Ict’er uit de hel van Irak

Iraaks vluchteling Rafaat Alebate is in 2003 29 jaar en wil de burgemeester van Bathmen spreken. Niet veel later is hij ict’er bij de kleine Overijsselse gemeente, met behoud van uitkering.

Alebate heeft de ROA-woning in Deventer – waar huisgenoten te vaak en te luidruchtig feesten – kunnen verruilen voor een rustig ROA-huis, in een al even rustig dorp vijf kilometer verderop. ‘Ik had geen sparringpartner; niemand die me gevraagd dan wel ongevraagd advies gaf. Anders had ik wel beter geweten.’

Komt bij: Alebate vertaalt het woord burgemeester in ombudsman, door de functieaanduiding letterlijk te nemen: burgemeester, dat moet iemand voor de burger zijn. Wel, ik bén burger, dus bij hem moet ik wezen. ‘Als ik toen had geweten dat burgemeester het hoogste ambt van een gemeente is, had ik het wel uit mijn hoofd gelaten.’

Tijdelijke aanstelling
Alebate heeft het geluk dat de burgemeester ontvankelijk is voor zijn verzoek. Jan Drost (VVD), de laatste, waarnemend burgemeester van Bathmen, verwijst hem naar een ­ambtenaar, en die helpt Alebate aan wat hij zo graag wil: een job in de ict met alleszins de bereidheid het werk gratis en voor niets te doen.

Het wordt een tijdelijke aanstelling met behoud van uitkering – Alebate mag niet betaald werken zolang hij niet erkend is – waarbij hij het verschil in salaris met de baan in reguliere vorm mag houden. Aan Alebate, een hbo-afgestudeerd ict’er die vérder wil, de vraag om Bathmen ook in digitale zin te laten opgaan in de nieuwe werkelijkheid: Deventer. Want daar was nog eigenlijk niemand voor.

Provinciaal niveau
Alebate’s moeder heeft het hem als kind zo vaak gezegd wanneer hij haar weer eens geholpen had, meestal met iets kleins, de tas boodschappen overnemen of zo: ‘Ik hoop dat je rijk wordt.’ Sinds hij in Nederland is (1997), gevlucht uit Irak, is hij gaan inzien wat ze hem werkelijk toewenste. Geen rijkdom in letterlijke zin, maar: de goede mensen tegenkomen. Zoals de laatste burgemeester van Bathmen; zoals – eerder – de vrouw van de Informatie Beheergroep die hem wees op een financiële mogelijkheid om te studeren, nadat hij overal nul op het rekest had gekregen; zoals – later – de docent van zijn mbo-opleiding op wiens 25-jarig huwelijksfeest op een boot op de IJssel hij zijn latere vrouw ontmoette (uit de delegatie van de Roemeense plaats waarmee Deventer een stedenband onderhoudt) en zoals – meer recentelijk – zijn leidinggevenden die hem de kans geven om zijn vleugels uit te slaan, op provinciaal en landelijk niveau.

Vakprijs archiveren
Alebate migreert in 2005 vrolijk mee met Bathmen, naar de gemeente Deventer, waar hij nog altijd werkt. Sinds anderhalf jaar maakt hij er minder uren, door een detachering bij het Historisch Centrum Overijssel; twee dagen in de week. Sinds een jaar is de gemeentetijd nog verder teruggebracht, door een tweede detachering, bij het Nationaal Archief, ook twee dagen in de week. Op beide posten werkt hij aan het digitale archief (‘e-Depot’), dat het bewaren en ontsluiten van stukken moet veiligstellen. De clubs vroegen Alebate erbij, nadat hij vragen had gesteld waar ze zo snel geen antwoord op hadden. In 2010 won hij een vakprijs voor de wijze waarop hij archiefsoftware had ‘ingericht’.

Afgedankte pc’s
In zijn vrije tijd helpt Alebate vluchtelingen aan afgedankte pc’s. Zo nodig lapt hij ze op; zijn hobby sinds hij op school in Irak kennismaakte met programmeertalen. ‘Net in Nederland voelen vluchtelingen zich te goed voor tweedehands spul. Maar zijn ze eenmaal door hun geld heen, dan staan ze erom te springen.’ Ik wil wat jij allemaal hebt, zeggen ze: een goede baan, inkomen voor je gezin. ‘Kan niet’, zegt hij dan beslist: ‘Je moet het stapje voor stapje aanpakken. Zo heb ik het ook gedaan.’

Lees het hele interview uit de serie Goed Geland in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week