Transparante participatie regionale energiestrategie Noord-Holland

De participatie en communicatie over de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 voor de twee energieregio’s in Noord-Holland zijn op een gestructureerde en transparante manier aangepakt. Een meerderheid van de professioneel betrokkenen toont waardering voor het proces. Dit blijkt uit een enquête van I&O Research onder circa 150 ambtenaren, bestuurders en volksvertegenwoordigers, stakeholders en inhoudelijke professionals die bij het proces waren betrokken. Daarnaast blijkt dat ruim de helft van de inwoners van Noord-Holland in meerdere of mindere mate op de hoogte is van het aanwijzen van zoekgebieden voor zonneweides en windmolens. Een op de zeven inwoners wist dat ze hierover konden meepraten. Het onderzoek is september tot november 2021 door I&O Research uitgevoerd op verzoek van Provinciale Staten van Noord-Holland en een aantal gemeenteraden in beide energieregio’s.

Mogelijkheid mening te geven bekend bij een op de zeven inwoners

Aan de totstandkoming van de RES in de twee energieregio’s zijn in totaal meer dan 1200 ambtenaren, bestuurders en volksvertegenwoordigers, stakeholders en adviseurs betrokken in de zes verschillende fasen van het proces. Daarnaast hebben gemeenten hierover gecommuniceerd met hun inwoners en lokale bijeenkomsten georganiseerd. Hieraan hebben naar schatting 2.500 inwoners meegedaan. Uit de inwonersenquête blijkt dat één op de zeven inwoners in Noord-Holland wist dat ze zelf hun mening over de RES konden geven. De ervaringen van deelnemers aan de lokale bijeenkomsten zijn in het kader van dit onderzoek niet nader onderzocht. Wel is duidelijk dat gemeenten op uiteenlopende wijzen invulling hebben gegeven aan de lokale participatie.

Verschil tussen waardering proces en uitkomst

Hoewel een meerderheid van professioneel betrokkenen en stakeholders tevreden is over het proces, is er een groep bij wie de verwachtingen over deelname niet is waargemaakt. Minder dan de helft van de betrokkenen is tevreden over de mate waarin hun inbreng terug is te zien in de uiteindelijke plannen. Dit geldt vooral voor volksvertegenwoordigers, bewonersorganisaties, ondernemersverenigingen en andere belangenvertegenwoordigers. Ambtenaren en personen die op professionele basis een inbreng leverden zijn hierover beter te spreken.

Brede belangstelling voor vervolg

Er is zowel onder professionals en overheden als inwoners veel belangstelling om deel te nemen aan het vervolgtraject van de RES. Ruim één op de drie inwoners van Noord-Holland die aan het onderzoek heeft meegedaan, zegt in de toekomst graag betrokken te willen worden bij het bepalen van de exacte locaties voor het opwekken van duurzame energie. Hoewel niet iedereen de daad bij het woord zal voegen, stelt dit de energieregio’s en de betrokken gemeenten wel voor enkele uitdagingen.

Concretiseringsfase RES wordt grootschaliger en intensiever

Uit een expertsessie die in het kader van het onderzoek is gehouden, kwamen in dat verband enkele aandachtspunten naar voren. De programma-organisatie en gemeenten dienen voorbereid te zijn op een veel grotere belangstelling van de kant van inwoners en wellicht ook de media. Dit vraagt om een participatieopzet en -methode die aan grote groepen belangstellenden een platform bieden. Er zullen naar verwachting ook mensen gaan deelnemen die niet bij de totstandkoming van RES 1.0 betrokken waren. Zij brengen mogelijk nieuwe vragen en discussiepunten in, waarbij mogelijk reeds genomen besluiten opnieuw ter discussie gesteld worden. De intensiteit van de discussie zal naar verwachting toenemen omdat het straks niet langer gaat om zoekgebieden, maar om concrete locaties. Tijdens de concretiseringsslag kan het ‘not in my backyard’ gevoel sterker gaan opspelen. Het is daarom extra belangrijk om transparant te zijn over de fase waarin het proces zich bevindt en de keuzes die al reeds zijn gemaakt in de RES 1.0. Om het draagvlak te vergroten kan het helpen de dilemma’s binnen de planvorming inzichtelijk te maken voor de verschillende belanghebbenden.

Hierbij is het van belang rekening te houden met andere ontwikkelingen en problematiek in het projectgebied. Het opwekken van zonne- en windenergie heeft raakvlakken met andere uitdagingen in het gebied, zoals woningbouw, economische ontwikkeling, landbouw en natuur. Het succes van het vervolgtraject is mede afhankelijk van de mate waarin deze zaken in de communicatie met inwoners, omwonenden en belanghebbenden voldoende meegenomen worden.

Het onderzoek bestond uit de volgende onderdelen:

Deskresearch: Bestudering van documenten over het totstandkomingsproces van de RES 1.0.
Interviews met de programmaorganisatie en stakeholders die nauw bij de uitvoering waren betrokken en/of zicht hadden op de uitvoering van het proces in beide regio’s.
Online enquête onder deelnemers aan het participatieproces, waaronder overheden, samenwerkingspartners, stakeholders, belangenvertegenwoordigers en initiatiefnemers.
Online enquête onder inwoners van Noord-Holland, op basis van een representatieve steekproef van 3.331 leden van het I&O Researchpanel.
Media-analyse: Analyse van de berichtgeving over het RES-proces.
Expertmeeting: In een sessie met een achttal experts zijn de belangrijkste uitkomsten en conclusies geduid en aanbevelingen geformuleerd.

U vindt hier het persbericht Energieregio’s van Noord-Holland.
U vindt hier het volledige rapport.