Jongeren positief over prijsverhoging op tabak

Een ruime meerderheid van de jongeren vindt de prijsstijging van tabak een goede manier om te voorkomen dat leeftijdgenoten beginnen met roken.

Op 1 april 2020 is er een accijnsverhoging op tabak ingevoerd en werd een pakje sigaretten 1 euro duurder. Een ruime meerderheid van de jongeren (82%) tussen de 12 en 18 jaar vond de prijsstijging een goede manier om te voorkomen dat leeftijdgenoten beginnen met roken. Ook dacht driekwart dat deze verhoging jongeren stimuleert om te stoppen met roken. De eigen gezondheid is de belangrijkste reden om niet te beginnen met roken, maar ook laat het onderzoek zien dat roken onder de meeste jongeren geen positief imago heeft; een kleine meerderheid is zelfs voor een verbod op sigaretten in plaats van het duurder maken.

Vóór deze ingevoerde accijnsverhoging heeft I&O Research een onderzoek uitgevoerd onder 1.008 jongeren in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (voorheen Alliantie Nederland Rookvrij).

Hogere prijs zorgt voor minder rokende jongeren

Vóór de accijnsverhoging vond bijna de helft van de jongeren € 7 een goede prijs voor een pakje sigaretten. Een groot deel van de jongeren die € 7 geen goede prijs vond, gaf aan dat zij de huidige prijs te laag vinden. Een groter aandeel van de jongeren (71%) vond het een goed idee als de prijs van een pakje sigaretten op 1 april 2020 naar € 8 zou gaan. Jongeren vonden de belangrijkste redenen om sigaretten duurder te maken het voorkomen dat jongeren beginnen met roken en het stimuleren te stoppen met roken, respectievelijk 82 en 71 procent van de jongeren noemde dit.

Tekst loopt door onder figuur.

Gezondheid belangrijkste reden om niet te roken

Jongeren gaven aan wat voor hen de belangrijkste redenen zijn om niet te (gaan) roken. Hieruit blijkt dat de meest voorkomende redenen zijn: “het is ongezond” en “je gaat eerder dood”, op afstand gevolgd door de hoge kosten. Rokende jongeren noemen significant vaker andere lichamelijke effecten zoals “je gaat er van hoesten”, maar ook dat je er gele tanden van krijgt.

Roken heeft geen stoer imago

Voor een groot deel van de jongeren heeft roken geen goed imago; een meerderheid van de heeft liever geen relatie (85 procent van de 12-15 jarigen) of seks (66 procent van de 16-18 jarigen) met iemand die rookt. Ook vinden de meesten het niet stoer: 80 procent vindt het niet stoer als jongens en meiden roken. Onder rokers is dit 41 procent en onder niet-rokers 88 procent.

Rokers haken af bij € 10

Onderstaande figuur laat de prijs zien die rokende jongeren niet meer bereid zijn te betalen voor een pakje sigaretten. Meer dan de helft van de rokers (59%) haakt af als de prijs van een pakje sigaretten € 10 wordt. Dit neemt toe naar acht op de tien jongeren bij € 13 en 90 procent van de rokers haakt af bij € 15 per pakje sigaretten.

Een ruime meerderheid (84%) van de rokers gaf op basis van hun koopfrequentie en de (oude) prijs van afgerond € 7 voor een pakje sigaretten maximaal € 364 uit per jaar. Wanneer deze rokers hun rookgedrag na de accijnsverhoging niet hebben aangepast geven zij nu maximaal € 416 per jaar uit. Jongeren die elke dag een pakje sigaretten rookten, zouden per jaar € 2.555 besparen als zij zouden stoppen met roken, dit betrof 5 procent van de rokende jongeren. Deze jongeren geven na de accijnsverhoging gemiddeld € 2.920 per jaar uit als zij hun rookgedrag niet aanpassen. Als jongeren stoppen met roken, geven ze hun geld het liefst uit aan (merk)kleding (19%), uitgaan (17%) of een scooter (16%).

Tekst loopt door onder figuur.

Sociale relaties vs. roken

Over het algemeen vinden rokers sociale relaties belangrijker dan roken. Zo geeft 43 procent aan niet meer te roken als iemand in zijn naaste omgeving (ernstig) ziek zou zijn. Een vergelijkbaar deel (41 procent) zegt te stoppen met roken als hij of zij verkering krijgt met iemand die niet rookt. Ongeveer de helft van de rokers (54 procent) kiest liever voor een maand niet roken dan voor een maand niet met vrienden afspreken. Echter, een even groot deel (55 procent) geeft aan dat het niet lastig is om verkering te krijgen als je rookt.

Helft is voorstander van verbod op sigaretten

Meer dan de helft van de jongeren vindt dat sigaretten beter helemaal verboden kunnen worden in plaats van het duurder te maken. Rokers zijn hier – logischerwijs –   minder vaak een voorstander van, maar nog steeds staat een derde hier positief tegenover. Meer jongeren tussen de 12 en 15 jaar zijn voorstander van een verbod op sigaretten dan 16-plussers; respectievelijk 60 procent en 49 procent van hen ziet dit zitten.

Tekst loopt door onder figuur.

Verantwoording

Voor dit onderzoek is in opdracht van Gezondheidsfondsen voor Rookvrij een online vragenlijst uitgezet onder 1.008 jongeren van 12 tot en met 18 jaar in het panel van Dynata en het I&O Research-panel. Het onderzoek werd uitgevoerd van woensdag 5 februari tot en met woensdag 12 februari 2020. Het grootste deel van de deelnemers (75%) is afkomstig uit het Dynata-panel (n=750) en het overige deel vanuit het I&O Research-panel (n=258). De meesten zijn benaderd via hun ouder(s)/verzorger(s), jongeren van 16 jaar en ouder (en jongeren uit het I&O Research-panel) zijn rechtstreeks benaderd.

Op de data van de jongeren is een weging toegepast naar leeftijd en geslacht van de jongere en naar opleidingsniveau en rookgedrag van de ouders. Dit betekent dat de verhoudingen binnen deze kenmerken zijn teruggebracht naar de werkelijk bestaande verhouding. Onder- en bovengemiddelde groepen worden dus opgehoogd enverlaagd. Op deze manier zijn de resultaten representatief voor jongeren in de leeftijdvan 12 tot en met 18 jaar.

Meer weten?

Download hier het uitgebreide rapport als PDF.

Contact

Roy van der Hoeve, Senior onderzoeker

020-308 48 54 / r.vander.hoeve@ioresearch.nl

Aryanne van ‘t Veld – van Delft, Onderzoeker

053-200 52 42 / a.van.t.veld@ioresearch.nl