Mondjesmaat herindelingen

Het afgelopen jaar was het aantal gemeenten met 355 stabiel; nergens was er een herindeling. Dat was sinds 2008 niet meer voorgekomen. Het leek erop of er even rust aan het front nodig was nadat per januari 2019 het aantal gemeenten met maar liefst 25 daalde. Voor 2021 staan er twee herindelingen op stapel. Voor 2022 staan vijf herindelingen gepland, waarbij zeven gemeenten verdwijnen. Het saldo komt dan uit op 345 gemeenten. Tweede een Eerste Kamer moeten nog beslissen over de herindelingen per 2022. Twee van de vijf voorgenomen fusies zijn niet onomstreden: die van Landerd met Uden en die van Langedijk met Heerhugowaard. In een aantal gemeenten zijn dit jaar herindelingsplannen gestrand. Het gaat onder meer om Stadskanaal, Pekela en Veendam. Ook in Druten en Wijchen gingen de fusieplannen van tafel.

Noord-Holland
2022: Langedijk en Heerhugowaard (-1) Nieuwe naam: Dijk en Waard.
Meerderheid inwoners van Koedijk en St. Pancras ziet herindeling niet zitten. Zij willen liever dat Langedijk met Alkmaar fuseert.
2022: Beemster en Purmerend (-1).
2022: Weesp-Amsterdam (-1) Bijzonder is dat deze herindeling niet op 1 januari wordt beklonken, maar pas op 24 maart. De gemeenten hopen dat dit leidt tot een hogere opkomst bij de herindelingsverkiezingen, doordat die dan samenvallen met de reguliere, landelijke, raadsverkiezingen.
2023 e.v.: Landsmeer wil fuseren, maar beoogde fusiepartner Waterland is afgehaakt. Waterland heeft begin dit jaar besloten als zelfstandige gemeente door te gaan, en niet te fuseren met Landsmeer en Edam-Volendam. Landsmeer heeft deze zomer om ‘herindelingshulp’ van de provincie gevraagd. Er worden momenteel op initiatief van de provincie gesprekken gevoerd met de acht gemeenten in de regio Zaanstreek-Waterland, om over de bestuurlijke toekomst van de hele regio te spreken.

Limburg
Gestrand: Meerssen en Maastricht In september stelden drie wethouders van Meerssen in een brief aan de gemeenteraad op te stappen als niet wordt gekozen voor een herindeling, het liefst met Maastricht. Een zelfstandige gemeente is geen haalbaar perspectief meer en niet in het belang van de gemeenschap, zo was het college recent tot de slotsom gekomen. De gemeenteraad liet luid en duidelijk weten niets te zien in een herindeling. De wethouders moesten het veld ruimen.

Zuid-Holland
2023: Brielle, Westvoorne en Hellevoetsluis willen nieuwe gemeente Voorne vormen (-2).

Groningen
2021: Appingedam, Delfzijl en Loppersum vormen de nieuwe gemeente Eemsdelta (-2)
Gestrand: Stadskanaal, Pekela en Veendam Sinds 2005 is de provincie bezig met herindeling van alle Groninger gemeenten. Dat is inmiddels gebeurd, uitgezonderd Stadskanaal, Pekela en Veendam. Deze zomer hebben Gedeputeerde Staten besloten dat deze gemeenten – in elk geval voorlopig – zelfstandig mogen blijven.

Gelderland
Gestrand: Druten en Wijchen De gemeenteraden van Druten en Wijchen hebben op 1 december besloten om niet per 1 januari 2023 met elkaar te fuseren. Op basis van de resultaten uit het draagvlakonderzoek adviseerden de colleges van beide gemeenten de raden een streep te zetten door de fusieplannen. De raden hebben dat advies op 1 december overgenomen.
2023: Scherpenzeel en Barneveld (? -1) De provincie Gelderland is een herindelingsprocedure gestart waarbij herindeling tussen Scherpenzeel en Barneveld een van de drie opties is. Scherpenzeel is fel gekant tegen een fusie en stelt dat de provincie aanstuurt op herindeling. Het college heeft het vertrouwen in waarnemend burgemeester Harry de Vries opgezegd, omdat deze ‘herindelingsburgemeester’ onder meer informatie over de gemeentelijke strategie tegen herindeling zou hebben doorgespeeld aan de provincie. Bij de provincie is volgens hoogleraar bestuurskunde Paul Frissen sprake van een ‘hardheid die in de beschaafde gedaante van redelijkheid is gehuld’. Als het tot een herindeling komt, moet die per 2023 worden beklonken.
Zaltbommel en Maasdriel (?) Het college van Maasdriel wil fuseren met Zaltbommel, maar het college van Zaltbommel niet. Beide raden moeten nog over de voorstellen van beide colleges een besluit nemen. Dat gebeurt naar verwachting begin komend jaar.
Montferland Montferland onderzoekt de komende tijd of de fusie van de gemeenten Didam en Bergh (die stamt uit 2005) wel de juiste keuze is geweest. De-fuseren is een van de vier opties die de komende tijd wordt onderzocht. Als voor deze optie wordt gekozen, gaan Bergh en Didam beide in andere gemeenten op.

Noord-Brabant
2021: Haaren wordt opgeheven (-1). De vier kernen worden samengevoegd met Boxtel, Oisterwijk, Tilburg en Vught.
2022: Landerd en Uden vormen samen de nieuwe gemeente Maashorst (-1). Gemeente Oss is fel gekant tegen deze herindeling. Een fusie tussen Uden en Landerd is onlogisch, onverstandig en oncollegiaal, vindt Oss. Oss is bovendien niet serieus betrokken geweest bij de fusieplannen. Ook veel inwoners van Schaijk zien niets in deze herindeling. De actiegroep ‘Schaijk hoort bij Oss en niet bij Uden’ heeft, net als de gemeente Oss, zijn hoop gevestigd op de Tweede Kamer om een streep door de voorgenomen herindeling te zetten.
2022: Boxmeer, Cuijk, Sint Anthonis en Mill en Sint Hubert (-3) Nadat Boxmeer, Cuijk en Sint Anthonis besloten te fuseren, sloot Mill en Sint Hubert zich daar op het allerlaatst mogelijke moment alsnog bij aan. De vier gemeenten – en de provincie – wilden graag dat ook Grave aansloot, maar dat is voor Grave een brug te ver. De gemeente kan, als ze dat al wil, per 2026 alsnog aanhaken.
2023 e.v.: Cranendonck, Heeze- Leende en Valkenswaard (? -2) De drie gemeenten zouden één gemeente moeten vormen, adviseerde bureau Berenschot na onderzoek. De gemeenten staan beslist niet te trappelen. De raden hebben het initiatief genomen om zelf een aanvullend proces te organiseren om meer informatie over het thema bestuurlijke toekomst te verzamelen. Dit wordt momenteel verder uitgewerkt door de raadsleden met de griffiers van de gemeenteraden.
2023 e.v. Loon op Zand (?) De gemeente is deze week gestart met een verkenning. In maart 2021 moet deze er liggen, op basis waarvan de raad in mei met elkaar in gesprek gaat over de bestuurlijke toekomst van de gemeente.