Haagse feestjes

Prinsjesdag is de dag van de rijksbegroting en de Gouden Koets. Den Haag is andermaal het decor van talloze lobbypartijen en politieke borrels. Wie komen daar, hoe kom je er en waar moet je écht geweest zijn.

 

Bij een première horen feestjes en partijtjes - in Hollywood, Milaan of Den Haag. Overal in de residentie wordt op de premièredag van de rijksbegroting geborreld en gebabbeld, verdringen demovers & shakerszich in zweterige zaaltjes en aan lopende buffetten en organiseren banken exclusieve cliëntendagen. Iedereen die ertoe doet onder de Haagse stolp of naar iemand op zoek is die ertoe doet, beweegt zich op Prinsjesdag op en rond het Haagse Plein. Zo ook de woordvoerster van de Brabantse gedeputeerde Cora Steffens-Van Nieuwenhuizen, Sonja van der Graaf. Natuurlijk, ze komt naar Den Haag omdat haar partner Kamerlid is, maar als woordvoerder van het bedrijvige Brabant valt er op Prinsjesdag ook volop te lobbyen. Want waar ze kijkt: overalbig shots– een walhalla voor voorlichters met een boodschap. Van der Graaf: ‘Je ziet bekende mensen uit het veld en je kunt ze vertellen wat je belangrijk vindt en waarmee we in het provinciehuis bezig zijn. Hoe denken politici en ondernemers over onze plannen en wat moeten we doen om ze te interesseren.’

 

De ‘feestdag van de democratie’, zoals CDA-Kamerlid en woordvoerder binnenlands bestuur Jan Schinkelshoek Prinsjesdag noemt, begint stemmig om half tien (stipt!) in de Grote Kerk aan Rond de Grote Kerk 12. We zijn allemaal uitgenodigd, maar het zijn de leden van het kabinet, van de Kamers, Raad van State en het Haagse stadsbestuur die het beeld in de kerkbanken bepalen. Thema van de ‘interlevensbeschouwelijke bijeenkomst’ dit jaar is ‘Geloven in Mensenrechten’. Als dat drie kwartier later achter de rug is, gaat ieder zijns weegs. De een wandelt naar de Ridderzaal op het Binnenhof, de ander naar de Kloosterkerk aan het Lange Voorhout 4. Als hij of zij daar welkom is natuurlijk. Vanaf een podium kunnen de honderdeninvitésvan de gemeente Den Haag genieten van de Gouden Koets die later op de dag langsratelt. Al dan niet met oranjebittertje in de hand is dit de eerste gelegenheid voor de uitgenodigde ondernemers om het kabinetsbeleid onder de loep te nemen en het edele netwerken rustig aan te vatten. ‘Ik denk dat ik hier heel nuttig een dik uur kan doorbrengen want Wassenaar en Den Haag doen veelzaken met elkaar en met mijn collega-burgemeester en bijna alle wethouders heb ik intensief contact. Maar er zijn in die hoek ook wel andere adressen waar het goed toeven is. Ik ben nu ook door de Rabobank op de Korte Vijverberg uitgenodigd, en met die bank doe ik met mijn gemeente goede zaken’, aldus de Wassenaarse burgemeester en oud-Kamerlid Jan Hoekema.

 

Bankiers

 

Aan de overkant van de Kloosterkerk is trouwens nog een leuk adresje, maar of Hoekema daar met zijn 84.000 euro per jaar welkom is? Op het Lange Voorhout 5 in theater Diligentia ontvangt Van Lanschot Bankiers zijn bijzondere klanten. Doen de bankiers uit Den Bosch al 28 jaar. Overal langs de route van de Gouden Koets organiseren bedrijven en banken op deze feestdag trouwens bijeenkomsten voor hun beste klanten en relaties – luisteren naar sprekers, een praatje maken, drankje drinken, hapje eten en daarna koets-kijken. Hanso Idzerda is binnen de Raad van Bestuur van Van Lanschot verantwoordelijk voor de Prinsjesdagbijeenkomst. Idzerda: ‘We waren de eerste financiële instelling die op Prinsjesdag iets organiseerde voor zijn cliënten en het zou ons zeer kwalijk worden genomen als we daarmee stopten. De begroting is zeer relevant voor onze cliënten. We nodigen twee typen cliënten uit: bestuurders van institutionele beleggers en vermogende cliënten. Jaarlijks versturen we vijfhonderd uitnodigingen. Veel meer cliënten zijn geïnteresseerd, maar Diligentia kan gewoon niet meer mensen herbergen en we willen wel dat onze gasten zich vrij kunnen bewegen. Bij ons geen gezweet en gedrang. En zo houden we het ook nog exclusief.’

