Inwonersparticipatie in Goes

Inwoners van Goes willen graag meepraten en meedenken met hun gemeente. Ze doen dit het liefst op laagdrempelige wijze en in de beginfase van beleidsvorming. Goesenaren praten het liefst mee over ruimtelijke vraagstukken en verwachten duidelijkheid en transparantie van de gemeente over het participatieproces. Dit blijkt uit onderzoek van Ipsos I&O, uitgevoerd in opdracht van gemeente Goes.

Gemeente Goes werkt aan een nieuw participatiebeleid en wil daarbij haar inwoners centraal stellen. Uit een onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van de gemeente, blijkt dat Goesenaren met de gemeente willen meepraten en -denken, op een laagdrempelige manier en vanaf de beginfase van beleidsvorming.

Meepraten en denken met de gemeente vanuit intrinsieke motivatie

De meeste inwoners van Goes denken of praten graag mee vanuit intrinsieke motivatie. Inwoners die eerder meedachten deden dit omdat zij het onderwerp interessant vonden (43%), het onderwerp belangrijk vonden (41%), het leuk vonden om mee te denken (35%) of het belangrijk vonden om plannen van de gemeente beter te maken (30%).

Inwoners van Goes willen meepraten over ruimtelijke vraagstukken, op laagdrempelige wijze

Inwoners participeren het liefst over onderwerpen die ‘dicht bij huis staan’, zoals plannen die hen persoonlijk raken (79%) of voor de eigen straat (69%) de wijk of het dorp (56%). Zo licht een deelnemer toe: “Ik wil wel meepraten over dingen die mijn kinderen aangaan, mijn gezin”.  Vooral ruimtelijke vraagstukken, zoals groenvoorziening (89%), de aanpak van zwerfafval (88%) en parkeren (86%), spreken aan. 

Informatie vanuit de gemeente ontvangen (84%), een online vragenlijst invullen (80%), meedoen aan een referendum of stemming (63%), meepraten via het platform Goes Praat Mee (58%) of een informatiebijeenkomst bijwonen (51%), genieten de voorkeur. “Een vragenlijst invullen duurt 15 of 20 minuten. Bij bijeenkomsten ben je een hele avond kwijt“, merkt een inwoner op. Lange trajecten in werkgroepen zijn minder populair; drie op de tien inwoners zien dit zitten (Figuur 1).

Betrek inwoners vanaf de start

Als de gemeente plannen maakt, willen de meeste inwoners vanaf het begin betrokken zijn. Vóór de gemeente een plan heeft gemaakt (Figuur 2). Zo willen deelnemers “eerder inspraak”, vinden ze het van belang om “bewoners tijdig (te) informeren over initiatieven” en vraagt men zich af “in welke fase is het proces, en heb ik hier nog invloed op?”. Door vooraf mee te denken, kunnen inwoners ervaringen, belevingen en meningen delen op het moment dat dit nog van invloed is op het plan.

Schep heldere verwachtingen

Duidelijkheid en transparantie zijn cruciale randvoorwaarden voor inwonersparticipatie. Inwoners vinden het allereerst belangrijk dat de gemeente hen op tijd duidelijk maakt hoe en wanneer inwoners kunnen meepraten en meedenken (60%). Daarnaast benadrukken deelnemers in de focusgroepen dat zij behoefte hebben aan duidelijkheid omtrent hun rol in het proces en de verwachtingen die de gemeente van hen heeft:

“Waar we het ook over gehad hebben, is het creëren van een duidelijk kader: binnen deze grenzen gaan we hierover discussiëren. Een stukje duidelijkheid vanuit de gemeente, zodat van tevoren duidelijk wordt wat de grenzen van het plan zijn. ‘Dit is wat we wel gaan zeggen. Hier gaan we niets over zeggen. Hier is het al te laat voor. Of dit is waar we nog even naar zoeken.’”

Wanneer de gemeente aan deze randvoorwaarden voldoet, zijn deelnemers eerder geneigd om een participatietraject als zinvol te zien. Zo zijn Goesenaren het sterker eens met de stelling “meedenken of meepraten met de gemeente is zinvol, ook al is de uitkomst misschien anders dan ik zou willen” (50%), in vergelijking tot “meedenken of meepraten met de gemeente is alleen zinvol als ik de uitkomst van een plan kan bepalen” (17%). Een kwart van de inwoners (24%) kan zich vereenzelvigen met beide stellingen en een klein deel (8%) weet het niet.

Een nieuw participatiebeleid

Naar aanleiding van dit inwonersonderzoek, stelt gemeente Goes nu een nieuw participatiebeleid op. Om inwoners hierover te informeren, heeft de gemeente op 1 oktober 2024 een informatiebijeenkomst georganiseerd. Gemeente Goes vertelt over het onderzoek en de informatiebijeenkomst het volgende:

“Met het onderzoek hadden we als doel veel verschillende inwoners te bereiken en dat is gelukt! Een meerderheid gaf aan niet eerder geparticipeerd te hebben, onder andere omdat ze nooit gevraagd waren of niet wisten dat het kon. De groep die niet eerder meedacht maar hier wel voor openstaat, blijkt een stuk groter dan we dachten – aan ons als gemeente de uitdaging om deze inwoners beter te bereiken. Tijdens de inwonersbijeenkomst van 1 oktober waren ongeveer dertig mensen aanwezig, waaronder enkele deelnemers van de focusgroepen. We hoorden van een van de deelnemers dat het perspectief van inwoners duidelijk herkenbaar is in het beleid. Tegelijkertijd kregen we ook waardevolle feedback: het is goed om alles op te schrijven, maar nog belangrijker is het om dit in de praktijk te brengen. Met de uitvoering gaan we dan ook gauw aan de slag.”

Het volledige onderzoeksrapport kunt u hier vinden. De factsheet kunt u hier vinden.

Onderzoeksverantwoording

Om de participatiebehoeftes van Goesenaren in kaart te brengen, voerde Ipsos I&O in het voorjaar van 2024 een inwonersonderzoek uit. De eerste fase van het onderzoek (in mei 2024) bestond uit een enquête waaraan 1.122 inwoners deelnamen. Eind april nodigden we een aselecte steekproef van 5.000 inwoners van Goes per brief uit om deel te nemen aan de enquête. De vragenlijst kon schriftelijk en online ingevuld worden. Het veldwerk vond plaats tussen 30 april en 22 mei 2024. De onderzoeksresultaten zijn gewogen op leeftijd, geslacht en woonkern. Op deze manier zijn de resultaten representatief voor de gehele gemeente Goes, voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Belangrijk om te vermelden is dat betrokken inwoners over het algemeen vaker deelnemen aan enquêtes dan inwoners die niet betrokken zijn.

In de tweede fase (juni 2024) organiseerden we vier kwalitatieve focusgroepen met een duur van 2,5 uur. Aan het einde van de enquête nodigden we deelnemers uit om deel te nemen aan de focusgroepen. Deelnemers aan de focusgroepen varieerden in eerdere ervaring met participeren, woonkern, de mate waarin ze zichzelf in staat achten te participeren, en demografische variabelen (geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, huishouden).