Medewerkersonderzoek

Mijn oma had als tegeltjeswijsheid dat alles waar ‘te’ voor staat slecht is behalve ‘tevreden’. Ik vond dat onzin. Met ‘te gek’, te gaaf’ en ‘tequila’ was volgens mij niets mis terwijl ik ‘tevreden’ vond getuigen van burgerlijkheid en gebrek aan ambitie. Toen een werkgever mij ooit probeerde te lokken met de mededeling dat de tevredenheid onder de medewerkers hoog was, hield ik mijn hart vast: in wat voor suffe en zelfgenoegzame tent zou ik terecht komen? Tevreden collega’s hebben immers bereikt wat ze willen bereiken, hechten aan de status quo en zien veranderingen vooral als bedreigingen. Met tevredenheid verbeter je de wereld niet.

Gelukkig hebben we het tegenwoordig meestal over medewerkersonderzoeken en niet meer over tevredenheidsonderzoeken. We meten zaken als betrokkenheid, leiderschap, inhoud van het werk, samenwerking, werkdruk en dergelijke. Het meten is een middel om in werkoverleggen met elkaar in gesprek te gaan over mogelijkheden om verbeteringen door te voeren. Of, ik hoop van niet, met elkaar te zwelgen in gevoelens van tevredenheid en genoegzaamheid.

Uit onderzoek blijkt dat gemeenteambtenaren over het algemeen tevreden, betrokken, bevlogen en trots zijn. Maar bij collega’s jonger dan 35 blijkt niet alleen de tevredenheid hoog, maar ook de uitstroom. Een derde van de instroom van nieuwe medewerkers houdt het binnen drie jaar weer voor gezien. Als redenen geven ze aan dat de inhoud van het werk tegenvalt, loopbaanperspectieven elders beter zijn en ze soms het gevoel hebben dat eigen prestaties niet worden beloond en ondermaatse prestaties van anderen worden gedoogd. Het lukt de twee derde van de medewerkers die blijft blijkbaar niet om de één derde bijtijds tot andere gedachten te brengen.
 

Een arbeidsrelatie is net een huwelijk en vraagt voortdurend van twee kanten inspanning om samen plezierig door te kunnen gaan. ‘Goed werknemerschap’ houdt onder andere in dat je verantwoordelijkheid neemt voor je eigen bijdragen aan het functioneren en presteren van het team waarin je werkt. Het is de bedoeling dat je zelf initiatieven neemt om zaken te verbeteren en problemen op te lossen. Van ervaren collega’s verwachten we dat ze jongere collega’s coachen. Een goed werkgever is onder andere verantwoordelijk voor de inhoud en omvang van het werk, de arbeidsomstandigheden en de arbeidsvoorwaarden. Medewerkersonderzoek geeft inzicht of beide partners in de arbeidsrelatie een beetje naar behoren ‘hun ding’ doen.

Wie werkt voor de publieke zaak heeft alle reden om daar trots op te zijn. Ik heb te doen met de jongens en meisjes die zich in ruil voor geld en een leaseauto drie slagen in de rondte werken om de zakken van hun aandeelhouders te vullen. Onze trots mogen we best meer van de daken schreeuwen. Bescheidenheid is namelijk valse hoop dat anderen vanzelf ontdekken hoe bijzonder en eervol het is om voor de samenleving te werken. Of zit er meer achter en klopt wat mijn oma zei: ‘wie bescheiden is, heeft daar doorgaans alle reden toe’.