16-jarige moet in België verplicht stemmen

Dat ruim 88 procent van de Belgen in 2019 ging stemmen bij de Europese verkiezingen was vooral een gevolg van de opkomstplicht. Bij de komende verkiezingen moeten ook 16- en 17-jarigen hun stem uitbrengen, maar gehandhaafd wordt er onder die groep niet echt.

Druk

Onze zuiderburen krijgen het dit jaar druk, qua stemmen. België kiest op 9 juni het Europees Parlement en op die dag worden ook de federale en regionale parlementen gekozen. In oktober zijn er ook nog eens lokale verkiezingen. En er is voor de Belgen geen ontkomen aan: er geldt een stemplicht. Alleen mensen die een geldige reden kunnen aanvoeren, hoeven niet naar het stemhokje, al wordt dat niet overal even streng gehandhaafd.

Dikke streep

De wetgever wilde dat nog verder afzwakken voor 16- en 17-jarigen en voor hen bij de EU-verkiezingen alleen een stemrécht in plaats van een stemplicht invoeren. Maar daar heeft het grondwettelijk hof van de Belgen in maart een dikke streep door getrokken. Kiezers, meerderjarig of minderjarig, moeten hetzelfde worden behandeld, menen de rechters. België heeft er een pragmatische oplossing voor gevonden. Minister Tigchelt van Justitie liet in maart na de uitspraak al weten dat hij begrip heeft voor niet-stemmende jongeren, zeker omdat het in juni een examenperiode is. Hij gaat de politie niet op hen afsturen.

Puberbrein

En dat is een tweede verschil met Nederland: de Belgen vinden het puberbrein geschikt om te gaan stemmen, terwijl Nederland daar ernstige bedenkingen bij heeft en de stemgerechtigde leeftijd op 18 jaar houdt. Dat leidt ertoe dat 16- en 17-jarige Nederlanders die ervoor kiezen om in België te gaan stemmen dat wél mogen en 16- en 17-jarige Belgen die in Nederland hun stem willen uitbrengen dat dan weer niet.

Volste vertrouwen

Schepen Quentin van den Hove heeft het volste vertrouwen in de stemmende jeugd. ‘Mijn dochter van 14 kijkt het nieuws en stelt kritische vragen. Als een kind van 14 dat kan, kan een kind van 16 zeker een bewuste keuze maken. Je kunt op die leeftijd al heel wat dingen beslissen en niet anderen laten beslissen over jou.’

Proberen

Er zijn bij de zuiderburen wel zorgen over wát de jongeren dan gaan stemmen. Van den Hove: ‘Ik zag onlangs een peiling dat meisjes eerder groen stemmen, en jongens vaker extreemrechts, maar tegelijk verwacht ik niet dat de jongeren echt heel extreem zullen stemmen. Maar goed, elke verandering is moeilijk. We weten niet wat het zal opleveren, maar we proberen het toch.’

Populariteit

De peilingen in Vlaanderen tonen momenteel een grote populariteit voor het rechtse Vlaams Belang. In Wallonië is het juist de Parti Socialiste van premier Elio di Rupo die populair is in de peilingen. Reden waarom de premier, zelf lijsttrekker voor die partij, aan Binnenlands Bestuur laat weten dat hij zeer ­positief uitziet naar de verkiezingen. Van den Hove heeft in ieder geval één campagneadvies voor de Nederlandse partijen in het politieke midden: vertel een positief verhaal. Dat zal extreemrechtse en extreemlinkse partijen de wind uit de zeilen kunnen nemen, meent hij.

Buik

Karl Vanlouwe, lid van het Vlaams Parlement voor de centrumrechtse N-VA, vindt dat mensen goed moeten nadenken over hun stem. Mensen die klagen zonder te stemmen, daar heeft hij niet zoveel mee, want als je stemt, kun je tenminste ook nog klagen dat je verkeerd hebt gestemd. Hij heeft ook raad voor kiezers. ‘Je moet met je verstand stemmen. Als je met je buik stemt, dan is dat een verloren stem’, zegt hij.

Klimaat

Zijn partij N-VA streeft naar een confederatie in België waarbij Wallonië en Vlaanderen een lossere economische band krijgen. Tegelijk ziet hij samenwerking binnen de Europese Unie enorm zitten. De N-VA wil wel dat er meer investeringen gaan naar innovatie. Ook samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen, bijvoorbeeld in de zeehavens, maar ook op het gebied van de productie en onderzoek van chips in Vlaanderen en de regio Eindhoven ziet hij enorm zitten. Van den Hove denkt dat Belgen het klimaat belangrijk vinden. Maar omdat er zo veel verkiezingen op een dag zijn, denkt hij dat hun keuze dicht bij huis wordt bepaald: mensen bekijken wat ze regionaal en federaal belangrijk vinden en daar ook de Europese keuze op baseren.

Lees het hele verhaal over de Belgische Europa-verkiezingen deze week in BB07 (inlog).