Lef

Ik moest namelijk direct aan ‘soepele Fons’ denken, toen ik las dat de premier tijdens een partijbijeenkomst lokale CDA-bestuurders had opgeroepen tot het tonen van meer lef. Wie Van der Stee googelt op internet, stuit namelijk bijna direct op zijn beroemdste oneliner: ‘Wat dit land nodig heeft, is lef’. Waarbij het, door de merkwaardige keelklank waarmee hij de zin uitsprak – volgens essayist Bart Tromp waren hiervoor minstens twee dubbele whisky’s nodig -  ‘lef’ zich meestal liet verstaan als ‘laf’.

Tussen het lef van beide christendemocratische bestuurders zit een opmerkelijke parallel. Van der Stee deed zijn uitspraak tijdens de laatste economische crisis, die van de jaren tachtig. Een periode waarin hij, als minister van Financiën, het begrotingstekort tot astronomische hoogten liet oplopen. In wat Van der Stee van de rest van Nederland vroeg, bleek hij zelf dus niet zo heel erg goed bedreven.

De oproep van Balkenende aan de christendemocratische apparatsjiks vindt eveneens plaats in een tijdperk van kommer en kwel. In een periode van crisis die volgens deskundigen de aard en omvang van een ‘eenvoudige’ economische recessie verre overstijgt. De gevestigde wereldorde wankelt, AZ geeft het in de laatste minuut weg tegen Standard Luik en ook voor het overige lijkt Nederland collectief van het padje. En wat doet in zo’n geval de premier? Hij roept lokale bestuurders op lef te tonen door zich wat minder strikt aan de regels te houden en meer in de geest ervan te handelen.

Da’s inderdaad lef hebben. Immers, is het gros van die regels niet afkomstig van Haagse departementen? Is het niet zo dat het parlement op papier weliswaar de gemeentelijke autonomie belijdt, maar het niet kan nalaten om welke minister dan ook naar de Kamer te roepen als er ergens in een Nederlandse gemeente iets gebeurt dat niet precies past binnen het Haagse denkraam?

Maar helemaal bont maakt hij het met zijn stelling dat zo’n nieuwe handelwijze ook direct ook een antwoord is op de scepsis die onder de bevolking tegenover politiek bestaat. ‘Als wij die slag weten te maken, dan geven we het populisme ook geen kans’. Met andere woorden: waar Den Haag - een enkeling als Pechtold, Halsema en Van der Laan uitgezonderd - geen afdoend antwoord weet te verzinnen op de retoriek van Wilders, moet de oplossing maar van de lagere overheden komen.

Wanneer bij de eerstkomende Kamerverkiezingen de PVV het CDA overvleugelt, heeft dat dus geen gevolgen voor de positie van de premier, maar wel voor de CDA-burgemeester te West Maas en Waal of de christendemocratische wethouder te Twenterand.

Als ik JP was, zou ik er gewoon nog twee nemen en het woord opnieuw proberen uit te spreken. Dan komt het toch een stuk dichter in de buurt.

Ad Burger