Openbaar bestuur: springlevend!

Handboek voor ambtenaren

Daarna worden per hoofdstuk de kernbegrippen en belangrijkste theorieën uiteengezet, met vaak goede schema’s en illustraties en interessante verdiepingsblokjes. Ook een historisch uitstapje wordt niet geschuwd, zo wordt bij de bespreking van de politieke omgeving van het openbaar bestuur teruggegrepen op de pacificatie van 1917 en de tijd van de verzuiling, een onmisbare voorgeschiedenis om het actuele politieke landschap te begrijpen dat raak wordt getypeerd als ‘versplintering, polarisatie en continuïteit’.

Er lijkt in het boek een lichte neiging te zijn om te spreken over de rijksoverheid en het landsbestuur; gemeenten en zeker provincies of waterschappen komen minder vaak voor, evenals zelfstandige bestuursorganen of regionale verbanden. Internationale uitstapjes zijn echter terecht wel aanwezig, zoals in het hoofdstuk over politiek-ambtelijke verhoudingen. Daarin is een verwijzing naar klokkenluider Chelsea Manning en de recent afgetreden Brit Sir Ivan Rogers die zijn vertrouwen in Theresa May verloor. Maar de delicate positie van veel gemeentesecretarissen blijft weer onderbelicht.

Het zal de auteurs zwaar zijn gevallen zo veel te moeten weglaten. Er blijft echter voldoende stof tot lezen en nadenken. Want wie had er eerder gehoord van de ecologische context van beleidsprocessen – en meer? Ook wie al langer meeloopt in het openbaar bestuur kan daarom zijn hart ophalen en zich opnieuw laten inspireren. Is er dan geen kritiek op het boek? Dat wel en dat schuilt vooral in de gemiste thematieken.

Er wordt niet of nauwelijks gesproken over overheidsfinanciën of de economische betekenis van het openbaar bestuur en de zo cruciale budgettaire besluitvorming. Ook ontbreekt aandacht voor het recht, terwijl staats- en bestuursrecht het openbaar bestuur constitueren en in hoge mate instrumenteren. En helaas: Europa ontbreekt. Dat zullen sommigen een zegen vinden maar het is niet de realiteit van het openbaar bestuur. Of je nu wil of niet.

Citaat uit het boek: ‘Inmiddels worden er grote vraagtekens gesteld bij de wijsheid van een al te rigoureuze terugtred van de overheid’

Openbaar bestuur; Redactie M.A.P. Bovens, Paul ‘t Hart, Martijn van der Steen, Lars Tummers, Caspar van den Berg en Mark van Twist; ISBN10 9013137709 ISBN13 9789013137705 42,50 euro

Tips: verder lezen?
De toegang tot het openbaar bestuur is steeds meer online. Tijdschriften als Bestuurswetenschappen (70 jaar oud) en Bestuurskunde van de Vereniging Bestuurskunde zijn tegen betaling online raadpleegbaar. Via europa. eu parlement.nl, tweedekamer.nl, rekenkamer.nl, en vng.nl is ook een schat aan gegevens vindbaar. Vng.nl en binnenlandsbestuur.nl zijn dé bron voor actuele informatie over decentraal bestuur. Wrr.nl en rfv.nl ontsluiten het werk van bestuurlijke denktanks.

Financiën
Wie financiële kennis zoekt kan ‘Toegang tot de collectieve sector’ raadplegen van Donders c.s. of periodiek het Tijdschrift voor public governance audit en control lezen. Rijksbegroting.nl ontsluit veel budgettaire data.

Internationaal
Wie internationaal en dieper graaft kan verder lezen in het Amerikaanse Public Administration Review, de onderzoekerswebsite iias-iisa. org nazoeken of een congres bezoeken van EGPA, de European Group of Public Administration die jaarlijks een groot congres voor wetenschappers en practitioners organiseert. Dit jaar vond het congres plaats in Milaan, eind augustus/begin september. Die van volgend jaar wordt gehouden in Parijs, van 27 tot en met 29 juni.