Negen op tien Nederlanders: sprake van ‘wooncrisis’

Bijna negen op tien Nederlanders (86 procent) vindt dat er sprake is van een crisis op de woningmarkt. Zeven op de tien zeggen dat de standpunten van partijen over wonen (zeer) belangrijk zijn voor hun partijkeuze bij de komende verkiezingen. Sinds augustus 2023 is wonen zelfs het belangrijkste verkiezingsthema. Uit onderzoek van I&O Research in opdracht van Aedes, de vereniging van woningcorporaties, blijkt verder dat één op vijf mensen aangeven niet passend te wonen bij hun inkomen en/of levensfase.

Geen passende woning

Bijna 80 procent van de Nederlanders woont op dit moment passend bij hun inkomen en levensfase. Een vijfde geeft aan niet passend te wonen. Acht procent geeft aan niet passend te wonen en actief op zoek te zijn naar een andere woning. Zes procent woont niet passend maar is niet op zoek naar een andere woning, omdat dat volgens hen geen zin heeft. Onder de mensen die bij hun ouders wonen geeft bijna de helft aan niet passend te wonen. Ook mensen die jonger zijn dan 40 (29%) en bewoners van stedelijke gebieden (een kwart) geven vaker aan dat zij niet passend wonen.

Van de mensen die actief op zoek zijn naar een woning (8%) ondervindt de helft veel problemen. Een even grote groep geeft aan helemaal niet te zoeken, omdat zij denken dat dat geen zin heeft. Mensen die niet passend wonen willen vooral betaalbare huurwoningen tot 808 euro per maand en koopwoningen tot 400.000 euro. Een respondent verwoordt het als volgt: “Veel te duur, veel te hoge inkomenseisen en weinig tot niks beschikbaar.”

Grond moet betaalbaar zijn voor corporaties

Acht op de tien mensen vinden dat gemeenten en vastgoedontwikkelaars grond tegen een betaalbare prijs ter beschikking moeten stellen voor de bouw van sociale huurwoningen.
Ruim tweede derde (69%) van de Nederlanders vindt het neerzetten van flexwoningen een goed idee voor starters en spoedzoekers. De stellingen “Overheden moeten makkelijker bouwlocaties kunnen aanwijzen zodat sneller nieuwe huizen neergezet kunnen worden” en “in iedere gemeente moet minimaal 30 procent van de woningen een sociale huurwoning zijn” kunnen ook bij de meerderheid (respectievelijk 62% en 61%) op steun rekenen.

Corporaties belangrijk, brede rolopvatting woningcorporaties gewenst

Woningcorporaties ofwel woningbouwverenigingen verhuren huizen tot zo’n 808 euro per maand, de zogeheten sociale huurwoningen. Ze hebben ook de taak om wijken en buurten leefbaar te houden en om de huizen energiezuinig en duurzaam te maken. Negen op tien Nederlanders vinden het belangrijk dat er woningcorporaties zijn. Het zorgen voor voldoende woningen voor mensen met een laag inkomen wordt gezien als de belangrijkste taak. Verder ondersteunt een grote groep Nederlanders een brede rolopvatting van woningcorporaties. Hierbij gaat het om het bouwen van seniorenwoningen met zorgvoorzieningen (driekwart is het hier mee eens) en middenhuurwoningen (twee derde ondersteunt dit) en het verhuren van woningen aan mensen (zoals onderwijzers, verpleegkundigen of politiemensen) die meer dan de huidige inkomensgrens verdienen (bijna de helft ondersteunt dit). Twee derde van de Nederlanders wil niet dat statushouders voorrang krijgen op een sociale huurwoning als daardoor de wachtlijsten voor andere woningzoekenden oplopen. Ruim twee derde (71%) is het eens met huurkortingen voor huurders met een woning die nog niet voldoende verduurzaamd is. De huurtoeslag voor huurders met een laag inkomen wordt door 62 procent ondersteund. Een even grote groep wil dat woningcorporaties meer investeren in de leefbaarheid van wijken.

Welke woningen moeten corporaties bouwen?

Driekwart van de Nederlanders (76%) vindt dat woningcorporaties meer woningen moeten bouwen die geschikt zijn voor ouderen (seniorenwoningen gecombineerd met zorgvoorzieningen). Daarnaast vindt twee derde dat woningcorporaties meer mogelijkheden moeten krijgen om middenhuurwoningen (tussen 808-1.100 euro per maand) te bouwen.

Waar moeten we bouwen?

De keuze voor bouwlocaties blijkt lastig. Bijna een kwart van de respondenten vindt dat Nederland te vol is om extra te bouwen, ongeveer de helft is het daar niet mee eens. Het bouwen van woningen ten koste van natuurgebieden vindt 15 procent een acceptabele optie. Het bouwen ten koste van open ruimte in de stad kan op iets meer instemming rekenen (25%). De meeste steun is er voor bouwen ten koste van landbouwgrond (41%).

Om meer woningen te realiseren wordt het verbouwen van bestaande kantoren tot woningen (82%) genoemd als beste manier om woningen te realiseren. Verder zijn “hoogbouw op bedrijventerreinen” (53%) en het “toevoegen vaneen straat of wijk aan de rand van iedere stad en dorp” (45%) veel genoemd als opties om woningen te realiseren. Een van de respondenten geeft aan: “De enige oplossing is in de hoogte bouwen op plekken waar nu al bebouwing staat. Blijf van het laatste stukje natuur af.”

Onderzoeksverantwoording

I&O Research voerde dit landelijk representatieve onderzoek uit onder 2.260 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Alle deelnemers zijn afkomstig uit het I&O Research Panel. Het onderzoek vond plaats van 5 t/m 13 oktober 2023.

De onderzoeksresultaten zijn gewogen op leeftijd, stedelijkheid en woonsituatie. Daarmee zijn de resultaten representatief voor kiesgerechtigde Nederlandse inwoners (18+), voor wat betreft deze achtergrondkenmerken. Bij onderzoek is er sprake van een betrouwbaarheidsinterval en onnauwkeurigheidsmarges. In dit onderzoek gaan we uit van een betrouwbaarheid van 95 procent. Bij een respons van n=2.260 en een uitkomst van 50 procent is er sprake van een foutmarge van plus of min 2,0 procent.