Het Bonita-Diner

Hij breekt het schouderblad van zijn zoon. Laat ‘m vervolgens doodvriezen. Wil het lijk in stukjes zagen met de lintzaag van zijn vrouw. Maar vindt dat, als de zaag halverwege is, toch geen goed idee. Beter het lijk in stukken hakken met een bijl. Vervolgens verbergt hij de restanten in een bos in België.

Wat is deze persoon van beroep?

U raadt het al, dit is het typische profiel van een Minister van Onderwijs.

Nog zo een: uw zoon vermoordt een zwerver. U bent de enige die dit weet. Uit carriere-technische overwegingen besluit u de moord niet door te geven aan de politie, maar uw zoon te beschermen. En die zwerver? Ach die was toch de moeite niet waard.

Typisch voor het profiel van een aanstormend Minster President.

Onwaarschijnlijk? Niet als we twee bestsellers van de afgelopen jaren mogen geloven: Bonita Avenue van Peter Buwalda en Het Diner van Herman Koch. En ik heb het idee dat dit beeld een uitvergroting is van de gedachte van veel journalisten, schrijvers en andere opiniemakers: als je politieke ambities hebt, deug je per definitie niet. Sterker nog, moet er wel een behoorlijk steekje aan je los zitten. Of is je morele ontwikkeling in ieder geval ver achtergebleven bij wat wenselijk zou zijn.

Het beeld dat ik als ambtenaar heb gekregen van veel politici is juist het tegenovergestelde: ze deugen stuk voor stuk. En de paar rotte appeltjes die er tussen zitten, zijn vaak zo dom, dat ze zichzelf onmogelijk maken.

Daarnaast merk ik ook dat politici goed zijn in toneelspelen. Het beeld dat ze van zichzelf creëren in de media, is vaak anders dan wanneer je ze meemaakt in de beslotenheid van hun kantoor. Dan zijn ze vaak menselijker, kwetsbaarder en verstandiger. 

Zorgelijk is dat Bonita Avenue en Het Diner en zulke bestsellers zijn. Ze vertolken toch het boze, paranoide onderbuikgevoel dat er op dit moment bij een deel van de bevolking is terug te vinden. Het lukt de échte politici niet verbinding te leggen met dit deel van de bevolking. En daarom verworden ze tot de morele karikaturen uit deze bestsellers. En niet tot de samenbindende voorgangers waar Nederland op zit te wachten.

Paul Lensink