 

De genodigden kunnen voor de middag luisteren naar Lars Dijkstra van Kempen Capital Management, die het zal hebben over ‘de wereldeconomie en financiële markten tot de volgende Olympische Spelen’, en naar hoogleraar Sylvester Eijffinger die zal vertellen wat er wél in de miljoenennota had moeten staan. De lunch is niet copieus, dus geen kreeftenpoten en foie gras, maar gewoon bitterballen en haring en sushi voor de internationale klanten. Idzerda: ‘En daarna naar de koningin zwaaien. Onze gasten doen dat graag. De koningin zwaait altijd terug.’

 

Climax

 

Als de Troonrede is afgestoken, het koffertje overhandigd, de Gouden Koets is opgeborgen en de dag in theater Diligentia op zijn einde loopt, begint in perscentrum Nieuwspoort aan de Lange Poten 10 de grote Prinsjesdagborrel. De climax van de dag en een must voor iedereen die het politieke spel speelt – landelijke, regionale en plaatselijke politici, maatschappelijke organisaties, ondernemers, lobbyisten, voorlichters, journalisten. ‘Daar moet je écht zijn’, zegt de woordvoerster van GS in Brabant Sonja van der Graaf. Jammer alleen dat iedereen dat vindt. De door VNO-NCW georganiseerde politieke markt is mateloos populair. ‘Eigenlijk zou je er niet naartoe moeten gaan, want je kunt geen kant op. Het is te warm, te vol en te veel. Maar ja, iedereen is er wel. Je hoort nog eens wat. Door de hapjes en drankjes heen is het nuttig’, meent Kamerlid Jan Schinkelshoek. ‘Belangenorganisaties weten dat ze de aandacht niet moeten versnipperen en komen allemaal naar deze nieuwsmarkt. Lobbyisten hebben een lijstje bij zich met de namen van politici met wie ze even een praatje moeten maken. Ze doen het voorwerk om later, tijdens de begrotingsbehandeling, een goede lobby te kunnen organiseren’, aldus Schinkelshoek.

 

PvdA-Kamerlid Attje Kuiken was vorig jaar nog een groentje in het parlement en liet de Prinsjesdagborrel schieten. ‘Grote fout, heb ik mij laten vertellen’, zegt ze nu. ‘Ik heb begrepen dat ik daar naartoe moet, dus dat zal ik dit jaar ook doen. Natuurlijk omdat het gezellig kan zijn maar ook omdat ik nuttige contacten kan leggen. Ik ben niet bang om besprongen te worden door lobbyisten. Er lopen zoveel belangrijke mensen rond.’ Let trouwens op Kuiken in de Ridderzaal. Haar door een kunstenares ontworpen hoed wordt de hit van Prinsjesdag.

 

Ideale plek

 

De exclusieve Prinsjesdagborrel (aanvang: 15.30 uur) in Nieuwspoort is een happening die ook de gewone sterveling niet ontgaat. Net als bij de Oscaruitreiking in het Kodak Theater op Hollywood Boulevard vergapen de dagjesmensen zich bij Nieuwspoort aan de Lange Poten achter dranghekken aan de sterren. ‘Heb jij al JP gezien? Ik niet, maar wel Frits Wester. Wie is die kwibus met dat pinkelhoutje trouwens.’ Net als bij de Prinsjesdagbijeenkomst van Van Lanschot Bankiers is de belangstelling voor de Prinsjesdagborrel vele malen groter dan de capaciteit. ‘Wat tien jaar geleden klein begon, is uitgegroeid tot een groot evenement met negenhonderd gasten. Iedereen wil erbij zijn’, zegt algemeen directeur van organisator VNO-NCW Niek Jan van Kesteren.

