Trump, de roze olifant in de lokale politiek

Deze wethouder is een ‘professionele pathologische leugenaar’ en gaat ‘over lijken’. De lezer die vindt dat dit soort beledigingen er tegenwoordig ‘bij horen’, kijkt er wellicht ook niet van op dat deze specifieke beledigingen niet door een burger, maar door een raadslid zijn gedaan. De wethouder keek er wel van op en heeft aangifte gedaan. De afloop hoort u zo meteen.

Verharden de omgangsvormen tussen lokale politici? In een onderzoek naar succesvolle nieuwe lokale partijen bleek dat lijsttrekkers zich vaak stevig afzetten tegen de gevestigde politiek en zittende politici. Een dergelijke populistische stijl – met name de anti-elite retoriek – lijkt verkiezingen te kunnen winnen. Het is dan ook niet te verwachten dat deze vorm van populisme op korte termijn uit de lokale politiek gaat verdwijnen.

Met het Trumpisme komt daar een overtreffende trap bij. Het Trumpisme leert dat pestgedrag in lagere en middelbare scholenstijl en het niet zo nauw nemen met de feiten eveneens electoraal succes op kan leveren. Gaan lokale politici dat nu overnemen? In 2016 constateerde de Raad voor het Openbaar Bestuur al ‘Haagse mores’ in de lokale politiek: omgangsvormen verharden en debatten verruwen - Trump is dus niet het enige slechte voorbeeld. Raadsleden verwachten van een dergelijke stijl electoraal voordeel te hebben of denken dat debatten zo gevoerd dienen te worden. En het voorbeeld van het raadslid hiervoor toont aan dat het onderling beledigen niet tot de raadszaal beperkt blijft.

Aan de andere kant kan de lokale politiek een baken van rust zijn. Sommige gemeenten lijken zich op een Gallische manier en met succes tegen de verharding in de landelijke en internationale politiek te verzetten. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat relatief veel gemeenten met unanieme stemmen besluiten nemen. Daar kun je veel uit ontlenen, maar misschien ook wel dat er een zekere op consensusgerichte stijl van besturen heerst.

De komende gemeenteraadsverkiezingen zullen niet immuun zijn voor landelijk en internationale gebeurtenissen en de strijd tussen fatsoenlijke politiek en onfatsoenlijke politiek zal ook lokaal worden gevoerd. De pestkoppen lijken het tij helaas mee te hebben, maar er zijn gelukkig lichtpunten. Het in de inleiding genoemde raadslid is door het gerechtshof veroordeeld tot twintig uur taakstraf. Het hof voerde aan dat dat de berichten geen bijdrage leveren aan het publieke debat, enkel grievend zijn bedoeld, eenzijdig en zonder onderbouwing zijn geplaatst en geen handvatten bieden voor verweer door de wethouder. Het vonnis is door de Hoge Raad bevestigd. Kortom, er zijn grenzen aan het onfatsoen en die grenzen zijn inmiddels wat vaster komen te liggen.