'Kritisch denker' Alex Brenninkmeijer overleden

‘Het plotselinge overlijden van Alex Brenninkmeijer is intens verdrietig. Een kritisch denker die stond voor het recht en rechtvaardigheid, wat terug te zien was in zijn werk als Nationale ombudsman en lid van de Europese Rekenkamer’, zo reageert premier Mark Rutte op het plotseling overlijden van de oud-ombudsman en Nederlandse vertegenwoordiger bij de Europese Rekenkamer.

Rekenkamer

Brenninkmeijer was sinds 1 januari 2014 lid van de Europese Rekenkamer, die zetelt in Luxemburg. Op 1 april werd Stef Blok voorgedragen als zijn opvolger. De Europese Rekenkamer is belast met het controleren van de financiën van de EU. De Europese Rekenkamer heeft op Twitter laten weten ‘met grote droefheid’ kennis te hebben genomen van het overlijden van Brenninkmeijer. Ook betuigen ze hun ‘diepste medeleven aan zijn familie en vrienden’.

Voorrecht

Vanaf juni 2005 was Brenninkmeijer de Nationale ombudsman van Nederland. Daarbij deed hij onder meer onderzoek naar de Q-koorts. Bij zijn vertrek als ombudsman in 2014 kreeg hij een koninklijke onderscheiding: Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau. Daarbij noemde hij het ‘een voorrecht’ om ombudsman te zijn. ‘Wij herinneren ons Brenninkmeijer iedere dag in ons werk. Een groot deel van hoe wij werken hebben we aan hem te danken’, zegt Reinier van Zutphen, de huidige Nationale ombudsman, in reactie op het overlijden van zijn voorganger.

Bedreiging

In 2017 deed Brenninkmeijer samen met criminoloog Marjolein Odekerken onderzoek naar bedreiging van journalisten. Zij concludeerden dat 61 procent van de journalisten in Nederland wel eens te maken heeft gehad met bedreigingen en intimidaties. In datzelfde jaar werden onder meer misdaadjournalist Paul Vugts en John van den Heuvel met de dood bedreigd. Brenninkmeijer was van huis uit jurist en was onder meer hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht.

Kritisch denker

Politiek Den Haag betreurt het overlijden van Brenninkmeijer. Vanuit het kabinet en de Kamer spreken politici hun medeleven uit voor de nabestaanden en prijzen ze zijn werk, vooral om de rechtsstaat te versterken. ‘Alex was gedreven, aimabel en stond als Nationaal ombudsman en lid van de Europese Rekenkamer pal voor de burger en de rechtsstaat’, schrijft minister van Financiën en vicepremier Sigrid Kaag. Volgens Wopke Hoekstra (tevens vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken) heeft hij ‘een belangrijke bijdrage geleverd aan het beter functioneren van Nederland en van de EU’. Rutte noemt hem een ‘kritisch denker die stond voor het recht en rechtvaardigheid’.

Integriteit

Minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot stond tijdens een Tweede Kamerdebat over een aantal wetsvoorstellen over integriteit stil bij de dood van Brenninkmeijer. ‘Hij heeft in zijn loopbaan in belangrijke mate bijgedragen aan de ontwikkeling van moreel leiderschap in de publieke sector, en hij wees daarbij ook vaak en veelvuldig op het belang van integriteit’, aldus de minister. ‘Och, wat een verlies. Ontzettend verdrietig’, twittert GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet. Renske Leijten van de SP noemt hem een ‘eerlijk man, vrije geest en kritisch volger van de rechtsstaat en overheid’. Zelfstandig Kamerlid Pieter Omtzigt zegt dat Brenninkmeijer ‘streed voor de rechtsstaat, niet als iets abstracts maar voor gerechtigheid voor burgers’. (ANP)