 

‘Het is een ideale plek voor lobbyisten en ondernemers van MKB-Nederland en VNO-NCW om politici te ontmoeten. Iedereen weet dat en dus krijgen we twee keer zoveel aanmeldingen als we kunnen honoreren. Omdat het een ontmoeting is tussen het bedrijfsleven en de politiek, met de journalistiek als intermediair, is dat ons eerste selectiecriterium. We krijgen veel aanmeldingen van de lokale overheden en provincies. Daar moeten we dan wel eens de grens trekken’, aldus Van Kesteren. Jan Schinkelshoek zal het trouwens niet lang maken in Nieuwspoort, hem wacht nog het traditionele CDA-feestje voor Kamerleden en hun partners, dit jaar ten huize van oud Shell Nederland president- directeur en huidig Eerste Kamerlid Rein Willems.

 

Praatje

 

Het is Brabant gelukt om toegang te verkrijgen tot het lobbywalhalla in Nieuwspoort. En dat is maar goed ook, want er is werk aan de winkel. De regio Eindhoven lijdt aan een verkeersinfarct en ‘s lands decision makers moeten dat weten. Provincie-voorlichtster Sonja van der Graaf: ‘Ik hoef mijn gedeputeerde op zo’n middag echt niet te begeleiden, ze kent de weg inmiddels wel, maar ik wil er wel voor zorgen dat ze ergens op de dag voor de camera staat of met journalisten praat. Het is vooral aan mij om tijdens die borrel een praatje te maken met journalisten en ze te interesseren voor ons verhaal. Ze moeten weten dat de rondweg van Eindhoven een hel is.’

 

Praatjes maken op zo’n receptie is, we weten het allemaal, nog knap lastig. Van der Graaf: ‘Waar heb je het over, hoe begin je? Als je onzeker bent, kun je daarover een boekje lezen, ‘Een praatje maken, hoe doe je dat’. Maar zo moeilijk is het niet. Als je iemand wil spreken die jou niet kent, beweeg je je langzaam in zijn of haar richting. Op de schouder tikken is not done. Je laat het gewoon gebeuren. Je zegt wie je bent en wat je doet en dat vraag je ook aan de ander. Je begint een kletspraatje over Prinsjesdag en dan kom je vanzelf op het onderwerp dat je wilt aansnijden, namelijk dat het belangrijk is voor Den Haag om niet alleen in de Randstad maar ook om in Brabant te investeren. Je moet een click met iemand kunnen hebben én het ook niet alleen bij Prinsjesdag laten.’ Voor de ‘verdieping’ organiseert Brabant daags na Prinsjesdag in Nieuwspoort het traditionele Prins- jesdagontbijt voor Brabantse Kamerleden. Om 8 uur verzamelen voor een heuse koffietafel met worstenbroodjes.

 

De Prinsjesdagborrel van VNO-NCW eindigt officieel om 17.00 uur. ‘Als je daar niet goedgemutst vandaan komt, ben je een knappe jongen’, vat burgemeester Jan Hoekema de stemming op Het Plein rond etenstijd samen. Hij is op de fiets, dus dat stemt gerust. Als er nog niet voldoende bitterballen zijn genuttigd, kunnen degenen die de drukte willen ontvluchten een hapje eten in een restaurant aan Het Plein. De politici die de smaak te pakken hebben, hoeven maar door de Korte Houtstraat te lopen om in het Atrium van het Haagse gemeentehuis aan het Spui 70 te belanden. Daar vergast burgemeester Jozias van Aartsen Kamerleden, leden van het kabinet en aanhang op een lopend buffet. Aanvang 17.30 uur! Het Bredase Kamerlid Attje Kuiken schuift ook aan in de rij. Wat ze trouwens vorig jaar niet deed. ‘Iedereen die iets is of iemand kent die iets is, komt daar, hoor ik’, aldus Kuiken. Krijgt ze weer commentaar over haar Ridderzaalhoed. Voldaan kuiert het gezelschap dan rond kwart voor acht naar de Anton Philipszaal van het Lucent Danstheater op het Spuiplein 150 voor het traditionele Prinsjesdagconcert van het Residentieorkest. Op het programma staat de ouverture in c klein die Johannes Verhulst in 1839 bij de Gijsbrecht van Aemstel schreef. Verzucht Jan Schinkelshoek: ‘En dan ben je afgedraaid. Er zijn minder zware dagen in Den Haag.’ 

