Stabiliteit beoogde coalitie Beverwijk ‘in progress’

Hoe zit het met de stabiliteit van de beoogde coalitie in de gemeente Beverwijk? Die vraag wilde de beoogde oppositiepartijen VVD, GroenLinks en Vrij! beantwoord zien in een extra raadsvergadering. Die stabiliteit zit hem vooral in het vertrouwen dat in elkaar is uitgesproken, bleek maandagavond. Maar de onervaren grootste coalitiepartij Samen Lokaal krijgt wel van alle kanten ondersteuning.

Grijze Wolvenkwestie

‘Zo Vrij! als een aardbei’ is het credo van de Beverwijkse partij Vrij! (‘aardbei’ is de bijnaam van een inwoner van Beverwijk). En een blad voor de mond neemt fractievoorzitter Kelly Uiterwijk bepaald niet. En dat is maar goed ook, want ze legt op die manier feilloos de vinger op de zere plek. Na een opsomming van alle gebeurtenissen die voor, tijdens en na de Grijze Wolvenkwestie speelden rond lokale partij Samen Lokaal Beverwijk, vraag je je inderdaad af hoe er nog vertrouwen kan zijn in de stabiliteit van deze partij als coalitiepartij.

Ondersteuning

Tijdens de extra raadsvergadering bleek dat de andere coalitiepartijen dat ook niet voor slag of stoot aannemen. Er is een pakket aan maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat de vijf overgebleven raadsleden van deze nieuwe lokale partij meer ervaren worden. Door gezamenlijk overleg met de andere partijen, met twee fractieondersteuners en met ondersteuning van de fractievoorzitter Michel Verreij.

Informateur

Even daarvoor had informateur Han ter Heegde (VVD), burgemeester van Gooise Meren, toegelicht hoe hij tot de beoogde coalitie van Samen Lokaal, D66, CDA, PvdA en O’ns Beverwijk was gekomen. Het is feitelijk de oude gevallen coalitie plus de partij (O’ns Beverwijk) van twee raadsleden die vorige maand waren opgestapt bij Samen Lokaal. Programmatisch zitten de partijen op één lijn, vertelt Ter Heegde, al nuanceert hij dat dit voor de meeste fracties geldt en al zo was in de eerste periode toen de strategische raadsagenda werd opgesteld en een brede raadsmeerderheid deze ondersteunde.

Stabiliteit

Wat wel duidelijke verschillen van inzicht gaf is de mate van stabiliteit in de fracties, gaat Ter Heegde verder. ‘Wat er is gebeurd, kan je een keer overkomen, maar dat moet niet nog een keer gebeuren. Die notie zat bij alle partijen. Ook bij de beoogde coalitie. Er wordt wel nog steeds wisselend over gedacht en daarom kwam ik tot deze coalitie met een meerderheid.’ Een persoonlijk advies aan de beoogde coalitiefracties wil hij nog wel geven: werk hard aan de verhouding tussen de fracties. ‘De stabiliteit die we verkend en goed bevonden hebben moet ook bewaarheid worden.’ Ook adviseert hij om alle niet-coalitiepartijen vroegtijdig bij de voorstellen te betrekken. ‘Dat versterkt de eigen sturing van de raad richting het college.’

Banaan

Op de vraag van Uiterwijk wil wie die stabiliteit dan goed had bevonden en wie niet, antwoordt Ter Heegde dat de coalitiepartijen positief waren, VVD en GroenLinks negatief en de andere partijen er tussenin zaten. Niet toevallig zijn VVD en GroenLinks, samen met Vrij!, ook de aanvragers van het debat. VVD-fractievoorzitter Serge Ferraro proeft dat de stabiliteit misschien wel wordt gewenst, maar er nog niet helemaal is, want daar moet nog ‘hard aan worden gewerkt’. Ter Heegde zegt dat er veel goede wil is en er maatregelen zijn genomen om de stabiliteit te waarborgen. ‘Ik zou zeggen: gaan met die banaan.’

Teleurstelling

Maar GroenLinks-raadslid Co den Hartog wil eerst nog even zijn teleurstelling delen dat er voor de eerste termijn geen sprekers zijn vanuit de beoogde coalitiepartijen. ‘Als je wilt samenwerken om Beverwijk een goede toekomst te geven, dan zou je zeggen dat je ook staat te popelen om dat uit te dragen.’ Hij stelt vast dat er tijdens het informatieproces maar één vraag op tafel lag: het voorstel om door te gaan met huidige coalitie en één partij erbij. Andere opties zijn volgens hem helemaal niet ter sprake gekomen. 'Hoe gaat die uit elkaar gevallen coalitie elkaar dan straks vasthouden?'

