‘Ik geloof sterk in preventie’

Bos: ‘We hebben een behoorlijk leefbare en veilige stad. Als ik weleens over de stadsgrenzen kijk, dan hebben we hier niet te klagen. Onze problematiek bestaat uit digitale ongelukken en ondermijnende criminaliteit. En er is ook een groeiende tweedeling tussen het noorden en de rest van de stad.’

Bos: ‘Ik ben niet zo hoogmoedig om te denken dat het door mij komt. Ik heb mazzel met de ambtenaren in het team weerbare stad. Zij zijn heel gemotiveerd en toegewijd en stonden open voor mijn kennis en visie op digitale buurtpreventie. Nu werken we met cyberambassadeurs en ik heb Jonathan van Eerd, beleidsmedewerker cybercrime [die bij het Teams-inter  view zit, red] nodig om dat om te zetten in klinkende munt. Die combinatie werkt: mijn visie en het team.’

Bos: ‘Specifieke cijfers heb ik niet, maar het aantal inbraken blijft op een redelijk laag niveau. Als het ergens oppopt, dan volgt meteen verhoogde inzet van ons, de politie en de buurtpreventie. Dan is er ook snel resultaat. Door met elkaar op te letten, kunnen we de trend keren.’

Bos: ‘Nu mensen meer thuiszitten, groeit de animo voor het buurtpreventienetwerk alleen maar. Sommigen moeten zelfs even wachten. Een deel van het succes van deze aanpak is dat mensen het zelf doen en wij het oppakken. Wij duwen ze de markt in. Ze krijgen allemaal instructies en informatie en worden daar ook bij geholpen. Hoe let je goed op? Wat zijn signalen?’

Bos: ‘We zien een duidelijke toename van online criminaliteit. Het verdienmodel van de crimineel verandert. Fysieke inbraken zijn onzeker, de buurt let op, terwijl online de pakkans een stuk kleiner is.’ Van Eerd: ‘Mensen zijn alert en schakelen snel als ze een busje zien staan of een verdacht persoon.’

Bos: ‘Betrokken inwoners krijgen een gratis opleiding van vijf avonden. Ze doen daar fantastische kennis op. Het zijn topavonden met vertegenwoordigers van de gemeente, politie en de Avans Hogeschool.’

Van Eerd: ‘Eerst leren we hen globaal: wat is cybercrime? Wie zijn die cybercriminelen? En dan gaan we door naar het handelingsperspectief: hoe kunnen we cybercrime voorkomen en meer mensen erover informeren? Daarna gaan de ambassadeurs hun opgedane kennis verspreiden. Ze gaan bij scholen langs en zijn bij de start van buurt preventiegroepen.’

Bos: ‘Niets is zo ontmoedigend als een melding die niet wordt opgevolgd. Burgers willen wel iets zien. We besteden daar veel aandacht aan door het ‘rond sluiten’ van de keten. Eerst doen we campagnes. Via artikelen in de krant geven we vervolgens terug wat er is gebeurd. Dat leverde mooie successen op. Na elke campagne gaat het aantal meldingen omhoog. We hebben nu e-learning ontwikkeld en als het weer kan, rijdt een safetyhopper door de wijken, waar inwoners informatie kunnen krijgen. Bij de buurtpreventienetwerken stond de laatste keer ondermijning op de agenda. Dat werd heel erg gewaardeerd.’

Bos: ‘Fysiek contact is heel belangrijk. Dat geeft een bepaalde dynamiek. E-learning of een webinar kan goed werken, maar daarvoor hebben we nieuwe skills nodig. Je moet het actief brengen en er echt aandacht aan besteden. Anders is het een mooi product, maar slijt het ook weer snel.’

Bos: ‘Dat is een moeilijke vraag. Je weet namelijk niet wat je niet weet. Je ziet dat kwetsbare jeugd gevoelig is voor ronselpraktijken en subtiele verleidingstactieken om hand- en spandiensten te verrichten voor de drugsindustrie, zoals pakketjes wegbrengen. Daar is meer nodig dan awareness. Het jongerenwerk is hierin sterk, de gevoelssprieten in de wijken staan aan. De jeugd moet iets anders doen dan met deze ‘stoere jongens’ mee te gaan.

We hebben succesvolle projecten moeten wijzigen wegens corona. Daar lopen we tegen dezelfde beperkingen aan als iedereen, maar het is van belang om wel door te blijven gaan. Hier ligt een belangrijke opgave voor de landelijke politiek.’

Bos: ‘Het belang van preventie onder de jeugd moet echt op de agenda komen. Er moeten meer middelen naar gemeenten om goed werkende jeugdprojecten toe te rusten. Je wordt niet gelukkig van een leven in de georganiseerde criminaliteit. Je gaat eraan dood. Dat gun ik ze niet. Er zijn hier allerlei projecten voor, zoals ‘de grote broer en zus-aanpak’. Het moet systemisch, met respect voor de groep. Laat hen meedenken over wat er moet gebeuren. Ik zag eens dat een jongere die een regel had overtreden een sanctie werd opgelegd door de groep: hij werd een rang teruggezet. Dat soort ingrediënten heb je nodig.

We moeten the wisdom of the crowd gebruiken: statusverwerving, beloning, trots, erkenning van kwaliteiten. Preventie is een mooi woord, maar moeilijk meetbaar. Toch geloof ik er sterk in. Als je echt investeert in het voorkomen dat jeugd crimineel wordt, dan heb je ook geen zaken. Dan hoeft er ook aan de repressieve kant niks te gebeuren. Dat moeten we meer gaan zien. Laten we daar veel middelen voor inzetten.’