 

Diligentia serveert Eijffinger

 

Vorig jaar wisten ze oud-minister Gerrit Zalm van Financiën te strikken, dit jaar is de Tilburgse econoom Sylvester Eijffinger de keynote-spreker op de traditionele Prinsjesdagbijeenkomst van Van Lanschot Bankiers in het Haagse theater Diligentia. Drie kwartier lang zal de hoogleraar de ongeveer vijfhonderd genodigden bijpraten over wat er eigenlijk in de begroting voor 2009 had moeten staan. ‘Tja, als ik me had moeten houden aan wat er wel in staat, dan had ik niet zoveel tijd nodig gehad. Helaas is de conclusie dat er niets gebeurt, dat dit kabinet geen keuzes maakt. Waar dat aan ligt? Het kabinet heeft geen visie, of eigenlijk: de coalitiepartijen hebben haaks op elkaar staande visies’, aldus Eijffinger.

 

Dat dit kabinet intussen alleen maar op de winkel past, heeft in de analyse van Eijffinger alles te maken met de politieke instabiliteit in Nederland, de trek van de door de globalisering bedreigde middenklasse naar de extremen ter linker- en rechterzijde. ‘Het CDA wil nog wel hervormen, op een sociale manier. Maar de PvdA durft niet te bewegen, uit angst kiezers te verliezen aan de SP. Wouter Bos zit in een kramp. Daar moet hij, zoals zijn voorganger Kok, uit zien te komen door over zijn eigen schaduw heen te springen. Hij moet leiderschap tonen en niet, zoals nu, telkens het debat mijden. En heel belangrijk: communiceren met het bedrijfsleven, want dat doet hij als minister van Financiën te weinig’, zo luidt de boodschap van Eijffinger in het chique Diligentia. Of de minister van Financiën in de zaal zit? ‘Dat denk ik niet, maar hij krijgt het op een of andere manier wel te horen’, lacht hij.

 

Volgens de Tilburgse professor, net terug van een jaar VS, moeten de westerse landen zich snel aanpassen om mee te kunnen doen aan de steeds competitiever wordende economie. ‘We hebben nu twee verloren jaren achter de rug. Dit kabinet zou een voorbeeld moeten nemen aan Paars I’, aldus Eijffinger. ‘Ja, u hoort het goed. Dat zegt iemand met een CDA-achtergrond.’ (Hans Bekkers)

 

Grote Kerk serveert Soetendorp

 

Wie op Prinsjesdag niet louter met materialistische kost wil worden overspoeld, kan ’s ochtends aanschuiven in de kerkbanken van de Haagse Grote Kerk voor een spirituele viering ter inluiding van de Derde dinsdag van september. Ruim veertig jaar bestaat deze interreligieuze traditie van bezinning en reflectie al, voorafgaand aan een nieuw parlementair jaar. Volgende week is rabbijn Awraham Soetendorp de spreker. Hij gaat het hebben over ‘geloven in mensenrechten’, in aansluiting op de herdenking van zestig jaar universele mensenrechten. Ter bemoediging van en als appèl aan de bestuurders van ons land.

 

Met de troonrede of de miljoenennota an sich heeft het thema niets te maken. Maar, wijst Soetendorp op artikel één van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens: ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen’. ‘Als je dit artikel niet eerbiedigt, krijg je een onhoudbare samenleving’, aldus Soetendorp.