Actiepakket

‘Het was wel bijzonder dat Samen Lokaal in drie delen uiteenviel’, gaat hij verder. Hij wijst erop dat er ook een fractieadviseur is opgestapt en het halve partijbestuur. ‘Hoe is het mogelijk dat een fractie die in drie delen uit elkaar valt en één deel dat niet binnen de fractie kan samenwerken, wel samen kan werken in een coalitie met een eigen wethouder? Is de huidige beoogde coalitie echt zo stabiel als zij ons beloven en kunnen ze dat ook uitleggen? Is dat actiepakket dat schijnbaar is afgesproken, ook open en transparant, zodat wij en de samenleving dat ook kunnen volgen?’

Wethouder

Ferraro had zijn twijfels over de stabiliteit van Samen Lokaal al eerder geuit en zijn partij wilde dan ook niet met deze partij in een coalitie. Hij wil in het kader van de stabiliteit onder meer weten of de beoogde wethouder van O’ns Beverwijk inderdaad na anderhalf jaar plaatsmaakt voor een van de twee huidige raadsleden van O’ns Beverwijk, waarna een van hun zetels weer naar Samen Lokaal gaat. Uiterwijk van Vrij! wil van O’ns Beverwijk weten wat hun definitie is van ‘stabiliteit’ is in het kader van de coalitie en van Samen Lokaal in het bijzonder. Ook verwijst ze naar allerlei uitgelekte interne mailwisselingen van de partij.

Waarmaken

Fractievoorzitter Michel Verreij (Samen Lokaal) wil graag reageren op de opmerkingen over de stabiliteit in de coalitie. Volgens hem is daar tussen de partijen open over gesproken. ‘Juist om stabiliteit en vertrouwen naar elkaar uit te spreken.’ Samen Lokaal is ‘heel hard bezig om als onervaren raadsleden juist dat te gaan doen wat van ons wordt verwacht’. Wij zijn de grootste partij en moeten dat dus ook waarmaken. Dat gaan we doen, daar maak ik mij geen zorgen over. De beoogde coalitiepartijen hebben vertrouwen uitgesproken naar elkaar en gaan dat ook waarmaken.’ Wel komen er twee steunfractieleden bij en adviseurs om Verreij heen als nieuwe fractievoorzitter. We hebben een inventarisatie gedaan onder de fractieleden: welke finesses wil je weten, welke opleidingen wil je nog volgen? Wij zullen gedegen raadsleden zijn binnen de beoogde coalitie.’

O'ns Beverwijk

Dan mag raadslid Ruth Huis in ’t Veld van O’ns Beverwijk haar verhaal doen. Ze vindt dat haar partij te veel credits krijgt ‘dat wij coalitie hebben laten klappen’. ‘We gingen weg uit onvrede uit met de koers.’ Als VVD en GroenLinks ‘ja’ hadden gezegd was O’ns Beverwijk nooit in the picture gekomen, bezweert ze. ‘We gingen pas acteren toen Ferraro een stap terug deed.’ Het leek de partij na alle gebeurtenissen een goed idee om de ervaren interim-wethouder Cecilia van Weel (eveneens uit Samen Lokaal vertrokken) in te brengen ‘om zaken die zijn blijven liggen toch sneller weer op te pakken’. Fractiegenoot Inge Rood neemt het stokje van haar over op 1 december 2023.

Arm in arm

Ook begrepen ze na gesprekken met Samen Lokaal dat die partij hard bezig was de instabiliteit aan te pakken. ‘We hebben besloten om de keuze van de kiezer te volgen en Samen Lokaal het vertrouwen te geven. De fractie is uit elkaar en toch weer samen in één coalitie. ‘Soms is het beter om arm in arm te lopen, dan hand in hand.’ Even later blijkt na vragen van Ferraro het ook niet geheel zeker of de CDA-wethouder wel tot het eind van de raadsperiode blijft zitten. Dat doet zijn twijfel over de stabiliteit van de coalitie niet bepaald groeien.

Afspraken

D66-fractievoorzitter Peter Weel kan het aanblijven van hun wethouder wel garanderen en komt ook met zijn onderbouwing van het vertrouwen. ‘Elk van de vijf raadsleden van Samen Lokaal hebben onomwonden aangegeven voor de volle 100 procent achter de fractie te staan, geen andere weg te kiezen en een goed raadslid te willen worden.’ Daar zijn afspraken over gemaakt. 'Als coalitiepartijen gaan we regelmatig bij elkaar zitten om te zorgen dat we een stabiele coalitie zijn en blijven.’ Het formatietraject begon op de dinsdag na de raadsvergadering en op 12 september is er opnieuw een ingelaste raadsvergadering. In de week ervoor zou het nieuwe coalitieakkoord er ook moeten zijn.