de sombere voorspellingen die het Centraal Bureau voor de Statistiek diezelfde dag presenteerde: een economische krimp van 4,5 procent.

De dag erna hadden de kranten dezelfde focus. Niet alleen politiek Den Haag heeft altijd moeite met terugblikken. Ook de pers heeft er een broertje dood aan. Zelfs op woensdag gehaktdag, de dag waarop het kabinet verantwoording aflegt over wat er het voorgaande jaar is gepresteerd, gaat het meestal over de actualiteit. De ene keer is het de crisis, de andere keer verkiezingskoorts. Te vaak is het echter misgegaan om het op de brandende actualiteit te gooien als oorzaak.

We kijken met zijn allen gewoon liever vooruit, dan dat we nagaan wat er met eerdere beloftes is gedaan - overzichtelijk gepresenteerd of niet. Dat is een gemiste kans.

In één oogopslag is nu te zien dat er sprake is van een groei van de wachtlijsten voor kinderopvang, dat het aantal inburgeraars achter blijft bij het streefcijfer, dat er minder centra voor jeugd en gezin zijn geopend dan beoogd, dat het niet wil lukken als overheid duurzaam in te kopen en dat er forse budgetoverschrijdingen in de zorg zijn. Daar zijn schrijnende verhalen over op te tekenen, goede debatten over te voeren.

We willen het niet horen. We willen nieuwe plannen, nieuw beleid. Wat daarvan terechtkomt, is bijzaak.

Hans Bekkers