Snelle vrede in ruil voor landopgave Oekraïne?

Europeanen zijn verdeeld over de vraag of Oekraïne land moet opgeven in ruil voor een snelle vrede met Rusland. In Nederland is hier duidelijk minder steun voor dan gemiddeld. Dit blijkt uit onderzoek van Euroskopia dat gehouden is in negen EU-lidstaten. Voor Nederland participeert I&O Research, de Volkskrant is de vaste mediapartner.

Het is inmiddels tien maanden geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Voorlopig lijkt het er niet op dat het conflict snel zal worden beslecht. Ondanks dat Oekraïners er weinig voor voelen[1] wordt soms door commentatoren gepleit voor de zogeheten ‘land voor vrede-oplossing’[2]. Hiermee wordt bedoeld dat Oekraïne land moet opgeven aan Rusland om zo een snelle vrede tussen de landen tot stand te brengen.

Ongeveer de helft (48%) van de Europeanen[3] staat achter deze strategie, terwijl een derde (32%) dit verwerpt. Opvallend is dat Nederland sterk afwijkt van andere Europeanen op dit vlak. Een kwart (27%) van de Nederlanders steunt deze oplossing, terwijl 45 procent tegen is. Alleen in Polen denkt men hier ongeveer hetzelfde over. Duitsers (60% voor) en Oostenrijkers (64%) pleiten het vaakst voor deze controversiële oplossing.

Nederlanders zijn ook relatief vaak (54%) van mening dat ook na de oorlog geen gas meer moet worden geïmporteerd uit Rusland. Alleen Polen (59%) zijn de mening nog vaker toegedaan. Het Europees gemiddelde is 46 procent. Grieken en Oostenrijkers vinden in de meerderheid dat het importeren van Russisch gas na een akkoord weer zou moeten kunnen.

Nederlander vaker tevreden over optreden regering omtrent energie dan andere Europeanen

Bij de laatste zetelpeiling schreven we dat de ruime meerderheid (72%) van de kiezers ontevreden is over de regering. Toch zagen we een lichte kentering: meer mensen waren tevreden dan de twee maanden daarvoor. Die toegenomen tevredenheid was vooral het gevolg van het prijsplafond en de energietoeslag die waren ingevoerd om de stijgende kosten voor energie te compenseren.

Uit dit onderzoek blijkt dat, vergeleken met andere Europeanen, Nederlanders relatief tevreden zijn over het optreden van de regering op dit thema. Bijna vier op tien (37%) zeggen tevreden te zijn, terwijl 38 procent ontevreden is. Dit verschilt sterk van het Europees gemiddelde: 25 procent tevreden, 48 procent ontevreden.

Nederlanders zeggen ook duidelijk minder vaak (32%) dan gemiddeld (48%) dat zij ‘in sterke mate’ last hebben van de gestegen energieprijzen.

Is er een verband?

Dit roept de vraag op of deze twee zaken met elkaar in verband staan. Is het zo dat de roep om territorium op te geven  groter wordt als de energieprijzen burgers harder raken? Het zou kunnen dat Europeanen die veel last hebben van de gestegen prijzen een snelle vrede met Rusland bepleiten zodat er weer goedkoop gas uit Rusland kan worden geïmporteerd en Europese huishoudens wat meer financiële ruimte krijgen.

Grosso modo lijkt er inderdaad een verband te zijn: van de Europeanen die in sterke mate last hebben van de energieprijs is 54 procent voor een ‘snelle vrede’. Onder Europeanen die hier minder last van hebben is 44 procent voor.

In de meeste landen zien we dat dit effect bestaat al geldt dit niet voor Italië en Spanje. In Frankrijk en Portugal is het effect zwak, terwijl in andere landen een duidelijkere samenhang bestaat.

Dat er een samenhang bestaat tussen deze twee variabelen hoeft niet te betekenen dat er ook een causaal verband is. Met andere woorden: het is niet gezegd dat zodra iemand meer last krijgt van de energieprijzen hij/zij voorstander wordt van een snelle vrede in ruil voor opgave van territorium door Oekraïne.

Voorts is het uiteraard zo dat nationale omstandigheden, zoals de mate van afhankelijkheid van Russisch gas, het verband tussen de uitkomsten sterk beïnvloeden.

Onderzoeksverantwoording

Dit onderzoek is uitgevoerd door Euroskopia, een collectief van acht Europese onderzoekbureaus, onder 9.000 burgers uit negen landen. Deze populatie (inwoners van Spanje, Italië, Frankrijk, Duitsland, Polen, Griekenland, Portugal, Griekenland, Oostenrijk en Nederland) omvat 76 procent van de inwoners van de EU-lidstaten. Voor Nederland participeert I&O Research in Euroskopia en is de Volkskrant de vaste mediapartner.

Onderzoeksmethode: mixed mode CATI-CAWI. In Nederland (I&O Research) was de steekproef (n=1.031) afkomstig uit het I&O Research Panel.

De steekproeven zijn gestratificeerd (gewogen) op regio, leeftijd en geslacht. De samengestelde gemiddelde percentages zijn ook gewogen op het inwonersaantal van het land zodat de mening van iedere inwoner uit de deelnemende landen even zwaar meetelt.

Onderzoeksperiode: 28 november tot 12 december 2022
Onnauwkeurigheidsmarge: +/- 3.1%.
Deelnemende bureaus aan Euroskopia zijn:

• Sigma Dos (Spanje)
• SWG (Italie)
• Opinionway (Frankrijk)
• Insa-Consulere GmbH (Duitsland en Oostenrijk)
• Institute for Social Research and Market IBRIS (Polen)
• Pitagórica (Portugal)
• Prorata (Griekenland)
• I&O Research (Nederland)

[1] https://www.wsj.com/articles/in-new-poll-89-of-ukrainians-reject-ceding-land-to-reach-peace-with-russia-11656504002

[2] https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/the-partition-of-ukraine-would-only-encourage-putins-imperial-ambitions/

[3] Een gewogen gemiddelde van de negen deelnemende landen: Italië, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Oostenrijk, Portugal, Polen, Griekenland en Nederland.