Bommen en granaten in Amsterdam

Het is deze week dagelijkse usance in Amsterdam: een explosief voor, bij of aan de deur van een (horeca)onderneming, de straat wordt afgezet en de Explosieven Opruimingsdienst Defensie ruimt het op. Later wordt besloten of de onderneming wordt gesloten. Maar hoe bepaalt burgemeester Halsema of een getroffen zaak dicht moet?

Veel incidenten
Vannacht werd voor patatzaak Vleminckx in het centrum een granaat aangetroffen. Eerder deze week gebeurde dat bij een nog te openen lunchroom in West en achter een schoonmaakbedrijf in de Johan Huizingalaan in Nieuw-West lag niet alleen een explosief, maar de zaak werd ook vele malen beschoten. Voor een restaurant in dezelfde straat ging zelfs een explosief af. Eerder dit jaar en vorig jaar werden al handgranaten gevonden in een café, aan een waterpijpwinkel, en bij clubs in de binnenstad, bij Suzy Wong zelfs tweemaal.

Kortere sluitingsduur
Om horecaondernemingen tegemoet te komen besloot waarnemend burgemeester Jozias van Aartsen na de eerste keer bij Suzy Wong de gehanteerde sluitingsduur van drie maanden in te korten naar vier weken. Maar na de tweede keer mocht de club van hem niet na vier weken weer open. Afschaffen van automatische sluiting, omdat criminelen misbruik maken van de regelgeving (zoals eerder door coffeeshops te beschieten), wilde Van Aartsen ook niet. Koninklijke Horeca Nederland (KHN) pleitte voor maatwerk en een noodfonds voor getroffen horecaondernemers. D66-raadslid Mascha ten Bruggencate stelde voor de zomer raadsvragen na het bericht dat Suzy Wong vreesde voor haar voortbestaan.

Openbare orde eerst
Eind mei zei de eigenaar van Suzy Wong in een raadscommissievergadering dat horecaondernemers bedreigingen ontvangen van criminelen en zij uit angst geen aangifte doen. Ook vroeg ze om compensatie van getroffen bonafide ondernemers als zij tijdelijk worden gesloten om de openbare orde en veiligheid te herstellen. Ten Bruggencate vroeg Van Aartsen waarom er geen maatwerk mogelijk is. Van Aartsen noemde het een buitengemeen beroerde zaak voor de ondernemers, maar koos voor de openbare orde en veiligheid. Na overleg met KHN stelde hij al de kortere sluitingsduur in en na een tweede keer is niet automatisch die vier weken van de baan. ‘We zoeken net zolang tot we zeker weten dat het niet weer gebeurt.’ De granaatleggers zijn voortdurend onderwerp van gesprek in de driehoek. Suzy Wong mocht half juni weer open. Van Aartsen had geen aanwijzingen dat het sluitingsbeleid door criminelen als drukmiddel wordt gebruikt tegen ondernemers.

Maatwerk
‘Waar eindigt dit?’, tweette raadslid Don Ceder (ChristenUnie) vanochtend met hashtag “waanzin”. Het lijkt inderdaad de spuigaten uit te lopen. Een woordvoerder van burgemeester Halsema zegt dat per geval wordt gekeken of sluiting nodig is. ‘Bij die beslissing wordt gekeken naar gevolgen voor de veiligheid van bewoners, ondernemers en omstanders, kans op herhaling en aantasting van de openbare orde.’ Ook houdt Halsema rekening met de feiten en omstandigheden van het doelwit. ‘Dat is dus zeker maatwerk.’ Een sluiting is altijd voor onbepaalde tijd. ‘Bij Van der Laan eindigde de termijn in de praktijk meestal na drie maanden. Bij Suzy Wong koos Van Aartsen voor vier weken. Hij koos daarmee niet voor een standaardtermijn van vier weken.’

Algemeen belang
De termijn kan per geval bepaald worden en hoeft niet van tevoren te worden vastgesteld. Het ligt uiteindelijk aan de analyse van politie en burgemeester of een straat of buurt veiliger wordt door een sluiting. ‘Als het antwoord “ja” is, weegt het algemeen belang van de veiligheid in de stad op tegen het individueel belang van de ondernemer.’ Halsema liet het schoonmaakbedrijf sluiten, een eerder beschoten interieurzaak mocht openblijven. De patatzaak ging vanochtend open. De eigenaar hoopt dat hij open mag blijven. De beslissing daarover volgt nog, evenals over de lunchroom en het restaurant.