Troubleshooter Boelhouwer somber over politiek Waalre

Jan Boelhouwer geeft als waarnemend burgemeester van Waalre de moed op dat de huidige gemeenteraad in staat is te stoppen met de boel verzieken. Zijn hoop vestigt hij op de instroom van vers bloed na de raadsverkiezingen van volgend jaar, maar de voortekenen stemmen hem niet bepaald optimistisch.

250 dagen geleden werd Boelhouwer in Waalre door de provincie Brabant aangesteld als waarnemer. Zijn opdracht: na een heftige bestuurscrisis – burgemeester en wethouders stapten op – rust brengen in de politieke gelederen. In een brief aan commissaris van de koning Ina Adema meldt hij nu dat zijn missie (nog) maar zeer ten dele is geslaagd. Sterker nog, hij verwacht eigenlijk dat het met de zittende raad ook niet gaat lukken. Die zittende raadsleden ziet hij de benodigde cultuurverandering namelijk niet tot stand brengen.

Taalgebruik
Boelhouwer vindt wel dat de Waalrese politiek sinds zijn aanstelling iets beter is gaan functioneren, maar hij maakt zich grote zorgen om de heersende politieke cultuur. De raad heeft de neiging op de stoel van het college te gaan zitten en zich te bemoeien met details in de uitvoering. ‘Dat 'nee' in dat soort gevallen ook een antwoord is [van het college/red], wordt niet begrepen of geaccepteerd’, aldus Boelhouwer. ‘Ook het taalgebruik, respect voor elementaire vergaderregels en een correcte wijze van met elkaar omgaan zijn tot op de dag van vandaag geen usance in de vergaderingen van de gemeenteraad.’

Versnippering
Dat er in Waalre veel politieke partijen zijn – 8 partijen op 17 raadszetels – maakt het er allemaal niet makkelijker op. Die versnippering veroorzaakt ‘veel partijpolitieke drukte’, schrijft hij. ‘Daar komt bij dat een substantieel aantal raadsleden al eerder voor een of soms zelfs voor twee andere politieke partijen in de raad heeft gezeten. Ook een oud-griffier van Waalre maakt deel uit van de raad, net zoals een oud-wethouder die tijdelijk met ziekteverlof is gegaan. Een recent geïnstalleerd nieuw raadslid was tot oktober 2020 actief als wethouder. Sommige raadsleden kunnen na twee, drie of vier zittingstermijnen geen afscheid nemen van de gemeenteraad om plaats te maken voor nieuwkomers. Bestudering van partijprogramma's laat zien dat de politieke verschillen in een aantal gevallen zeer klein zijn. Dat betekent dat de politieke strijd minder vaak over inhoud, maar des te vaker over niet-inhoudelijke zaken gaat.’

Politieke bloedarmoede
Boelhouwer hoopt dat na de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar veel nieuwelingen zullen aantreden. Over of dat daadwerkelijk gaat gebeuren is hij echter pessimistisch. Het kringetje van mensen waaruit partijen kunnen putten om volwaardige politieke lijsten samen te stellen is te beperkt, aldus de waarnemend burgemeester. ‘Ik heb er met veel inwoners over gesproken, maar het meest gehoorde antwoord is dat mensen er niet aan moeten denken om hun kostbare vrije tijd aan het gekissebis in het politiek theater van Waalre te moeten besteden. Dit alles leidt tot een ernstige vorm van politieke bloedarmoede.’

Oude cultuurdragers
Mogelijk dat door een combinatie van nieuwe namen op de kieslijsten en fusies van politieke partijen die politiek gezien dicht bij elkaar liggen kunnen zorgen voor de in zijn ogen noodzakelijke cultuurverandering. Wat dat betreft is het volgens hem een somber vooruitzicht dat een aantal ‘oude-cultuurdragers’ mogelijk weer op de kieslijsten en daarmee in de nieuwe raad van 2022 zullen terugkeren.’