President Bouterse

Vorige week sloot de voormalige legerleider annex couppleger een bondje met zijn vroegere wapenbroeder Ronnie Brunswijk. Binnenkort wordt Suriname dus geregeerd door een president en een vice-president die samen in Nederland goed zijn voor een jaar of 16 celstraf vanwege drugssmokkel.

Waaraan heeft Bouterse, de man die zijn volk voorgehouden heeft dat het beslissende argument uit de loop van een Uzi komt, zijn populariteit te danken? Voor een deel aan zijn vermogen om zich voor te doen als een toffe Surinamer en als een man die gevat uit de hoek komt. Als hij optreedt in zijn partijhonk Ocer lacht iedereen zich slap. De voorkeur die het jongste deel van de bevolking, jongens en meisjes die over 8 december alleen van hun ouders gehoord hebben, hem toe is gaan dragen, nam de laatste jaren al schrikbarend toe.

Er waren er, onder de mensen die ik er sprak, opmerkelijk veel die toen al voorspelden dat Venetiaan het tegen Bouterse niet zou redden. Roberto Baptista, neuroloog en lid van de Staatsraad in Suriname, noemde het leven in Suriname ‘schizoïde’, driedubbel schizoïde zelfs. Niemand weet waar hij thuishoort - aan deze of aan de andere kant van de oceaan.

En er is, zei hij, ‘een enorme kloof gegroeid tussen de ouderen van voor en de jongeren van na de onafhankelijkheid. Onze samenleving kwijnt weg binnen het gegeven dat coupplegers, samenzweerders en moordenaars hier vrij rondlopen. Alle kinderen in dit land hebben in hun leven geleerd dat je met een machinepistool je wil kan opleggen aan anderen.’

Veel van deze jonge mensen zoeken hun rolmodel in de opstandigheid van de vrijheidsstrijder die Desi Bouterse in hun ogen is. Ik kan de gedachte moeilijk verdragen. Hoe kan iemand als ik, een vriend van dat land, vrede hebben met het feit dat de moordenaar van Slagveer er straks de president is?

Ik weet het: ook Slagveer was enig opportunisme niet vreemd. Toen ik kort na de staatsgreep van Bouterse op Zanderij landde, bleek Slagveer zelfs de woordvoerder van de coupplegers. Later keerde hij zich tegen ‘bevel’. Dat moest hij met de dood bekopen. Bouterse sloeg hem eerst in elkaar en dwong hem tot een bekentenis op de televisie. Ik wist toen zeker dat Jozef het er niet levend van zou afbrengen.

Tussen de rechtsgeleerden is discussie over de vraag of Bouterse, ook al is hij president, toch nog onder het Nederlandse opsporingsbevel valt. Gerard Spong meent van wel. Anderen menen van niet. Nederland liet al weten de presidentiële onschendbaarheid te eerbiedigen. Ik denk dat ik voorlopig maar niet naar Paramaribo afreis. In een door de baas leeggeplukt land heb ik weinig te zoeken.