 

Hij zal een oproep doen aan de samenleving en de politiek gekozenen de komende twee jaar werk te maken van de millenniumdoelstellingen: basisonderwijs voor miljoenen kinderen die nu niet naar school kunnen en bevrijding uit de armoe van miljoenen Afrikanen. ‘Als er in 2009 en 2010 niet harder aan wordt gewerkt, halen we de streefdatum 2015 niet. Het kan alleen als er meer gezamenlijk wordt gedaan dan de afgelopen jaren. Politici moeten voorbijgaan aan het naakte nationale eigenbelang. Wil je de milieuproblematiek bestrijden, de dreigende klimaatverandering tegengaan, dan moet je het belang van de aarde voor laten gaan’, zo zal Soetendorp zijn gehoor voorhouden.

 

‘We moeten verinnerlijken dat we elkaar nodig hebben’, zegt hij. Dat geldt ook voor de religies, die moeten afzien van triomfantalisme. ‘Alleen samen kunnen we aan de vervolmaking van de wereld werken. De bijeenkomst in de Grote Kerk, breed gedragen door joden, christenen, moslims, boeddhisten en vele andere gelovigen is een uitdrukking van die saamhorigheid.’ De viering wordt afgesloten met een gebed, ‘opdat er een zegen mag rusten op het nieuwe parlementaire jaar.’ (Hans Bekkers)

 

Cateraar serveert biologische hapjes

 

Achter de schermen van de klassieke Prinsjesdag (zwaaien naar de Gouden Koets, bordesscène en het voorlezen van de Troonrede) is er nog een Prinsjesdag, die van de borrels, ontvangsten, lunchen met als sluitstuk het Prinsjesdagconcert van het Residentieorkest in de Anton Philipszaal. Was enkele jaren geleden bankier Van Lanschot een van de weinige, nu houden bedrijven, banken en instellingen op een tiental plekken aan het Lange Voorhout lunchbijeenkomsten die worden onderbroken als de Gouden Koets voorbij komt.

 

Kaviaar noch champagne wordt er geserveerd. ‘Men wil kwaliteit, eenvoud, puur en verantwoord. Alles wat we maken is biologisch voorbereid. Er worden vooral verse sappen geserveerd. Alcohol zie je niet meer zo vaak omdat het lunchtijd is’, vertelt Paul Poort van Boenk & De Groot. De huiscateraar van een groot aantal Haagse departementen verzorgt een negental Prinsjesdagbijeenkomsten op het Lange Voorhout die samen goed zijn voor vijftienhonderd gasten.

 

‘Voor ons is het een piekdag omdat je heel veel gerants nodig hebt om zoveel gasten binnen anderhalf uur op verschillende plekken te verzorgen’, zegt directeur Fred Weerdenburg. De gemeente Den Haag is een van de gastheren die gebruik maakt van de cateraar. De stad houdt een van de grote ontvangsten in de Kloosterkerk waar de deuren openstaan voor gasten uit het bedrijfsleven. Samen met Amsterdam, Rotterdam en Utrecht is er een G4-bijeenkomst in de Schouwburg. Aan het einde van de middag – na de VNO/NCW-borrel – ontvangt Den Haag de Kamerleden voor het traditionele Prinsjesdagdiner in het Atrium van het Stadhuis.

 

Voor de twee ontvangsten in de Kloosterkerk en het stadhuis heeft Den Haag respectievelijk dertigduizend en 44 duizend euro uitgetrokken. ‘Den Haag is met Prinsjesdag het hart van de democratie. Voor de gemeente is deze dag een hoogtepunt’, zegt woordvoerder Gerben van den Berg namens burgemeester Van Aartsen. Een drukbezochte borrel of diner is niet vanzelfsprekend. ‘Dit jaar maken we er een loungebijeenkomst van. Je moet elke keer iets nieuws verzinnen om te verrassen’, aldus Van den Berg. (Henk Bouwmans)