Daden Amsterdams college niet goed navolgbaar

De uitvoering van de ambities van het college van Amsterdam is niet goed navolgbaar, blijkt uit onderzoek van de Rekenkamer Metropool Amsterdam die bij 114 ambities uit het coalitieakkoord ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’ naging welke concrete stappen zijn gezet. Het college erkent dat verbetering in de vertaling van beleid naar uitvoering en in de verantwoording noodzakelijk is, maar schuift dit op de lange baan.

Geen integraal overzicht

In het coalitieakkoord zijn meer dan 300 ambities geformuleerd rond 45 thema’s. Voor de uitvoering van die ambities heeft de gemeenteraad ruim 700 miljoen euro beschikbaar gesteld. De rekenkamer constateert dat een integraal overzicht van wat er van de ambities uit het coalitieakkoord terecht is gekomen ontbreekt, waardoor de uitvoering niet goed navolgbaar is. Het college ondernam in het begin wel pogingen om de realisatie van ambities inzichtelijk te maken, maar daar is geen verdere invulling aan gegeven. Volgens de ambtelijke organisatie heeft de gemeenteraad er geen opdracht voor gegeven en het college er verder niet op aangedrongen.

Democratisch tekort

Er is geen centrale ambtelijke sturing op de uitvoering van het coalitieakkoord en de noodzaak van verantwoording wordt niet onderkend door de ambtelijke organisatie. Dit alles leidt er volgens de rekenkamer toe dat het coalitieakkoord beperkt verder is uitgewerkt, de ambities uit het akkoord wisselend zijn opgepakt en er een gebrekkige verantwoording is waardoor inzicht en overzicht van resultaten uit het akkoord ontbreekt. Dit laatste leidt tot het ontstaan van een democratisch tekort.

Politiek oordeel

Hoewel de uitvoering serieus lijkt te zijn opgepakt, zijn er regelmatig kanttekeningen te zetten bij de concrete stappen die zijn gezet en lijken behaalde resultaten soms anders uit te pakken dan bedoeld, concludeert de rekenkamer. ‘Of dat erg is, is vooral een politiek oordeel. Maar om zich een oordeel te kunnen vormen is overzicht voor de gemeenteraad wel essentieel en dat ontbreekt nu.’ In zijn bestuurlijke reactie onderkent het college de tekortkomingen en de noodzaak van verbeteringen. Het college beschouwt de aanbevelingen van de rekenkamer slechts als ‘waardevolle input voor een fundamentele discussie over de betekenis, de vorm en de afrekenbaarheid van het coalitieakkoord’. 

Nieuw college 

De rekenkamer doet zeven aanbevelingen waarvan één gericht aan de gemeenteraad zelf om meer grip te krijgen op de uitvoering van het coalitieakkoord. De overige zes aanbevelingen zijn gericht op wat het college moet doen: zorgdragen voor een ordentelijke uitvoering van het coalitieakkoord en het verstrekken van heldere informatie daarover aan gemeenteraad en Amsterdammers. ‘In het bijzonder wijzen we op het democratisch tekort dat ontstaat als deze verantwoording tekortschiet.’ Het college gaat echter niet specifiek in op de aanbevelingen en laat het aan een nieuw college en de nieuwe raad om hier later invulling aan te geven.

Meer proactieve houding

Dat vindt de rekenkamer jammer. ‘Dat is niet in lijn met de afspraak die tussen het presidium, de gemeentesecretaris, namens het college,  en ons is gemaakt.’ Hoewel verbeteringen nu al mogelijk en noodzakelijk zijn voor de komende raad, de vorming van een nieuw college en het opstellen van een nieuw coalitieakkoord, worden deze door het college op de lange baan geschoven. Dat stelt de rekenkamer teleur, want die verwacht een ‘meer proactieve houding’ van het college, zoals op zijn minst het innemen van een standpunt over de aanbevelingen. Daarmee zou het college het proces faciliteren om aan het begin van de volgende bestuursperiode keuzes te maken.

Risico

Daarbij kunnen sommige aanbevelingen direct worden opgepakt, zoals het inrichten van een gedegen proces om het coalitieakkoord uit te voeren, het verbeteren van het besef bij de ambtelijke organisatie van het belang van publieke verantwoording en het komen met voorstellen om de informatievoorziening over de uitvoering van het coalitieakkoord te verbeteren. Door hiermee te wachten tot een nieuw college is gevormd is er volgens de rekenkamer een risico dat verbeteringen bij de uitvoering van het aankomende coalitieakkoord en verantwoording daarover uitblijven.