Noord-Holland prikkelt West-Friezen tot fusies

Het parool in gemeenteland is dat fusie van gemeenten alleen kán als gemeenten dat zelf wensen. Het betekent niet dat de provincie zich passief moet opstellen, vindt het gemeentebestuur van Enkhuizen. 'De minister heeft destijds gezegd dat hij alleen duurzame fusies wil. De fusie van Wervershoof met Andijk en Medemblik is volstrekt onlogisch. Hierdoor wordt de fusie tussen Andijk, Stede Broec en Enkhuizen belet. De inwoners van deze gemeenten zijn het meest op elkaar aangewezen. Kijk naar het gebruik van de scholen, de winkels en het openbaar vervoer. Het probleem is dat de provincie dit allemaal laat gebeuren', zegt de Enkhuizer burgemeester Jan Baas.

Een complicatie voor Enkhuizen is, dat Stede Broec deze collegeperiode niets van fusie wil weten. Het gemeentebestuur kan Andijk, dat te klein is om alle taken die op gemeenten af komen te doen, niets verwijten. Baas: 'Andijk kiest voor fusie met Wervershoof en Medemblik omdat ze geen andere fusiemogelijkheden zien.' De Enkhuizer burgemeester houdt de provincie nu voor dat ze niet komt met een totaalvisie op de bestuurlijke inrichting voor West-Friesland of het oostelijk deel van West-Friesland.

Enkhuizen verwijt het provinciebestuur dat in het ene deel van Noord-Holland (de Gooi- en Vechtstreek) wel actief wordt ingegrepen en in het andere deel (West-Friesland) niet. Gedeputeerde Albert Moens (GroenLinks) met de portefeuille 'stimulering gemeentelijke samenwerking' spreekt dat tegen. In de Gooi- en Vechtstreek begonnen de gemeenten zelf met een bestuurskrachtmeting en werden ze het vervolgens niet eens over de vorm van herindeling. Daarop kwam de provincie met een voorstel. Als de gemeenten in West-Friesland een probleem hebben met het onbeweeglijke Stede Broec is het niet aan de provincie om actief te worden. Moens: 'Het is belangrijker dat gemeenten dat doen. In regeringsverband is afgesproken dat herindeling van onderop gaat. Wij gaan als provincie dus ook geen herindeling opleggen.'

Regie

De Noord-Hollandse gedeputeerde vindt dat de provincie herindeling hooguit kan stimuleren. Tijdens het Kamerdebat over de vorming van de nieuwe gemeente Medemblik per 1 januari 2007 was Noord-Holland gevraagd om een 'eindplaatje' voor West-Friesland.

Moens: 'Je kunt nooit naar het eindplaatje vragen als het standpunt is dat herindeling alleen van onderop kan. Wat wij daarom doen is alle gemeenten in West-Friesland bijeenroepen [op 28 mei -red.]. Ik vraag dan waar zij over vijf jaar uit willen komen. Zo wil ik de gedachtenontwikkeling stimuleren. Wij voeren dus regie op het proces. Deze wijze van stimuleren is dus niet zeggen hoe het moet, maar de gemeenten vooral een spiegel voorhouden. Ik durf te stellen dat in de vijf jaar dat ik mij met deze portefeuille bezighoud dat meer vrijwillige fusies heeft opgeleverd dan in de laatste twintig jaar.'

Van dertien naar negen

Schaalvergroting van het aantal gemeenten in West-Friesland, de streek in Noord-Holland ten oosten van Alkmaar, is al veertien jaar onderwerp van stevige discussies. De gemeenten werden het niet eens en dat leidde in 2001 tot een herindelingsvoorstel door de provincie. Door een gebrek aan draagvlak ging dat voorstel van tafel.

Sindsdien zijn op vrijwillige basis in 2007 de nieuwe gemeenten Drechterland (Drechterland met Venhuizen), Koggenland (Wester Koggenland en Obdam) en Medemblik (Medemblik, Noorder Koggenland en Wognum) ontstaan. West-Friesland telt daardoor negen gemeenten: Andijk (6.600 inw.), Drechterland (18.600 inw.), Enkhuizen (17.800), Hoorn (68.200), Koggenland (21.200), Medemblik (26.500), Opmeer (11.200), Stede Broec (21.300) en Wervershoof (8.500). Op 28 mei komen de besturen en de fractievoorzitters uit deze gemeenten bijeen om met de provincie te overleggen over de gewenste schaalvergroting.