Inwoners gemeente krijgen meer in melk te brokkelen

Vooruitlopend op nieuwe wetgeving heeft Bodegraven-Reeuwijk een participatieverordening ‘nieuwe stijl’ vastgesteld. Daarin is onder meer vastgelegd dat de gemeente vooraf aangeeft wat ze met de uitkomst van het participatieproces gaat doen. Ook het uitdaagrecht heeft een plek in de verordening gekregen. Voor zover bekend is Bodegraven-Reeuwijk de eerste gemeente die vanaf nu met een participatieverordening ‘nieuwe stijl’ werkt.

Zwaarwegend

Er zijn vier ‘smaken’ wat de gemeente met de uitkomst van een participatieproces gaat doen, zo is in de verordening vastgelegd. De meest vergaande is het overnemen van de adviezen en conclusies uit het participatietraject. Een andere optie is dat de opbrengst als ‘zwaarwegend’ wordt meegenomen in de verdere politieke besluitvorming. Een derde is het kale kennisnemen van de resultaten, waarbij wordt bekeken of en in welke mate zij worden meegenomen in de politieke besluitvorming. De laatste mogelijkheid is dat de gemeente, bewoners en betrokken organisaties de uitkomst van het participatieproces samen gaan omzetten in een convenant of samenwerkingsovereenkomst, waarin de gemaakte afspraken worden vastgelegd.

Versterken positie

Doel van de participatieverordening ‘nieuwe stijl’ is de positie van de inwoners van Bodegraven-Reeuwijk te versterken. De verordening is sinds donderdag van kracht. Alle gemeenten moeten straks hun huidige inspraakverordening ombouwen naar een participatieverordening. De wet die dit regelt – de Wet versterking participatie op decentraal niveau – wordt naar verwachting na de zomer door de Tweede Kamer behandeld.

Wettelijke verankering

Doel van de wet is de betrokkenheid van inwoners te vergroten bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van beleid van hun gemeente, provincie, waterschap en eilandraad. Het zogeheten uitdaagrecht, ook wel bekend als het right to challenge, wordt hierin wettelijk verankerd. Na de inwerkingtreding van de wet moet elke gemeenteraad in een participatieverordening kaders stellen voor participatie. Vijftien gemeenten zijn vooruitlopend op die wetswijziging al een participatieverordening aan het voorbereiden, waaronder – naast Bodegraven-Reeuwijk – ook Maastricht, Enschede, Schiedam en Middelburg.

‘Onverwachte resultaten’

Bodegraven-Reeuwijk heeft de verordening donderdag ingevoerd. ‘We willen u de ruimte geven om uw ideeën met ons te delen, uw plannen met ons te bespreken en om uw bezwaren kenbaar te maken’, schrijft burgemeester Christiaan van der Kamp in het voorwoord van de Participatieverordening Bodegraven-Reeuwijk 2021. ‘Want we weten dat uit ontmoetingen met u de ideeën ontstaan, de plannen beter worden en er onverwachte resultaten worden geboekt.’

Draagvlak

In de participatieverordening is een apart hoofdstuk gewijd aan het uitdaagrecht. Daarin staat onder meer dat het college inwoners en maatschappelijke initiatieven actief gaat wijzen op de mogelijkheid de uitvoering van taken van de gemeente over te nemen. Daartoe moet een plan worden ingediend, dat door ten minste drie inwoners wordt ondersteund. In het plan moet onder andere staan waarom of hoe de initiatiefnemers menen de betreffende taak goedkoper en beter te kunnen oppakken dan de gemeente. Een raming van de kosten en een indicatie van het draagvlak onder inwoners moeten ook in het plan worden opgenomen. Tevens moet een garantie worden gegeven dat de taak voor een lange periode wordt overgenomen.

Dorpsdemocratie

In de participatieverordening is de invulling van de dorps- en wijkdemocratie nog niet in bepalingen vastgelegd. De gemeente wil samen met bewoners komen tot een nieuwe opzet voor het dorps- en wijkgericht werken. Met de betrokken dorps- en wijkteams en bewoners wil de gemeente kijken hoe de betrokkenheid vanuit de dorpen en wijken het beste kan worden vormgegeven. Afspraken daarover moeten binnen een jaar in de verordening worden opgenomen.