BZK onderzoekt verplichte gemeentelijke discriminatiebestrijding

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) gaat onderzoeken of het mogelijk is gemeenten wettelijk te verplichten om discriminatie te bestrijden. Dat staat in het Nationaal Programma tegen Discriminatie en Racisme 2023. Antiracismecoördinator Rabin Baldewsingh geeft opnieuw aan zich zorgen te maken over het feit dat 65 procent van de gemeenten geen antidiscriminatiebeleid heeft.

ADV's

Op dit moment hebben gemeenten alleen de verplichting om een antidiscriminatievoorziening (ADV) in te richten. Dat is een laagdrempelige, onafhankelijke voorziening waar burgers terecht kunnen met klachten over discriminatie. ADV’s hebben als taak om personen die een klacht hebben over discriminatie onafhankelijk advies en ondersteuning te verlenen bij de afwikkeling van die klacht. Ook registreren ze klachten en rapporteren daarover, zodat de overheid weet wat er lokaal speelt op het gebied van discriminatie.

Lokaal antiracisme

Het rijk werkt op dit moment aan een hervorming van het takenpakket en de financiering van de ADV’s. Dit op basis van een onderzoek door adviesbureau Berenschot. Niet alleen zal de financiering straks niet meer via de gemeenten verlopen, ook wil het rijk dat de voorzieningen een preventietaak krijgen. Daarmee moeten ze groeien tot een stevig lokaal gepositioneerde antiracisme deskundige, ‘waar mensen niet alleen terecht kunnen voor advies en bijstand maar ook voor een luisterend oor, die een samenwerkingspartner zijn voor politie en OM in de regionale discriminatie-overleggen, die gesprekspartner kunnen zijn voor gemeenten, maatschappelijke organisaties en bedrijven in hun regio en die hen ook trainingen en advies kunnen bieden.’

Andere rol gemeenten

Daarmee verandert de rol van de gemeente als het gaat om de bestrijding van discriminatie. Ze hebben straks immers geen invloed meer op de inrichting en de financiering van de ADV’s, hun enige wettelijke taak als het gaat om discriminatiebestrijding. Dat neemt niet weg dat gemeenten nog een eigen verantwoordelijkheid hebben om discriminatie aan te pakken, aldus BZK. Onderzoek laat zien dat slechts 35 procent van de gemeenten beleid voert om discriminatie te bestrijden. Dat is voor het ministerie reden om te bezien of gemeenten verplicht kunnen worden om een antidiscriminatiebeleid in te voeren. In de zomer van 2024 wil BZK duidelijkheid hebben over de voordelen en knelpunten van een eventuele wettelijke verplichting voor gemeenten om discriminatie te bestrijden.

Gelijkebehandelingsplicht

Antiracismecoördinator Rabin Baldewsingh geeft in de aanbiedingsbrief bij het Nationaal Programma aan zich zorgen te maken over het feit dat 65 procent van de gemeenten nog geen antidiscriminatiebeleid heeft. Hij pleit daarom voor een gelijkebehandelingsplicht voor de gehele overheid, naar Iers en Brits voorbeeld. ‘Een dergelijke in de wet geborgde plicht zorgt ervoor dat overheidsinstanties in hun beleid en de uitvoering daarvan altijd rekening houden met gelijke behandeling en non-discriminatie. En dat ze daarover verantwoording afleggen.’ In de loop van 2024 komt Baldewsingh met concrete voorstellen.