Uitdagend, maar uitvoerbaar: als overheid 10% circulair inkopen

Hoe? Zes tips voor inkoopadviseurs.

Als overheid 10% van je inkoop circulair organiseren. Die toezegging deed de Tweede Kamer eind vorig jaar al. Het is een forse, maar haalbare opgave. Vooral door de enorme inkoopkracht van overheden, waarmee zij circulaire oplossingen van de grond kunnen krijgen. “Er is wel ambitie voor nodig. En lef”, stelt adviseur Karlijn Bakker, “om te innoveren, experimenteren en niet te snel resultaten te willen boeken.”

Heel veel producten lenen zich ervoor om circulair in te kopen. Van kantoorinrichting tot ICT. En van catering tot bouw. “Wil je de circulaire inkoop van zo’n product goed regelen, begin dan bij het begin”, adviseert Karlijn. “Denk eerst na over de precieze behoefte die een aankoop gaat invullen. Zo wordt de aanschaf van een pen de wens om iets te noteren. Deze – misschien simpele – constatering creëert ruimte om naar duurzame en circulaire oplossingen te zoeken. Want ‘iets noteren’ kan ook digitaal of auditief.” Zo frame je circulariteit direct in het proces.

Impact bepaalt selectie
Bij de keuze voor een product kijk je als inkoper vervolgens naar de impact die het heeft op milieu, mens en economie. Daarbij zijn onder andere materiaalsoort, productiewijze, logistiek, mate van hergebruik en bijbehorende kosten bepalend. Wat volgens Karlijn ook meeweegt, is de manier waarop een product te koop wordt aangeboden. “Je wilt zo veel mogelijk gebruikmaken van het product zónder het te bezitten. Voor dat gebruik betaal je. Hoe beter de aanbieder de impact op milieu, mens en economie weet in te richten, hoe hoger de circulaire waarde. Dit gaat van de inkoop van een productgerichte service (onderhoudscontract) naar die van een gebruiksgerichte service (productlease) en resultaatgerichte service (outsourcing).”

Centrale inbedding in beleid
Hoe zorg je er nu voor dat circulair inkopen een centrale plek krijgt in je inkoopbeleid? Zes tips voor inkoopadviseurs:

1. Neem in je beleid als doelstelling op dat je in een jaar tijd x producten circulair inkoopt, zodat je die toegezegde 10% haalt.
2. Vergroot je kennis over circulaire innovaties in jouw sector. Laat je bijvoorbeeld inspireren tijdens kennisbijeenkomsten over afval en inzameling, buitenruimte, grond-, weg en waterbouw of gebouwde omgeving.
3. Zet een inkoopkalender op, die je elk kwartaal bekijkt en waaruit je kansrijke projecten filtert.
4. Haak meteen bij de opstartfase van een project aan. Leg dit vast in je beleid en procedures.
5. Stimuleer gedragsverandering bij je medewerkers. Communiceer hiervoor je circulaire ervaringen en successen. Zo wordt bekend bemind.
6. Bouw een businesscase rondom circulair inkopen. Dat brengt transparantie, maakt de kosten versus de baten inzichtelijk en laat de meerwaarde ervan zien.

Experimenteren? Circulaire checklist!
Is circulaire inkoop nog onontgonnen terrein voor je en wil je er eens mee experimenteren? Deze checklist geeft een handige leidraad:

• Ga voor een relatief eenvoudig product dat zich leent voor circulariteit. Met niet te veel verschillende materialen, niet te veel eisen, een beperkt afbreukrisico en voldoende concurrentie. Je moet tenslotte ‘veilig’ kunnen oefenen.
• Schaf een product aan met een levensduur van twee tot vijf jaar. Vaak gaat het bij zo’n product om een acceptabele investering, waardoor ook de eventuele gebruiksperiode overzichtelijk is. En voor de leverancier is de terugverdientijd interessant.
• Bepaal het circulair ambitieniveau van het product: wat moet ermee kunnen gebeuren? Zoals onderhouden en doorgebruiken, hergebruiken en herplaatsen, opknappen en opnieuw maken, recyclen of energie terugwinnen.
• Spreek de vorm van commitment af met de leverancier: wil je een terugkoopgarantie, een product met statiegeld óf geen eigenaar zijn, maar een dienst afnemen?

Support nodig?
Wil je als gemeente of andere overheidsorganisatie je circulair inkoopproces goed inrichten en implementeren? Of circulariteit in je inkoopbeleid inbedden? Onze adviseurs Karlijn Bakker en Niels Ahsmann helpen je hierbij graag.

Blader ook eens door de wegwijzer van MVO Nederland, met veel kennis, tips en voorbeelden.

Lees hier meer over Circulaire economie

Werk maken van circulair inkopen?

Karlijn Bakker BSc, adviseur / 06-27 08 55 08 / k.bakker@kplusv.nl